2(202) Modliński Pułk Artylerii Ciężkiej (2 pac)
Jest to oddział artylerii ciężkiej Wojska Polskiego, który działał we Francji.
Pułk został utworzony w Thenezay, w ramach 2 Dywizji Strzelców Pieszych.
Formowanie i zmiany organizacyjne
31 stycznia 1940 roku, na mocy rozkazu dowódcy 2 Dywizji Piechoty z Dywizyjnego Ośrodka Artylerii, rozpoczęto formację 2 pułku artylerii ciężkiej. Początkowo miejsce formowania znajdowało się w Thenezay, które później zostało przeniesione do La Ferreiry. W nowo tworzonym pułku większość oficerów pochodziła z Polski, a także znaczna część podoficerów. Około 30% szeregowych stanowiły osoby, które przybyły z kraju jako ochotnicy, a pozostali rekruci pochodzili z Polonii zamieszkującej Francję i Belgię. Od 23 maja pułk został przetransportowany do strefy frontowej, aby zająć miejsce pułków 1 Dywizji Grenadierów. Przed przeniesieniem do strefy frontowej, pułk zyskał pełną nazwę „202 Modliński Pułk Artylerii Ciężkiej”. Po dotarciu do strefy frontowej, pułk rozpoczął intensywne ćwiczenia, w tym zgrywanie zaprzęgów i manewry.
Walki pułku
Aby wzmocnić francuską 8 Armię, władze francuskie zdecydowały o włączeniu 2 DSP do składu 45 Korpusu Piechoty, którym dowodził gen. Marius Daille.
Pierwsze rozkazy dotyczące 2 DSP oraz jej artylerii zostały wydane przez dowódcę korpusu 12 czerwca 1940 roku. Nakazywały one pozostawienie artylerii dywizyjnej w odwodzie. 16 czerwca, w godzinach wieczornych, 45 Korpus Armijny znalazł się w trudnej sytuacji taktycznej. II dywizjon pułku został zbombardowany po południu w lesie w okolicach Urccery. Dowódca gen. Daille polecił przemieścić 2 DSP nocą z 16 na 17 czerwca w dwóch kolumnach w kierunku południowym, do Besançon. I dywizjon oraz dowództwo 202 pac maszerowali w kolumnie 6 pułku strzelców pieszych, podczas gdy II dywizjon podążał w kolumnie 4 pułku strzelców pieszych, aby wspierać te oddziały. Pierwszy kontakt z nieprzyjacielem miał miejsce około 13:30 w rejonie Maiche. Wróg atakował z kierunku Frambouhans, ale wsparcie piechoty z artylerią skutecznie powstrzymało ich atak na Maiche. Nocą z 18 na 19 czerwca pułk zmienił pozycje. 19 czerwca o 7:30, II dac wspierał ogniem kontratak III/4 psp, powstrzymując nadciągające czołgi przeciwnika z kierunku Charguemont. Na północnym odcinku w rejonie St. Hippolyte, walki z nieprzyjacielem zaczęły się około 11:30. Dywizjony skoncentrowały ogień na wrogich ugrupowaniach. Pułk prowadził ognie zaporowe na rozwijające się do natarcia jednostki piechoty oraz czołgi niemieckie. Niektóre lufy dział nie wracały do pierwotnej pozycji po strzale, co zmuszało kanonierów do używania rąk do ich poprawienia. Walki ogniowe trwały do późnych godzin wieczornych, aż przerwał je brak amunicji. Do końca dnia II dywizjon prowadził ogień na cele w okolicach Damprichard, ale dalsze uzupełnienia były niemożliwe. 5 bateria oddała ostatnie salwy w rejon Trevillers po godzinie 20:00. Rozkaz dowódcy dywizji nakazał opuszczenie stanowisk i przejście do Szwajcarii. W nocy z 19 na 20 czerwca baterie pułku przekroczyły granicę Szwajcarii. Po oddaniu broni i amunicji, pułk został internowany w Szwajcarii.
W uznaniu zasług bojowych, żołnierze pułku otrzymali 33 Krzyże Walecznych oraz 5 Croix de Guerre.
Skład i obsada personalna
Dowództwo
- Dowódca – ppłk dypl. Edward Maliszewski
- Szef sztabu – kpt. dypl. Stanisław Marczyński
- Oficer łącznikowy – kpt. Adam Szpilczyński
- Oficer obserwacyjny – por. Kazimierz Mrozowicki
- Oficer łączności – kpt. Stefan Turkowski
- Oficer radio – kpt. Czesław Czernik
- Pluton topograficzny – kpt. Jerzy Ciemochowski
- Kapelan – kpl. ks. Michał Krysiak
I dywizjon
- Dowódca – mjr Marian Jan Sochański
- Zastępca – kpt. Marian Poraj-Jankowski
- 11 bateria – kpt. Mieczysław Dziekoński
- 12 bateria – kpt. Aleksander Poźniak
- 13 bateria – kpt. Kazimierz Szydłowski
II dywizjon
- Dowódca – mjr dypl. Jerzy Włodarczyk
- Zastępca – kpt. dypl. Zenon Kropiński
- 14 bateria – kpt. Antoni Goździelski
- 15 bateria – kpt. Józef Otfinowski
- 16 bateria – kpt. Czesław Roman
Pułk liczył 1609 żołnierzy, w tym 49 oficerów, 221 podoficerów oraz 1339 szeregowych, a także 1132 konie. Podstawowym uzbrojeniem jednostki były dwadzieścia cztery 155 mm haubice wz. 1917 o zaprzęgu konnym.
Przypisy
Bibliografia
- Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
- Józef Smoliński: 2 Dywizja Strzelców Pieszych : (Francja – Szwajcaria). Warszawa: [s. n], 1992. ISBN 83-00-03620-2. Brak numerów stron w książce.
- Józef Dembiniok: Wojsko Polskie we Francji-I Korpus Polski w Wielkiej Brytanii (Oznaki i odznaki Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie / Józef Dembiniok, Bernard Szczech, Andrzej Urbański). Krajowa Agencja Wydawnicza. ISBN 83-03-00719-X. Brak numerów stron w książce.
- Artyleria Polska. Kampania Francuska 1940. Materiały do Księgi Pamiątkowej Artylerii Polskiej na Zachodzie 1940 – 1945. Londyn 1983.