2 Pułk Rozpoznawczy (kadrowy)
To skadrowany oddział kawalerii pancernej w ramach Polskich Sił Zbrojnych.
1 Oddział Rozpoznawczy (1940-1943)
Jednostka ta została utworzona 5 lipca 1940 roku w obozie w Biggar jako element rozpoznawczy 1 Brygady Strzelców. Na czoło oddziału stanął ppłk Ziemowit Grabowski.
W skład oddziału weszli głównie żołnierze 3 Oddziału Rozpoznawczego, którzy zostali ewakuowani z Francji. Na początku 1942 roku liczba żołnierzy wynosiła 24 oficerów oraz 107 szeregowych.
Organizacja oddziału w 1942 roku obejmowała:
- dowództwo
- pluton dowodzenia
- pluton strzelców
- 1 pluton rozpoznawczy
- 2 pluton rozpoznawczy
- 3 pluton rozpoznawczy
- pluton moździerzy
- pluton artylerii
W dniu 20 marca 1943 roku z 1 Samodzielnej Brygady Strzelców powstała skadrowana 1 Dywizja Grenadierów. Większość żołnierzy z 1 OR została skierowana do 1 DPanc gen. Maczka, podczas gdy pozostali mieli zasilić nową dywizję pancerną.
Nowa struktura oddziału obejmowała:
- dowództwo
- szwadron gospodarczy
- dwa szwadrony motorowe
- szwadron CKM
- plutony: łączności i przeciwpancerny
Oddział był wyposażony w transportery Universal Carrier, motocykle Norton oraz transportery piechoty Fordson WOT2C 15 cwt.
W 1943 roku, po przetransferowaniu żołnierzy do 1 DPanc, struktura oddziału przedstawiała się następująco:
- dowództwo
- pluton dowodzenia
- pluton przeciwpancerny
- pluton moździerzy
- trzy plutony rozpoznawcze
2 Pułk Rozpoznawczy (1943-1944)
Na podstawie rozkazu Naczelnego Wodza L.dz. 1210/Tjn.Org.43 z 21 września 1943 roku oraz rozkazu dziennego Nr 63 dowódcy 2 Dywizji Grenadierów Pancernych (Kadrowej) z 18 listopada 1943 roku, 1 Oddział Rozpoznawczy został przekształcony w 2 Pułk Rozpoznawczy (Kadrowy).
Nowo utworzony pułk miał funkcjonować jako pancerny pułk rozpoznawczy. Na początku 1944 roku został uzbrojony w szybkie czołgi Covenanter, które później zastąpiono czołgami Crusader i Cromwell.
8 stycznia 1944 roku pułk przemianowano na 9 Pułk Ułanów Małopolskich. Jako trzeci oddział pancerny został przydzielony do 16 Brygady Pancernej. 5 marca 1944 roku z części pułku utworzono 5 Pułk Pancerny, który wszedł w skład 16 SBPanc, a ułani przekazali cały sprzęt pancerny do 5 ppanc.
W styczniu 1945 roku 9 Pułk Ułanów Małopolskich został przeniesiony do nowo formowanej 4 Dywizji Piechoty jako jej pułk rozpoznawczy. Otrzymał on samochody pancerne Humber Mk. III, rozpoznawcze LCR Humber oraz nowoczesne samochody pancerne Staghound. Dysponował także transporterami Universal Carrier oraz Loyd Carrier z przeciwpancernymi 6-funtowymi armatami.
Dowódcy
- rtm. Hugo Kornberger (cz.p.o. od 20 VI 1940)
- ppłk dypl. kaw. Ziemowit Grabowski (od 1 VII 1940)
- ppłk Eugeniusz Święcicki (od 9 IX 1940)
- mjr dypl. kaw. Kazimierz Buterlewicz (18 X 1941 – 31 VII 1942)
- mjr kaw. Emil Słatyński (od 1 VIII 1942 i od 29 X 1943)
- ppłk Stefan Tomaszewski (VI 1946 – VII 1947)
Przypisy
Bibliografia
Rozkazy dzienne 1 Oddziału Rozpoznawczego, sygn. R.24. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1942. [dostęp 2017-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)].
Rozkazy dzienne 1 Samodzielnej Brygady Strzelców i 1 Dywizji Grenadierów, sygn. R.27. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1943. [dostęp 2017-01-14].
Zbigniew Wawer: Organizacja polskich wojsk lądowych w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk : Bellona, 1992. ISBN 83-11-08218-9. Brak numerów stron w książce
Zbigniew Lalak: Kawaleria pancerna w PSZ 1900-1945. Warszawa: Pegaz-Bis : O.K. Media, 2004. ISBN 83-60619-00-X. Brak numerów stron w książce
Bohdan Królikowski: Kres ułańskiej epopei: szkice do dziejów kawalerii rozpoznawczej i pancernej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1939-1947. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2007. ISBN 83-7306-332-3. Brak numerów stron w książce
Zbigniew Lalak: Broń pancerna w PSZ 1939-1945. Warszawa: Pegaz-Bis : O.K. Media, 2004. ISBN 83-922002-0-9. Brak numerów stron w książce