2 x 2 = 4

2 x 2 = 4 (alternatywny tytuł: Dwa razy dwa równa się cztery)

To szkoleniowo-propagandowy film, który powstał w 1945 roku pod reżyserią Antoniego Bohdziewicza. Był to debiut filmowy dla aktorów Ireny Kwiatkowskiej i Andrzeja Szczepkowskiego. Film nigdy nie był wyświetlany w kinach.

Fabuła i odbiór

Produkcja Wytwórni Filmowej Wojska Polskiego krytykuje biurokrację, handlarzy oraz osoby, które nie popierają nowego porządku, jaki zapanował po II wojnie światowej. Na początku film spotkał się z pozytywnym odbiorem krytyków, lecz szybko wzbudził kontrowersje, które doprowadziły do jego zakazu rozpowszechniania. Tadeusz Lubelski wskazał, że film, mający być aktem poddaństwa byłego członka Armii Krajowej wobec nowego rządu, niechcący ujawnił wady związane z wprowadzaniem komunistycznego porządku. Stał się on serią skeczy, które ośmieszały Polskę – kraj zdemoralizowany przez wojnę, pełen łapówkarstwa, szabrownictwa i biurokracji. Uczciwa praca została przedstawiona jako niemal aberracja.

Władze „Filmu Polskiego” ostatecznie uznały ten film za politycznie dwuznaczny, a jego realizację za błąd wynikający z zbyt liberalnych koncepcji programowych instytucji. Reżyser zyskał reputację osoby o podejrzanej postawie ideologicznej, co mogło zagrażać interesom dystrybutora. Mieczysław Choynowski stanął w jego obronie, twierdząc, że produkcja filmów propagandowych, jak pokazuje doświadczenie radzieckie, jest niezwykle trudna, a nawet najlepsi reżyserzy (tacy jak Pudowkin czy Eisenstein) doświadczali porażek, które nie przekreślają ich wartości ani artystycznej, ani ideologicznej.