2 Pułk Piechoty KOP (2 pp KOP) oraz 2 Pułk Strzelców Górskich (2 psg) to jednostka piechoty wchodząca w skład Korpusu Ochrony Pogranicza.
Jednostka została utworzona wiosną 1939 roku z trzech batalionów KOP rezerwy, które przynależały do pułków: „Wołożyn”, „Głębokie” oraz „Wilejka”. W marcu 1939 roku zmobilizowano batalion KOP „Berezwecz”, a w kwietniu batalion KOP „Wilejka” oraz batalion KOP „Wołożyn”. Wszystkie te pododdziały zostały przetransportowane do rejonu działań Armii „Kraków”, z zadaniem zabezpieczenia przejść karpackich do Żywca (bataliony „Berezwecz” i „Wilejka”) oraz Suchej (batalion „Wołożyn”). Po przybyciu do Żywca, dowództwo pułku KOP „Wołożyn” zostało przekształcone w dowództwo 2 pułku piechoty KOP.
10 lipca pułk został poddany dowództwu pododcinka Nr 1 „Sucha”, który w sierpniu został przemianowany na 1 Brygadę Górską Strzelców. W momencie ogłoszenia mobilizacji powszechnej, jednostka została przekształcona w 2 Pułk Górskich Strzelców. Dnia 1 września 1939 roku, przed piątą rano, na posterunku na Pilsku poległ kapral Bacza, będąc pierwszą ofiarą z 2 Pułku.
Organizacja i obsada personalna pułku we wrześniu 1939
Dowództwo
dowódca pułku – ppłk piech. Jan II Rogowski
I adiutant – kpt. piech. Stanisław Michułka
II adiutant – por. Janusz Chyczewski
oficer informacyjny – ppor. piech. rez. Romuald Dziedziuk †1940 Katyń
kwatermistrz – kpt. Rudolf Tadeusz Weber †1940 Katyń
oficer płatnik – kpt. Grzegorczyk
lekarz – kpt. lek. dr Władysław Węgrzynowski
I batalion (batalion KOP „Berezwecz”)
dowódca – mjr Kazimierz Czarkowski
zastępca dowódcy – kpt. Zygmunt Józef Wajdowicz †1940 Charków
adiutant – por. st. spocz. Bohdan Beuth
oficer łączności – por. piech. Stanisław Mazur †1940 Katyń
oficer płatnik – ppor. rez. Stańczyk
kwatermistrz – kpt. Władysław Majcher
dowódca 1 kompanii strzeleckiej – kpt. Aleksander II Chrzanowski
dowódca 2 kompanii strzeleckiej – kpt. Tadeusz Kade
dowódca 3 kompanii strzeleckiej – por. piech. Antoni Łobacz †1940 Charków
dowódca 1 kompanii ckm – kpt. piech. Mikołaj Krzyński †1940 Charków
dowódca IV plutonu 1 kompanii ckm – ppor. rez. Antoni Julian Anioł †1940 Charków
II batalion (batalion KOP „Wilejka”)
dowódca – mjr Wacław Kuferski
kwatermistrz – kpt. Józef Wiertelak
adiutant – kpt. Józef Łubnicki
lekarz – kpt. lek. rez. Wacław Rzęczycki, sierż. pchor. Stanisław Szczepanek
dowódca plutonu łączności – por. Franciszek Antczak
dowódca 4 kompanii strzeleckiej – por. Franciszek Wojtowicz (†19 IX 1939)
dowódca 5 kompanii strzeleckiej – por. Piotr Kuziel
dowódca 6 kompanii strzeleckiej – kpt. Józef Łubnicki (?)
dowódca I plutonu – por. rez. Bartłomiej Czerwieniec
dowódca II plutonu – ppor. rez. Rogowski
dowódca III plutonu – ppor. rez. Jan Ziemiec
dowódca 2 kompanii km
kpt. Józef Pawlak (do 26 VIII 1939)
por. rez. Emilian Schall
III batalion (batalion KOP „Wołożyn”)
dowódca – mjr Mieczysław I Sokołowski
dowódca plutonu łączności – st. sierż. Kapłon
dowódca 7 kompanii strzeleckiej – kpt. Piotr Tymkiewicz
dowódca 8 kompanii strzeleckiej – por. Bronisław Zając
dowódca 9 kompanii strzeleckiej – kpt. Aleksander Rybnik
dowódca 3 kompanii ckm – kpt. Karol Warth
dowódca plutonu strzeleckiego – por. Marian Stanisław Dołhun
Pododdziały specjalne
dowódca kompanii zwiadu – ppor. rez. Janicki
dowódca kompanii przeciwpancernej
dowódca I plutonu – chor. Władysław Sak
Żołnierze pułku – ofiary zbrodni katyńskiej
Biogramy zamordowanych można znaleźć na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułkusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939 roku. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (150), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
Jerzy Prochwicz. Walki oddziałów KOP na obszarach północno-wschodniej Polski. „Białoruskie Zeszyty Historyczne”. 13, 2000. Białystok. ISSN 1232-7468.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Władysław Steblik, Armia „Kraków” 1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1989, wyd. II, ISBN 83-11-07434-8.
Piotr Sadowski, Krzysztof Pięciak: Brygady Górskie Strzelców cz.1. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2020, seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej Tom 52. ISBN 978-83-8164-445-7.