2 Szwadron Samochodów Pancernych (2 szw. sam. panc.) – to pododdział kawalerii Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej.
Historia szwadronu
Szwadron został utworzony w październiku 1925 roku w garnizonie Warszawa, na podstawie Kolumny Szkolnej Samochodów Pancernych 1 Dywizjonu Samochodowego. W zakresie przygotowania wojskowego pododdział podlegał dowódcy 2 Dywizji Kawalerii, natomiast w sprawach technicznych – dowódcy 1 Dywizjonu Samochodowego. Pod względem administracyjnym szwadron był podporządkowany dowódcy 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. Koszary szwadronu mieściły się przy ul. Bema 69.
W maju 1926 roku, w trakcie zamachu stanu, poszczególne plutony działały niezależnie, na różnych frontach i po obu stronach konfliktu. 12 maja 1926 roku, podczas bratobójczej walki, zginęła załoga dowódcy szwadronu, w skład której wchodzili: rotmistrz Antoni II Szymański, wachmistrz Władysław Woźniak oraz szwoleżer Władysław Offenberg. Rannych zostało sześciu szwoleżerów oraz czterech członków załóg samochodów pancernych spoza szwadronu (st. sierż. Popławski, sierż. Boruta, szer. NN oraz kierowca cywilny Szrojt).
W 1928 roku szwadron uzyskał samodzielność administracyjną i był bezpośrednio podporządkowany dowódcy 2 Dywizji Kawalerii.
W połowie maja 1930 roku szwadron przestał być niezależnym pododdziałem i został włączony do nowo utworzonego 1 Dywizjonu Samochodów Pancernych. Na początku czerwca 1930 roku szwadron udał się na trzymiesięczne letnie ćwiczenia do Obozu Ćwiczebnego Leśna w pobliżu Baranowicz.
Po zakończeniu poligonu szwadron powrócił do Warszawy, a w drugiej połowie września 1930 roku został przeniesiony do garnizonu Brześć i zakwaterowany w koszarach im. gen. Józefa Hallera.
Kadra szwadronu
Dowódcy szwadronu:
- rtm. Antoni II Szymański (X 1925 † 12 V 1926)
- rtm. Józef Trepto (V – VI 1926)
- por. kaw. Edward Karkoz (p.o. do 15 VIII 1926)
- mjr kaw. Józef Taube (VIII 1926 – XI 1928 → kwatermistrz 1 pszwol)
- rtm. Władysław Bielobradek (XI 1928 – 20 VI 1930 → 1 d.sam. panc.)
Oficerowie młodsi szwadronu:
- por. kaw. Edward Karkoz (od X 1925 i od VIII 1926, był w 1928)
- por. kaw. Ludwik Kocięcki (X 1925 – 1930 → 1 d.sam. panc.)
- por. kaw. Leonard Żyrkiewicz (X 1925 – 1930 → Dtwo Br. Panc. MSWojsk.)
- por. kaw. Stanisław Gliński (1928)
- por. kaw. Marian Żebrowski (VI – IX 1930 → 1 d.sam. panc.)
Samochody pancerne szwadronu
- Peerless nr rej. 545 (1925-1928)
- Erhardt M 1917 nr rej. 825 (XI 1925-1928?)
- sześć Peugeotów nr rej. 817, 819, 823, 829, 1114, 1120 (1925-1930)
- Iżorski-Fiat nr rej. 4433 (X 1925-1930)
- Austin Kegresse nr rej. 4993 (1926-1928)
- Ford FT-B nr rej. 5021 (1925-1930?)
- wz. 1928 nr rej. ? (1929-1930)
Barwy
4 sierpnia 1927 roku generał dywizji Daniel Konarzewski, w imieniu ministra spraw wojskowych, ustalił, że oficerowie liniowi oraz szeregowi szwadronów samochodów pancernych będą nosić czarno-pomarańczowe proporczyki na kołnierzach kurtek i płaszczy oraz „numer porządkowy” na naramiennikach.
24 lutego 1928 roku minister spraw wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski, postanowił, że oficerowie i szeregowi szwadronów samochodów pancernych będą nosić czarne otoki na czapkach.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
Edward E. Karkoz: Sprawozdanie z działalności 2-go Szwadronu Samochodów Pancernych między 10–20 maja 1926 roku, 701/4/8 Sprawozdanie z działalności 2. Dywizji Kawalerii podczas przewrotu majowego, Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, 1926 [dostęp 2019-07-31].
Janusz Magnuski: Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1993. ISBN 83-86028-00-9.
Rajmund Szubański: 4 Batalion Pancerny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1996, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-87103-04-7.
Przewrót wojskowy w Polsce w 1926 r. Wybór dokumentów, zakończenie, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (90), Warszawa 1979.