2 grosze wzór 1923

Moneta dwugroszowa, wykonana z mosiądzu i brązu, została wprowadzona do obiegu 1 lipca 1924 r. na mocy (Dz.U. z 1924 r. nr 34, poz. 351), a jej wycofanie miało miejsce podczas reformy walutowej 30 października 1950 r.

W niektórych publikacjach z początku XXI wieku pojawiały się różne daty wprowadzenia tej monety do obiegu, w tym 13 grudnia 1924 r. oraz 31 maja 1924 r., kiedy to weszło w życie rozporządzenie dotyczące wzorów monet (Dz.U. z 1924 r. nr 45, poz. 476).

Ostatni rok, w którym była bite, to 1939.

Awers

W centralnej części awersu znajduje się godło – stylizowany orzeł w koronie, nad którym umieszczono rok, a wokół napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA” oraz inicjały projektanta, WJ. Na monetach z 1923 roku nie występował znak mennicy, natomiast na późniejszych egzemplarzach pojawił się pod łapą orła.

Rewers

Na rewersie widnieje cyfra „2” ozdobiona ornamentami po bokach oraz napis „GROSZE”.

Nakład

Moneta z datą roczną 1923 była bita w mosiądzu, natomiast pozostałe w brązie. Krążek miał średnicę 17,6 mm, ważył 2 gramy i miał gładki rant. Wybito ją w warszawskiej mennicy według projektu Wojciecha Jastrzębowskiego. Nakłady monety w kolejnych latach przedstawiały się następująco:

gdzie:

1 – nakład według sprawozdania mennicy z 1924 roku; w popularnych katalogach podawany jest nakład 20 500 000 sztuk.
2 – w 1925 roku wybito 26 558 275 sztuk, a w 1926 roku 12 456 320 sztuk; w katalogach popularnych całkowity nakład podawany jest jako 39 000 000 sztuk.
3 – nakład według sprawozdania mennicy; w katalogach popularnych podawany jest nakład 15 300 000 sztuk.
4 – w 1928 roku wybito 13 410 000, a w 1929 roku 13 466 747 sztuk; w katalogach popularnych dla tego rocznika podawany jest jedynie nakład 13 400 000 sztuk, co nie uwzględnia 2-groszówek z datą 1928, które były bite w 1929 roku.
5 – nakład według sprawozdania mennicy; w katalogach popularnych podawany jest nakład 20 000 000 sztuk.
6 – nakład według sprawozdania mennicy; w katalogach popularnych podawany jest nakład 6 500 000 sztuk.
7 – nakład według sprawozdania mennicy; w katalogach popularnych podawany jest nakład 5 800 000 sztuk – ta liczba jest błędna i wynika z pomyłki drukarskiej z lat 60. i 70. XX wieku, powielanej w corocznych zestawieniach cennikowych w pierwszej połowie XXI wieku.
8 – nakład według sprawozdania mennicy; w katalogach popularnych podawany jest nakład 17 360 000 sztuk.
9 – nakład według sprawozdania mennicy; w katalogach popularnych podawany jest nakład 20 530 000 sztuk.
10 – wielkość emisji z datą roczną 1939 jest niepewna.

Opis

Z formalnego punktu widzenia, moneta nigdy nie została wycofana z obiegu żadnym aktem prawnym w okresie Generalnego Gubernatorstwa. Dekret PKWN z 24 sierpnia 1944 roku pozostawiał monety groszowe w obiegu aż do reformy walutowej z 30 października 1950 roku, po której do obiegu dopuszczono jedynie monety emitowane przez Narodowy Bank Polski.

Emisję pierwszych dwugroszówek z datą roczną 1923 rozpoczęto w sierpniu 1924 roku, korzystając z nowych automatów menniczych zamontowanych w budynkach Mennicy Państwowej. Na początku używano mosiężnych krążków, które zakupiono jeszcze w 1922 roku na niedoszłą emisję bilonu w markach polskich.

Pod koniec lipca 1924 roku w obiegu pojawiły się pierwsze monety dwugroszowe. W początkowym okresie brakowało ich w obrocie pieniężnym, co potwierdzają informacje prasowe z lat 20. XX wieku, wskazujące na masowy wywóz dwugroszówek wzór 1923 do:

Niemiec (ich średnica była tylko o 0,1 mm większa od średnicy jednofenigówek), jak również
Rosji Sowieckiej.

Na koniec 1924 roku zabrakło mosiężnych krążków. Po złożeniu zamówienia i dostarczeniu przez zewnętrzne firmy odpowiedników wykonanych z brązu, które spełniały wymagania określone w rozporządzeniu ministra skarbu, jeszcze w tym roku wybito pierwsze dwugroszówki z datą roczną 1925.

Do momentu uruchomienia odlewni i walcowni w Mennicy Państwowej, krążki z brązu do emisji 2- oraz 1-groszówek zamawiano w warszawskich firmach:

„Norblin Bracia Buch i T. Werner”
„Józef Fraget”

W drugiej połowie lat 30. XX wieku dużą emisję dwugroszówek, podobnie jak 1- oraz 5-groszówek, spowodowała chłonność rynku na monety drobne – praktycznie nie wracały one do kas państwowych.

Mimo że moneta, głównie bita w brązie, była dopuszczona do obiegu na terenie Generalnego Gubernatorstwa, a także podobnie jak 1-, 5-, 10- i 20-groszówki II Rzeczypospolitej znikała z obiegu z powodu wartości metalu, z którego była wykonana, dwugroszówka, w przeciwieństwie do pozostałych wymienionych nominałów, nie doczekała się emisji uzupełniającej w cynku. Znane są jedynie próbne egzemplarze w tym metalu z datą roczną 1939.

Wersje próbne

Istnieją próbne wersje tej monety bez napisu PRÓBA z lat:

1923 (brąz)
1923 (złoto)
1925 (mosiądz)
1927 (nikiel)
1927 (srebro).

Niektóre katalogi wskazują również na istnienie monety próbnej w cynku z 1939 roku z wklęsłym napisem PRÓBA.

Dla roczników 1930, 1931, 1932 występują monety bite stemplem lustrzanym.

W 1926 roku (na awersie 1925) wybito, w liczbie 600 egzemplarzy, monetę w brązie, która na rewersie miała datę 27 X 26, upamiętniającą wizytę prezydenta Ignacego Mościckiego w Mennicy Państwowej w Warszawie.

Istnieją również wersje próbne konkurencyjnego projektu monety dwugroszowej (w brązie, srebrze i złocie) z awersem i rewersem o identycznym rysunku. Na obu stronach tej monety umieszczono cyfrę „2” z napisem „GROSZE” oraz datę roczną „1923”. W przypadku odbitki w brązie wymieniana jest także jej wersja jednostronna.

Szukaj w zasobach

Z ostatniej chwili

2 grosze wzór 1923