2 Pułk Przedniej Straży Buławy Wielkiej Litewskiej – jednostka jazdy w armii Wielkiego Księstwa Litewskiego, należąca do wojsk I Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Pułk został utworzony w 1776 roku, korzystając z chorągwi lekkich. Na początku swego istnienia, w 1776 roku, liczył on etatowo 150 żołnierzy, a jego struktura składała się z pięciu chorągwi, z których każda miała obsadę 150 ludzi.
Lustracja przeprowadzona w 1776 roku określiła stan faktyczny jednostki według „raty marcowej” z 1777 roku na 150 żołnierzy. W skład pułku wchodziły sztab oraz pięć chorągwi, dowodzonych przez pułkownika i rotmistrzów: J. Micutty, K. Ciechanowieckiego, M. Abramowicza i S. Sągajłłę.
Reformy sejmu czteroletniego w 1789 roku przewidywały zwiększenie liczebności armii do 100 tysięcy żołnierzy. Później etat został ograniczony do 65 tysięcy. Liczba żołnierzy w pułku wzrosła początkowo do 514, a następnie do 612, co pozostało niezmienne do momentu wybuchu powstania kościuszkowskiego.
Przy zachowaniu etatu z 1776 roku, planowano nowy zaciąg, który miał obejmować 340 ludzi, co łącznie dawało 490 żołnierzy w służbie.
Walki pułku
Żołnierze pułku brali udział w bitwach, m.in. pod Pragą w dniu 4 listopada 1794 roku.
Stanowiska
- Borysów,
- Mozyr (1789),
- Mariampol (1790),
- Wiłkomierz, Onikszty (październik 1792).
Żołnierze pułku
Etat oficerów był określony przez stutysięczny etat wojska, który zakładał obecność: pułkownika, podpułkownika, dwóch majorów, kwatermistrza, audytora, dwóch adiutantów, czterech rotmistrzów z chorągwiami, czterech rotmistrzów sztabowych, ośmiu poruczników oraz ośmiu chorążych. W korpusie oficerskim 44% stanowili Tatarzy.
Szefowie pułku:
Michał K. Ogiński (1768-1793)
Szymon M. Kossakowski (1793-1794)
Pułkownicy:
Michał Hołyński (1775-1778)
Józef Jeleński (1778-1793)
Augustyn Kadłubiski (od 1793).
Przypisy
Bibliografia
Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego. Sztab, kawaleria, artyleria, wojska inżynieryjne i piechota. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 1999. ISBN 83-7188-239-4.