2 Brygada Pancerna (2 BPanc)
2 Brygada Pancerna (2 BPanc) to jednostka broni pancernej ludowego Wojska Polskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Brygada została utworzona w okolicach Osikowa oraz Agatówki, w rejonie Berdyczowa, na podstawie rozkazu Nr 0153 wydanego przez dowódcę Armii Polskiej w ZSRR w dniu 15 lipca 1944 roku. 21 października 1944 roku, w Radzanowie, żołnierze brygady złożyli przysięgę. Brygada działała w ramach 1 Drezdeńskiego Korpusu Pancernego i za swoje zasługi w wojnie została odznaczona srebrnym krzyżem orderu Virtuti Militari.
W lutym 1946 roku jednostka została przekształcona w 2 pułk czołgów, który kontynuował tradycje brygady i otrzymał nazwę „Sudecki”.
Żołnierze brygady
Dowódcy brygady:
- p.o. płk Jan Dunitriew (29 VIII – 6 XI 1944)
- płk Stiepan Wierszkowicz (6 XI 1944 – 1945)
Oficerowie:
- Eugeniusz Molczyk
- Edward Łańcucki
Skład etatowy
Dowództwo i sztab:
- kompania sztabowa
- 3 bataliony czołgów T-34/85
- batalion piechoty zmotoryzowanej
- kompania przeciwlotniczych ckm
- kompania zaopatrzenia technicznego
Marsze i działania bojowe
W rejonie Berdyczowa brygada została przeniesiona pod Chełm, gdzie 2 lutego 1945 roku otrzymała swój pierwszy rozkaz bojowy w ramach ofensywy zimowej. Następnie przemieszczała się do Żyrardowa, Grodziska, skąd została przewieziona koleją, a częściowo przeszła marszem do Dzierżążna Wielkiego. W marcu brygada dotarła do Myśliborza, a później w okolice Wrocławia. 5 kwietnia przeszła do Sosnówki, skąd przeszła przez Dobroszyce, Trzebnicę, Wołów, Kamionkę, Lubień, Chocianów, Bolesławiec oraz Dobrą nad Nysą Łużycką. 16 kwietnia brygada otrzymała rozkaz do działania w operacji berlińskiej, mając za zadanie przeprawić się przez Nysę i natarcie w kierunku Drezna. Nocą z 16 na 17 kwietnia jej przednia straż budowała przejazd przez bagno wzdłuż linii kolejowej, a rano zdobyła Wehrkirch. 18 kwietnia wkroczyła do Niska i dotarła do Diehsa, walcząc z opornym przeciwnikiem. 19 kwietnia zajęła Weißenberg, jednak na rozkaz dowódcy 1 KPanc musiała się wycofać i zorganizować obronę w Diehsa.
W tym czasie 2 batalion został wstrzymany i z rozkazu dowódcy wojsk pancernych Frontu przeszedł do kontrataku, nacierając z rejonu Görlitz w kierunku Oedernitz. Po przełamaniu linii niemieckich znalazł się w krzyżowym ogniu czołgów oraz innych jednostek pancernej i został całkowicie zniszczony.
20 kwietnia brygada kontynuowała natarcie w kierunku Gebelzig, jednak została zatrzymana i ponownie skierowana do Diehsa, a następnie zgrupowała się w rejonie Neu-Bornitz pod Budziszynem. 22 kwietnia otrzymała rozkaz przesunięcia się w kierunku Drezna. Wyparła nieprzyjaciela z Radeberg i wróciła do rejonu Neu-Bornitz oraz Lubachau. 23 kwietnia zadaniem brygady było opanowanie wschodniego brzegu Szprewy i deblokada okrążonych radzieckich jednostek tyłowych. 25 kwietnia jednostka stoczyła zaciętą walkę w Salzenforst, a następnie zgrupowała się w Radibor i Luppa, skąd zaatakowała Königswartha. Dwa dni później zajęła pozycje obronne w rejonie Kotten, Woklschank i Reich, gdzie pozostała do 5 maja.
6 maja, biorąc udział w operacji praskiej, brygada przeszła do natarcia. W pościgu za niemieckimi siłami zajmowała kolejno Bischofswerda, Rückersdorf, Cunnersdorf, Ehrenberg, aż dotarła do Kraweře i Mělnika. 13 maja przeszła z Mělnika do Zittau, a następnie przez Bolesławiec do Kalisza.
Zgodnie z rozkazem nr 0104 z 14 października 1945 roku, dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego, 2 BPanc przeszła do dyspozycji Poznańskiego Okręgu Wojskowego. 19 marca 1946 roku, na podstawie rozkazu nr 033/org., brygada została przekształcona w 2 pułk czołgów według etatu nr 5/25.
Kamuflaż i oznakowanie wozów
Wozy bojowe były malowane farbą olejną w kolorze ciemnozielonym. Różne pojazdy mogły różnić się odcieniem, a nawet kolorem.
W razie potrzeby malowano pojazdy w nieregularne plamy różnej wielkości i kształtu. Oprócz podstawowego koloru stosowano brąz, czerń lub piaskowy, aczkolwiek taki sposób malowania był stosowany sporadycznie.
W okresie zimowym wozy bojowe malowano na biało (tzw. bielidłem). Białą farbę nakładano bezpośrednio na zieloną, pokrywając albo cały pojazd, albo tylko część jego powierzchni, tworząc nieregularne plamy, które zniekształcały kształt. Zamiast farby mogło być używane wapno.
Na wieży malowano orła, którego stylizowany, ale uproszczony kształt wzorowany był na orle piastowskim. Wysokość orła wynosiła od 20 do 40 cm. Znak orła umieszczany był w kole zakreślonym jedną linią białą, dwiema liniami lub grubą, białą linią przerywaną. Szczegóły dotyczące miejsca i kolejności malowania znaku orła oraz numerów taktycznych były podawane w rozkazach dowódcy danej jednostki.
Oznakowanie taktyczne
W 1 KPanc do systemu oznakowania taktycznego wprowadzono także znak godła państwowego. Ponieważ w trzech brygadach pancernych zdarzały się te same numery, o przynależności pojazdu do konkretnej brygady informowały nie tylko numery, ale także rodzaj godła oraz miejsce, w którym je namalowano.
Numery taktyczne brygady:
- dowództwo
- 2 czołgi T-34-85 — 0001, 0002
- 1 batalion — dowódca — 1000
- 1 kompania — dowódca — 1100
- 1 pluton — 1111, 1112, 1113
- 2 pluton — 1124, 1125, 1126
- 3 pluton — 1137, 1138, 1139
- 2 kompania — dowódca 1200
- 1 pluton — 1211, 1212, 1213
- 2 pluton — 1224, 1225, 1226
- 3 pluton — 1237, 1238, 1239
- 2 batalion — dowódca — 2000
- 1 kompania — dowódca — 2310
- 1 pluton — 2311, 2312, 2313
- 2 pluton — 2324, 2325, 2326
- 3 pluton — 2337, 2338, 2339
- 2 kompania — dowódca — 2410
- 1 pluton — 2411, 2412, 2413
- 2 pluton — 2424, 2425, 2426
- 3 pluton — 2437, 2438, 2439
- 3 batalion — dowódca — 3000
- 1 kompania — dowódca — 3500
- 1 pluton — 3511, 3512, 3513
- 2 pluton — 3524, 3525, 3526
- 3 pluton — 3537, 3538, 3539
- 2 kompania — dowódca — 3600
- 1 pluton — 3611, 3612, 3613
- 2 pluton — 3624, 3625, 3626
- 3 pluton — 3637, 3638, 3639
Przypisy
Bibliografia
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07419-4.
- Magnuski, Janusz: Wozy bojowe LWP: 1943-1983. Magnuski, Janusz. Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-06990-5. Brak numerów stron w książce.
- Kazimierz Kaczmarek: Polacy na polach Łużyc. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1980. ISBN 83-11-06464-4.