2 Dywizja Jazdy (2 DJ) – istotna jednostka kawalerii Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej.
Na podstawie rozkazu Naczelnego Dowództwa WP L. dz. 7710/1 z dnia 2 lipca 1920 roku, powstała Grupa Operacyjna Jazdy, w skład której wchodziła 2 Dywizja Jazdy. Jej dowództwo objął pułkownik Marian Oksza-Orzechowski, a w jej skład wchodziły 1 i 7 Brygady Jazdy.
Dywizja została sformowana po raz drugi w ramach Korpusu Jazdy pod dowództwem generała Juliusza Rómmla.
Walki dywizji
W dniach 16–17 września 1920 roku, pod Letczanami, 2 DJ, dowodzona przez pułkownika Orlicz-Dreszera, osaczyła 3 Brygadę 14 Dywizji Kawalerii z 1 Armii Konnej. Jej zdemoralizowane resztki zostały wzięte do niewoli przez 203 pułk ułanów.
W pościgu za wycofującymi się wojskami 12 Armii Nikołaja Kuźmina, 21 września Korpus Kawalerii pod dowództwem pułkownika Juliusza Rómmla dotarł do linii Horynia. Tam jednak, z powodu braku amunicji, pościg został przerwany. W międzyczasie na wschód od Horynia 1 Armia Konna pod dowództwem Siemiona Budionnego reorganizowała się i uzupełniała swoje stany. Z informacji polskiego wywiadu wynikało, że Budionny wraz ze sztabem miał kwaterować w Korczu. W tej sytuacji dowódca Korpusu Jazdy, pułkownik Rómmel, zaproponował zorganizowanie zagonu na Korzec. Plan zakładał sforsowanie Horynia pod Aleksandrią oraz obejście północnego skrzydła 1 Armii Konnej.
26 września o świcie Korpus Jazdy rozpoczął działania. Głównym zadaniem zajmowała się 2 Dywizja Jazdy, która maszerowała przez Pustomyty i Daniczów w kierunku Korca, podczas gdy 1 Dywizja Jazdy zapewniała zabezpieczenie z kierunku Międzyrzecza i Samostrieły. Około godziny 15.00, grupa uderzeniowa dotarła pod Korzec, gdzie część sił obeszła miasto od wschodu i zaatakowała stacjonującą tam brygadę 44 Dywizji Strzelców. Zaskoczenie Sowietów było całkowite. Polscy ułani wzięli do niewoli kilkuset jeńców oraz zdobyli 6 armat i 10 ckm-ów. Nie osiągnięto jednak głównego celu operacji, którym było zniszczenie sztabu 1 Armii Konnej oraz jej oddziałów, które wcześniej odmaszerowały w kierunku Berdyczowa.
Organizacja dywizji
Na dzień 4 sierpnia 1920 roku:
- 1 Brygada Jazdy (5, 17 puł, 2 pszw)
- 3 Brygada Jazdy (8, 11, 12 puł.)
W składzie korpusu:
- Dowództwo 2 Dywizji Jazdy
- 8 Brygada Jazdy – ppłk Stanisław Grzmot-Skotnicki
- 9 Brygada Jazdy – mjr Jan Głogowski
Obsada personalna dowództwa
Przypisy
Bibliografia
„Księga jazdy polskiej”, pod protektoratem marszałka Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint, Bellona Warszawa 1993.
Przemysław Olstowski. Dywizja Jazdy pułkownika Gustawa Orlicz-Dreszera w bitwie warszawskiej. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 1-2 (159-160), s. 35-63, 1997. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182.
Włodzimierz Nowak: Samhorodek – Komarów 1920. Walki jazdy polskiej z konnicą Budionnego, maj – wrzesień 1920. Warszawa: Bellona SA, 2010. ISBN 978-83-11-11897-3.
Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.