2 szwadron pionierów

2 szwadron pionierów – to pododdział kawalerii Wojska Polskiego.

Historia szwadronu

W listopadzie 1924 roku zorganizowano szwadron pionierów w ramach 2 Dywizji Kawalerii. 21 listopada 1924 minister spraw wojskowych mianował rotmistrza Tadeusza Kurnatowskiego dowódcą szwadronu, a poruczników: Mariana Bełcikowskiego, Feliksa Siedleckiego oraz Karola Kiedrzyńskiego na młodszych oficerów. Szwadron był częścią 2 Dywizji Kawalerii stacjonującej w Warszawie. Dnia 6 listopada 1924 generał dywizji Stefan Majewski, zastępując ministra spraw wojskowych, wydał rozkaz O.I.Szt.Gen. 11750 Org., ustalając odznaki dla nowego szwadronu pionierów przy 2 DK:

• czarny otok na czapkach rogatywkach,
• pąsowo-czarne proporczyki na kołnierzu kurtki i płaszcza (pąsowy u góry, czarny u dołu),
• numer (cyfry arabskie) oraz litery „2D” na naramiennikach kurtki i płaszcza.

Szwadron stacjonował w garnizonie Warszawa. Od sierpnia 1926 szwadron był ewidencjonowany w 1 pułku szwoleżerów w Warszawie. W związku z tym rotmistrzowie Kurnatowski i Siedlecki zostali przeniesieni do tego oddziału, zachowując swoje stanowiska w szwadronie.

1 października 1926 szwadron przeszedł pod inspekcję generała brygady Juliusza Rómmla. Dnia 4 sierpnia 1927 minister spraw wojskowych ustalił barwy szkarłatno-czarne dla proporczyków szwadronów pionierów. 24 lutego 1928 minister wprowadził szkarłatny otok na czapkach zarówno oficerów, jak i szeregowych szwadronów pionierów.

W 1930 roku pododdział został przemianowany na 2 szwadron pionierów. Dnia 13 sierpnia 1931 minister spraw wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski, zatwierdził wzór oraz regulamin odznaki pamiątkowej szwadronów pionierów. Nadzór nad szkoleniem oraz właściwym wykorzystaniem sprzętu saperskiego sprawował jeden z trzech dowódców grup saperów, który był także odpowiedzialny za coroczne koncentracje jednostek saperskich.

Od 1937 roku szwadron wchodził w skład Mazowieckiej Brygady Kawalerii. Do października tego roku szwadron przeszedł reorganizację. Rozkazem Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych L.1147 z 10 lipca 1939 nakazano sformować zmotoryzowany pluton pionierów Mazowieckiej BK przy szwadronie pionierów brygady. Do czasu ogłoszenia mobilizacji pluton był w trakcie szkolenia i wyposażania w Modlinie, a do tabeli mobilizacyjnej 5 pułku ułanów miał zostać wpisany prawdopodobnie wiosną 1940.

Zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W”, dowódca 1 dywizjonu artylerii konnej w Warszawie odpowiadał za mobilizację szwadronu pionierów nr 2. Jednostka była mobilizowana w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym. 23 sierpnia 1939 zainicjowano mobilizację jednostek „żółtych” na terenie Okręgu Korpusu Nr I, a mobilizacja szwadronu miała miejsce w terminie (A+44) według elaboratu mobilizacyjnego. Szwadron przyjął organizację wojenną L.3023/mob.org. i został ukompletowany zgodnie z zestawieniem specjalności L.4023/mob.AR oraz wyposażony zgodnie z potrzebami materiałowymi L.5023/mob.mat. 27 sierpnia szwadron osiągnął gotowość marszową. Pluton motorowy pod dowództwem porucznika kawalerii Jana Hieronima Morawskiego nie dołączył do szwadronu, lecz brał udział w obronie Warszawy. Piątego dnia mobilizacji powszechnej planowano zakończenie mobilizacji uzupełnienia marszowego szwadronu pionierów nr 2. Uzupełnienie marszowe podlegało dowódcy Okręgu Korpusu Nr I. Zmobilizowany szwadron pionierów nr 2 i jego uzupełnienie marszowe były ewidencjonowane w Ośrodku Zapasowym Kawalerii „Garwolin”.

W trakcie kampanii wrześniowej szwadron pionierów nr 2 walczył w ramach Mazowieckiej BK.

Kadra szwadronu

Dowódcy szwadronu:

• rtm. / mjr kaw. Tadeusz Kurnatowski (XI 1924 – IV 1928)
• rtm. Feliks Siedlecki (IV 1928 – IV 1933)
• rtm. / mjr kaw. Władysław Paweł Wójtowicz (IV 1933 – III 1934)
• mjr kaw. Józef Tadeusz Zdanowicz (III 1934 – IX 1939)

Obsada personalna w marcu 1939:

• dowódca szwadronu – mjr kaw. Józef Tadeusz Zdanowicz
• dowódca plutonu – rtm. Przemysław Deżakowski (od XII 1929)
• dowódca plutonu – por. kaw. Jan Hieronim Morawski
• dowódca plutonu – por. kaw. Witold Edward Tarasiewicz

Obsada personalna we wrześniu 1939:

• dowódca szwadronu – mjr kaw. Józef Tadeusz Zdanowicz
• dowódca plutonu – ppor. kaw. rez. Franciszek Stefan Neuman †1943
• dowódca plutonu – ppor. kaw. rez. Alfred Whitehead
• dowódca plutonu – ppor. kaw. Tadeusz Mueller (?)

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Edward Bałtusis: Kwestionariusz. [w:] B.I.12c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-01-21. [dostęp 2022-05-11].
• Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
• Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
• Tomasz Kośmider: Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-082-0.
• Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
• Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
• Rudolf Sieradzki, Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki artylerii. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1994. ISBN 83-85621-44-X.
• Juliusz S. Tym: Struktura organizacyjna wielkich jednostek kawalerii w latach 1919–1939. W: Struktura organizacyjna kawalerii cz. 1. (Wielkie Jednostki). Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2013, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-893-8.
• Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.

Linki zewnętrzne

Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-04-23].