2 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (2 daplot)
2 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (2 daplot) to pododdział artylerii przeciwlotniczej Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej.
Historia dywizjonu w latach 1924-1939
9 października 1924 roku, w ramach 29 Pułku Artylerii Polowej w Grodnie, powstała Samodzielna Bateria Artylerii Przeciwlotniczej Nr 2. W lipcu 1926 roku z tej baterii utworzono Samodzielny Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej Nr 1. W kwietniu 1929 roku dywizjon został podporządkowany dowódcy 11 Grupy Artylerii. W 1930 roku 1 Samodzielny Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej zmienił nazwę na 2 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej. Rok później dywizjon został wyłączony z struktury 29 pap.
Mobilizacja w 1939 roku
Dywizjon pełnił rolę jednostki mobilizującej. Zgodnie z planem „W” był odpowiedzialny za mobilizację następujących jednostek:
- dowództwo dyonu półstałego artylerii plot. nr 131,
- bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 131,
- bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 132,
- bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 133,
- bateria motorowa artylerii plot. 40 mm typ A nr 20,
- bateria motorowa artylerii plot. 40 mm typ A nr 29,
- bateria motorowa artylerii plot. 40 mm typ B nr 84,
- bateria motorowa artylerii plot. 40 mm typ B nr 94,
- pluton półstały artylerii plot. 40 mm nr 301,
- pluton półstały artylerii plot. 40 mm nr 302.
Wszystkie te jednostki były mobilizowane w grupie jednostek oznaczonych kolorem brązowym, w podgrupie „2”. Czas mobilizacji jednostek wahał się od 20 do 44 godzin.
23 sierpnia 1939 roku ogłoszono mobilizację jednostek „brązowych” w Okręgu Korpusu Nr III, a rozpoczęcie mobilizacji wyznaczono na godzinę 6.00 następnego dnia.
Ppor. Jerzy Rybołowicz zorganizował mobilizację plutonu półstałego artylerii plot. 40 mm nr 301, po czym przekazał dowództwo por. rez. Stanisławowi Maurycemu Fajansowi.
26 sierpnia 1939 roku bateria motorowa artylerii plot. 40 mm typ A nr 20 wyruszyła z Grodna transportem kolejowym. Następnego dnia dotarła do Małkini, gdzie przydzielono jej zadanie obrony przeciwlotniczej mostów na rzece Bug.
Żołnierze dywizjonu
Żołnierze dywizjonu – ofiary zbrodni katyńskiej
Biogramy zamordowanych żołnierzy można znaleźć na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego.
Symbole dywizjonu
Sztandar
5 maja 1938 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór sztandaru 2 daplot.
10 listopada 1938 roku, na Polu Mokotowskim w Warszawie, gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki wręczył dywizjonowi sztandar ufundowany przez społeczeństwo Grodna.
Opis sztandaru: na prawej stronie płatu sztandaru umieszczono w rogach numer dywizjonu według wzoru ustalonego w „Dzienniku Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych” nr 6 z 1937, poz. 77. Na lewej stronie znajdowały się tarcze z następującymi wizerunkami:
- w prawym górnym – wizerunek Matki Boskiej Ostrobramskiej,
- w prawym dolnym – godło miasta Grodna,
- w lewym górnym – wizerunek św. Barbary, patronki artylerzystów,
- w lewym dolnym – odznaka pamiątkowa 2 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej.
Na dolnym ramieniu Krzyża Kawalerskiego umieszczono haftowany napis „Grodno 20 VII 1926”, upamiętniający datę i miejsce powstania dywizjonu. Sztandar jest obecnie eksponowany w Instytucie gen. Sikorskiego w Londynie.
Odznaka pamiątkowa
13 sierpnia 1932 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór oraz regulamin odznaki pamiątkowej artylerii przeciwlotniczej.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Witold Barancewicz: Sprawozdanie z przebiegu działań wojennych baterii motorowej artylerii przeciwlotniczej nr 20 w czasie od 24 sierpnia do 22 września 1939 r.. W: Polska obrona przeciwlotnicza 1939. T. 3. Centralne Archiwum Wojskowe, 2013, seria: Wojskowe teki archiwalne. ISBN 978-83-63374-19-8.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Zbigniew Moszumański. Dowództwa grup artylerii przeciwlotniczej (1929-1939). „Przegląd Wojsk Lądowych”, sierpień 2000. Warszawa: Dowództwo Wojsk Lądowych. ISSN 0478-6688.
- Zbigniew Moszumański. Sztandary i odznaki jednostek przeciwlotniczych do roku 1939. „Przegląd Wojsk Lądowych”. 9 (447), 1996. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0478-6688.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Józef Rybołowicz: Sprawozdanie z osobistego udziału w wojnie polsko-niemieckiej z września 1939 r.. W: Polska obrona przeciwlotnicza 1939. T. 3. Centralne Archiwum Wojskowe, 2013, seria: Wojskowe teki archiwalne. ISBN 978-83-63374-19-8.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Piotr Zarzycki: 29 Pułk Artylerii Lekkiej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1999, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-87103-87-X.
- Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.