2 Dywizja Piechoty Legionów Armii Krajowej „Pogoń”
2 Dywizja Piechoty Legionów Armii Krajowej „Pogoń” (2 DP Leg. AK) to istotna jednostka piechoty w strukturach Armii Krajowej.
Na podstawie planu „Burza”, określonego w rozkazie z września 1942 roku, oddziały partyzanckie miały być formowane na wzór Ordre de Bataille Wojska Polskiego z dnia 1 września 1939 roku.
W wyniku działań mających na celu odbudowę przedwojennych jednostek wojskowych, w 1944 roku powstała 2 Dywizja Piechoty Legionów AK „Pogoń”, której dowództwo objął ppłk. Antoni Żółkiewski ps. „Lin” (Okręg Radom-Kielce Armii Krajowej).
Obsada
- dowódca – podpułkownik „Lin” (Antoni Żółkiewski)
- szef sztabu – kapitan „Siwy” (Michał Mandziara)
- adiutant – kapitan „Sandacz” (Witold Sągajłło)
- oficer operacyjny – kapitan „Kret” (Leon Torliński)
- oficer informacyjny – kapitan „Bartnik” (Zenon Krzekotowski)
- szef saperów – kapitan „Kaktus” (Tadeusz Struś)
- szef sanitarny – major lekarz „Szerszeń” (Jan Aleksandrowicz)
- lekarz – doktor „Sulima” (Jerzy Popiel)
- szef łączności – porucznik „Szum” (Tadeusz Osiński)
- dowódca szwadronu zwiadu – rotmistrz „Pobóg” (Karol Wickenhagen)
- oficer ds. zrzutowych – porucznik „Pokrzywka” (Władysław Szumowski)
- dowódca plutonu żandarmerii – podporucznik „Reder” (Dionizy Mędrzycki)
- szef sądu polowego – porucznik „Komar” (Roman Byszewski)
- oficer artylerii – porucznik „Korwin” (Roman Ziętek)
- kapelan dywizji – ksiądz „Jaskólski” (Zygmunt Głowacki)
Struktura organizacyjna
- 2 pułk piechoty Legionów AK – dowódca major/podpułkownik „Kruk” (Antoni Wiktorowski)
- 3 pułk piechoty Legionów AK – dowódca major „Świątek” (Stanisław Poreda)
- 4 pułk piechoty Legionów AK – dowódca major „Wyrwa” (Józef Włodarczyk)
- szwadron zwiadu – rotmistrz „Pobóg” (Karol Wickenhagen)
- pluton żandarmerii – podporucznik „Reder” (Dionizy Mędrzycki)
- służby dywizyjne.
Liczebność dywizji
W trakcie koncentracji do akcji „Zemsta” w drugiej połowie sierpnia 1944 roku, stan 2DP piechoty wynosił około 3075 żołnierzy zgromadzonych w jednostkach:
- 2 ppLeg – 1107 ludzi,
- 3 ppLeg – 915 ludzi,
- 4 ppLeg – 885 ludzi
- dowództwo i służby dywizji – 168 ludzi.
Walki
W ramach akcji „Zemsta” dywizja skoncentrowała się około 20 sierpnia w lasach majątku Przysucha. Po zaprzestaniu marszu w stronę Powstania Warszawskiego w dniu 23 sierpnia oraz rozwiązaniu koncentracji Kieleckiego Korpusu Armii Krajowej, dywizja przeszła na teren inspektoratu kieleckiego w okolice Chęcin, mając na celu opanowanie Kielc w przypadku sprzyjających okoliczności. Do końca września dywizja prowadziła działania partyzanckie z pełnym zaangażowaniem. 26 sierpnia przeprowadziła atak na baterię artylerii w Dziebałdowie. W dniach 2 i 3 września stoczyła zwycięskie starcia z oddziałami niemieckimi, które próbowały spacyfikować Radoszyce i Grodzisko. 10 września zaatakowano Niemców we wsi Krasna. 13 września dywizja walczyła pod Miedzierzą i Trawnikami. Kolejne starcia miały miejsce: 17 września pod Szewcami, 18 września w lasach fanisławickich, 26 września pod Radkowem, 27 września pod Zakrzowem oraz 28 września w Ludyni.
Dywizja została rozwiązana na mocy rozkazu dowódcy Okręgu Radom – Kielce AK w dniu 8 października 1944 roku z powodu niekorzystnej sytuacji ogólnej, trudności w zaopatrzeniu w żywność i umundurowanie oraz pogarszających się warunków bytowych w okresie jesiennym.
Od tego momentu pułki dywizji działały samodzielnie.
1 batalion 2 pułku piechoty Legionów AK pod dowództwem kpt. Eugeniusza Kaszyńskiego – „Nurta” 29 i 30 października stoczył walki pod Lipnem i Chotowem.
2 batalion 2 pułku piechoty Legionów AK pod dowództwem kpt. Tadeusza Strusia – „Kaktusa” 18 listopada walczył w lasach starachowickich.
3 pułk piechoty Legionów AK pod dowództwem kpt. Antoniego Hedy – „Szarego” 6 października prowadził działania bojowe w rejonie gajówki Piecyki, a 3 listopada w okolicach Huty w lasach przysuskich. W kolejnych dniach walczył w lasach niekłańskich.
Przypisy
Bibliografia
Światowy Związek Żołnierzy AK pod red. Tadeusza Przyłuckiego: Czas Burzy w 50. rocznicę operacji „Burza”. Warszawa: Zakład poligraficzny Akcydens, 1994. ISBN 83-90-1777-0-6. Brak numerów stron w książce.
Wojciech Borzobohaty: „Jodła” Okręg Radomsko–Kielecki ZWZ–AK 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1988. ISBN 83-211-0901-2.
Jerzy Władysław Więckowski: Żołnierze Staszowa. Staszów: Staszowskie Towarzystwo Kulturalne, 1995. ISBN 83-904175-4-5. Brak numerów stron w książce.