2 Morski Batalion Strzelców to jednostka piechoty Wojska Polskiego z okresu II Rzeczypospolitej.
Historia batalionu
Na podstawie zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych z dnia 17 kwietnia 1937 roku, Departament Dowodzenia Ogólnego L.dz. 1797/Org./Tj./37, powstał 2 Morski Batalion w Gdyni.
Jego głównym celem była obrona Gdyni przed ewentualnym atakiem z południa oraz południowego zachodu, szczególnie z kierunku granicy z Wolnym Miastem Gdańsk, z naciskiem na zabezpieczenie szosy i linii kolejowej Gdynia-Sopot.
Pierwsze pobory do batalionu miały miejsce na początku maja 1937 roku. Z powodu braku odpowiednich pomieszczeń, batalion składał się tylko z dwóch kompanii strzeleckich. 1. kompania była zakwaterowana w budynku kompanii łączności Kadry Marynarki Wojennej na Oksywiu, natomiast 2. kompania w koszarach 1 Batalionu Morskiego w Wejherowie.
W lipcu 1937 roku batalion uczestniczył w ćwiczeniach wojskowych w Grupie koło Grudziądza, w tym z jednostkami 16 Dywizji Piechoty.
19 stycznia 1938 roku 2 Batalion Morski został przemianowany na 2 Morski Batalion Strzelców.
W 1938 roku do batalionu dołączono kompanię ckm, którą dowodził porucznik Antoni Kowrygo. Kompania ta została przeniesiona z 1 Morskiego Batalionu Strzelców, mając pełny stan ludzi oraz sprzętu.
W kwietniu 1938 roku zorganizowano pluton artylerii piechoty, uzbrojony w dwie armaty 75 mm wz. 1897. Podoficerowie przydzieleni do plutonu nie mieli doświadczenia z tym typem dział i wymagali przeszkolenia. Dodatkowo brakowało odpowiednich pomieszczeń dla żołnierzy i koni, więc pluton został skierowany do 16 Pułku Artylerii Lekkiej w Grudziądzu, gdzie mógł odbyć odpowiednie szkolenie. Do macierzystego batalionu wrócił wiosną następnego roku.
Na początku października przy 1 baonie powstała wspólna kompania szkolna dla obu batalionów, którą dowodził kapitan Karol Różycki. Plutonem ckm w tej kompanii kierował podporucznik Franciszek Kruszewski.
27 października 1938 roku Minister Spraw Wojskowych, generał dywizji Tadeusz Kasprzycki, ogłosił, że 3 sierpnia będzie dniem święta 2 Morskiego Batalionu Strzelców.
31 października batalion wyruszył koleją do Cieszyna Zachodniego, gdzie włączono go do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Śląsk” pod dowództwem generała brygady Władysława Bortnowskiego, pełniąc tam służbę graniczną po zakończeniu akcji zajęcia Zaolzia.
5 grudnia 1938 roku batalion wrócił do Gdyni, gdzie został zakwaterowany w nowo budowanych koszarach w Redłowie. Pluton zwiadowców i tabor znajdował się w folwarku Redłowo, a pluton artylerii piechoty w Orłowie.
23 marca 1939 roku batalion został postawiony w stan alarmowy na skutek agresywnych działań Adolfa Hitlera dotyczących Gdańska. W ciągu doby wcielono rezerwistów, osiągając stany zbliżone do mobilizacyjnych. W związku z rosnącym napięciem politycznym, na początku czerwca batalion otrzymał rozkaz przygotowania umocnień obronnych Gdyni, szczególnie na południowych stokach wzgórz redłowskich oraz zalesionych wzgórz Witomina. Prace zakończono w połowie sierpnia, a Minister Spraw Wojskowych ustalił 3 sierpnia jako dzień święta batalionu.
24 sierpnia 1939 roku rozpoczęto mobilizację batalionu, który w trakcie tego procesu został przeformowany w 2 Morski Pułk Strzelców.
Obsada personalna batalionu
Obsada personalna batalionu w latach 1937-1938:
dowódca batalionu – ppłk Ignacy Szpunar
adiutant – kpt. Izajasz Chwalimir Pochwałowski
zastępca dowódcy batalionu – mjr Witold Skwarczyński
kwatermistrz – kpt. Zygmunt Ludwik Kurc
dowódca 1 kompanii strzeleckiej – kpt. Karol Różycki
dowódca 2 kompanii strzeleckiej – kpt. Kazimierz Rutkowski
dowódca plutonu artylerii piechoty – por. art. Wiesław Szarras z 7 pal
Organizacja i obsada personalna w 1939 roku:
Pokojowa obsada personalna batalionu w marcu 1939 roku:
dowódca batalionu – ppłk Ignacy Szpunar
I zastępca dowódcy – mjr Witold Józef Skwarczyński
adiutant – kpt. Izajasz Chwalimir Pochwałowski
lekarz – por. lek. Włodzimierz Tomankiewicz
II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – kpt. adm. (piech.) Zygmunt Ludwik Kurc
oficer mobilizacyjny – kpt. Kazimierz I Rutkowski
zastępca oficera mobilizacyjnego – por. Jan Walichnowski
oficer administracyjno-materiałowy – kpt. Stefan Henryk Pilszak
oficer gospodarczy – kpt. int. Franciszek Ziębowicz
oficer żywnościowy – kpt. adm. (piech.) Stanisław Kostka Erazm Łukaszewicz
dowódca plutonu gospodarczego i oficer taborowy – vacat
dowódca plutonu łączności – por. Jerzy Zagrodzki
dowódca plutonu pionierów – por. Bolesław Horoch
dowódca plutonu artylerii piechoty – kpt. art. Wiesław Szarras
dowódca plutonu ppanc. – ppor. Stanisław Bałamucki
dowódca oddziału zwiadu – ppor. Marian Bolesław Kliś
dowódca 1 kompanii – mjr Karol Wojciech Różycki
dowódca plutonu – por. Edward Szczepan Górski
dowódca plutonu – por. Albin Wnuk
dowódca 2 kompanii – por. Andrzej Matuszak
dowódca plutonu – por. Marian Kujawa
dowódca plutonu – por. Marian Karol Woźniak
dowódca plutonu – ppor. Stanisław Konstanty Falisz
dowódca 3 kompanii – kpt. Franciszek I Olszewski
dowódca plutonu – por. Józef Mikołajczuk
dowódca plutonu – por. Józef Stefaniak
dowódca plutonu – ppor. Edward Bednarski
dowódca 1 kompanii km – kpt. Antoni Kowrygo
dowódca plutonu – por. Tadeusz Marian Jaroszewski
dowódca plutonu – ppor. Franciszek Kruszewski
dowódca plutonu – ppor. Wihelm Wiktor Maksymilian Prabucki
na kursie – por. Tadeusz Włodzimierz Sozański
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Andrzej Konstankiewicz: Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2003. ISBN 83-227-1944-2.
Eugeniusz Kozłowski: Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964.
Wacław Tym, Andrzej Rzepniewski: Gdynia 1939. Relacje uczestników walk lądowych. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1979. ISBN 83-215-7187-5.
Wacław Tym, Andrzej Rzepniewski: Kępa Oksywska 1939. Relacje uczestników walk lądowych. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-7210-3.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.