2 Zaporoska Brygada Strzelców to jednostka piechoty Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
W grudniu 1919 roku, po rozmowach atamana Symona Petlury z naczelnikiem państwa oraz naczelnym wodzem wojsk polskich Józefem Piłsudskim, uzyskano zgodę na utworzenie ukraińskich formacji wojskowych w Polsce.
Brygada została sformowana na podstawie rozkazu dowódcy 1 Zaporoskiej Dywizji Strzelców nr 40 z dnia 16 czerwca 1920 roku. W skład brygady weszły: Bohuno-Karmelucki kureń piechoty z rozformowanego Zaporoskiego pułku piechoty, samodzielny kureń Niżowych Zaporożców (który do 8 czerwca funkcjonował jako oddział partyzancki) oraz samodzielny Hajsyńsko-Bracławski kureń piechoty pod dowództwem atamana Ananija Wołyńca. Na mocy rozkazu dowódcy dywizji nr 57 z 20 lipca 1920 roku, ze względu na „dokonane rabunki i gwałty”, Hajsyńsko-Bracławski kureń piechoty został rozwiązany, a zamiast niego rozpoczęto formowanie Bohdano-Doroszenkowskiego kurenia piechoty. 22 października ten ostatni został włączony do nowo utworzonej 3 Zaporoskiej Brygady Strzelców. Mobilizacja w powiecie starokonstantynowskim pozwoliła na uzupełnienie Bohdano-Doroszenkowskiego kurenia, które 1 listopada zostało podzielone na dwa odrębne kurenie: Bohdanowski i Doroszenkowski.
Po podpisaniu przez Polskę układu o zawieszeniu broni na froncie przeciwbolszewickim, od 18 października wojska ukraińskie musiały prowadzić działania zbrojne samodzielnie. 21 listopada, w obliczu presji ze strony wojsk sowieckich, 2 Zaporoska Brygada Strzelców przeszła na zachodni brzeg Zbrucza, gdzie została internowana przez Wojsko Polskie. Żołnierze zostali skierowani do obozu internowania w Pikulicach.
Na mocy rozkazu dowódcy dywizji nr 171 z 21 czerwca 1921 roku, kurenie strzelców 4. i 5. zostały połączone w jeden 4 Bohdano-Doroszankowski kureń zbiorczy. Wraz z dwoma innymi kureniami – Niżowych Zaporożców im. Hetmana Pawła Połubotoka oraz 4 kureniem im. Atamana Jana Karmeluka – stanowił nową 2 Zaporoską Brygadę Zbiorczą.
Na podstawie rozkazu dowódcy 1 Zaporoskiej Dywizji Strzelców nr 252 z 6 października 1922 roku, 2 Zaporoska Brygada Strzelców (bez 4 kurenia) została przekształcona w sotnię zbiorczą, a kurenie w czoty zbiorcze. Pododdziały zachowały swoje tradycyjne nazwy.
Struktura organizacyjna
Organizacja brygady w listopadzie 1920 roku:
- dowództwo i sztab
- samodzielna czota konna
- drużyna łączności
- oddział zaopatrzenia
- 4 Zaporoski kureń strzelców im. hetm. Petra Doroszenki
- 5 Zaporoski kureń strzelców im. hetm. Bohdana Chmielnickiego
- 6 kureń strzelecki Niżowych Zaporożców
Żołnierze oddziału
Przypisy
Bibliografia
Jacek Legieć: Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w kampanii polsko-bolszewickiej 1920 r.. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2002. ISBN 83-7322-529-3.
Janusz Odziemkowski, Andrij Rukkas: Polska – Ukraina 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Volumen”, 2017. ISBN 978-83-64708-29-9.
Andrij Rukkas: Razem z Wojskiem Polskim. Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej–Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8098-843-9.
Sebastian Szajdak: Polsko–ukraiński sojusz polityczno–wojskowy w 1920 roku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2005. ISBN 83-7399-132-8.