2 Berliński Pułk Piechoty

2 Berliński pułk piechoty (2 pp) – jednostka piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Pułk został utworzony 14 maja 1943 roku w obozie sieleckim, jako część 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, na podstawie sowieckiego etatu Nr 04/501 pułku strzeleckiego. Żołnierze złożyli przysięgę 15 lipca tego samego roku.

Skład etatowy

W skład pułku wchodziły:

dowództwo i sztab
3 bataliony piechoty
kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna oraz transportowa
baterie: działek 45 mm, dział 76 mm oraz moździerzy 120 mm
plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem oraz żandarmerii

Łącznie pułk liczył:

2915 żołnierzy (w tym oficerów – 276, podoficerów – 872, szeregowców – 1765).

Sprzęt:

Pułk dysponował:

162 rkm
54 ckm
66 rusznic ppanc
12 armat ppanc 45 mm
4 armaty 76 mm
18 moździerzy 50 mm
27 moździerzy 82 mm
8 moździerzy 120 mm

Marsze i działania bojowe

W trakcie całej wojny pułk walczył w ramach 1 Dywizji Piechoty. Odbył m.in. walki pod Lenino w dniach 12–13 października 1943 roku, gdzie wziął udział w pierwszym rzucie na prawym skrzydle dywizji w kierunku wsi Połzuchy. W 1944 roku pułk uczestniczył w walkach o przyczółki na Wiśle w rejonie Dęblina, a w dniach 10–15 września 1944 roku brał udział w wyzwoleniu Pragi. Następnie walczył w okolicach Warszawy, w rejonie Jabłonna – Legionowo. W 1945 roku stoczył bitwy na Wale Pomorskim, pod Mirosławcem i nad Zalewem Szczecińskim. W dniach 16–20 kwietnia forsował Odrę i Starą Odrę oraz uczestniczył w szturmie Berlina, nacierając w rejonie Berliner Strasse oraz gmachu Politechniki, a walki zakończył w parku Tiergarten.

Żołnierze pułku

Dowódcy:

płk Gwidon Czerwiński (18 V 1943 – 11 IV 1944)
płk Wiktor Sienicki (11 IV 1944 – ?)
ppłk Leon Gregorowicz
ppłk Jan Czarnecki
Włodzimierz Kopijkowski

Zastępcy dowódcy pułku ds. polityczno-wychowawczych:

kpt. Leonard Borkowicz (29 V – 21 X 1943)
kpt. Jakub Wachtel (21 X 1943 – ?)
por. Władysław Stąpor (? – 7 IX 1944)
por. Eugeniusz Oksanicz (3 IX – 1 XI 1944)
por. Karol Bąkowski (5 XI 1944 – 27 I 1945)
por. Stanisław Wancerz (9 II – 24 III 1945)
por. Ignacy Flajszakier (30 III 1945 – ?)

Zastępcy dowódcy pułku ds. liniowych:

mjr Paweł Wierchowodko (5 – 12 VIII 1943)
ppłk Leon Skokowski (17 VIII 1943 – 19 I 1944)
mjr Feliks Kondracki (8 IV – 31 VII 1944)
mjr Jan Łopaciński (31 VII – 6 VIII 1944)
ppłk Piotr Samborski (11 VIII 1944 – ?)

Szefowie sztabu:

mjr Konstanty Gryżewski (29 V 1943 – ?)
płk Witalis Kondratowicz (6 VI 1943 – 8 IV 1944)
ppłk Eugeniusz Uszpalewicz (8 IV 1944 – ?)
kpt. Janusz Sieczkowski (1949-1951)

Kwatermistrze:

kpt. Marian Masłowski (3 VI – 15 X 1943)
kpt. Marian Koniewski (15 X 1943 – 16 II 1944)
kpt. Eugeniusz Olejnik (16 II 1944 – ?)

Dowódcy 1 batalionu:

p.o. por. Stefan Zagórski (4 VI – 15 VI 1943)
kpt. Bronisław Aleszkowski (9 VI 1943 – ?)
mjr Bronisław Sławiński (15 VI 1943 – 28 III 1944)
kpt. Stefan Zagórski (? – 29 IX 1944)
kpt. Władysław Wróblewski (29 IX 1944 – 7 III 1945)
kpt. Konstanty Pieńkowski (4 III 1945 – ?)

Dowódcy 2 batalionu:

p.o. ppor. Ryszard Lipiński (4 – 16 VI 1943)
por. Stanisław Jakimionek (16 VI – 15 X 1943)
p.o. por. Piotr Prygun (15 XI – 20 XII 1943)
por. Stanisław Jakimionek (20 XII 1943 – 5 I 1944)
kpt. Piotr Prygun (5 I – 6 VIII 1944)
kpt. Jan Greczychin (6 – 17 VIII 1944)
kpt. Władysław Laskowski (11 VIII 1944 – 9 II 1945)
kpt. Teodor Smietański (Smietanin) (8 II – 19 III 1945)
por. Tadeusz Cynkin (4 III 1945 – ?)

Dowódcy 3 batalionu:

p.o. ppor. Mieczysław Jurkowski (4 – 15 VI 1943)
kpt. Stefan Karpowicz (11 VII – 27 IX 1943)
p.o. ppor. Władysław Baranowski (27 IX – 15 X 1943)
kpt. Stefan Karpowicz (15 X – 2 XI 1943)
mjr Ludwik Barański (2 XI 1943 – 28 III 1944)
mjr Jan Rembeza (13 III – 26 VIII 1944)
kpt. Mikołaj Romanowski (22 IX 1944 – ?)

Dowódcy 1 kompanii fizylierów:

por. Piotr Bogdziejewicz (31 V – 30 VIII 1943)
por. Bronisław Orłowski (30 VIII – 12 X 1943)
chor. Jakub Klejn (? – 14 IV 1944)
ppor. Bogdan Zieleniak (14 IV – 2 VII 1944)
chor. Tadeusz Cynkin (7 VII 1944 – 4 III 1945)
por. Bolesław Kisielewicz (27 III – 12 IV 1945)
por. Zygmunt Stein (29 IV 1945 – ?)

Dowódcy 2 kompanii fizylierów:

por. Michał Siemionowicz (13 VII – 12 X 1943)
chor. Jakub Klajn (6 XI 1943 – 4 IV 1944)
ppor. Bogdan Zieleniak (4 IV 1944 – ?)
ppor. Wiktor Nikołajew (18 VI – 18 IX 1944)
por. Bolesław Kisielewicz (7 V 1945 – ?)

Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari

Sztandar pułku

Sztandar został ufundowany przez mieszkańców Zielonki pod koniec 1944 roku, a jego wręczenie miało miejsce 11 stycznia 1945 roku.

Opis sztandaru:

Płat o wymiarach 95×120 cm, obszyty częściowo żółtą frędzlą, przymocowany do drzewca za pomocą sześciu tasiemek. Drzewce wykonane z jasnego drewna. Głowica w kształcie grotu umieszczona na kuli.

Strona główna:

Na ciemno-czerwonym aksamicie, aplikowany z białego jedwabiu oraz haftowany białą nicią orzeł. Nad nim znajduje się aplikowana biała wstęga z haftowanym żółtą nicią napisem: „ZA WASZĄ WOLNOŚĆ I NASZĄ”. Pod orłem umieszczony jest aplikowany biały kartusz z napisem: „II. P.P. I. D.P. IM. T. KOŚCIUSZKI 1944”.

Strona odwrotna:

Na białym tle płóciennym, w centrum, aplikowany i olejno malowany wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej. Nad i pod wizerunkiem znajduje się haftowany żółtą nicią napis: „BÓG HONOR I OJCZYZNA”.

Przypisy

Bibliografia

Wanda Bigoszewska, Henryk Wiewióra: Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943 – 1974. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974.

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.

Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.

Kazimierz Kaczmarek: Oni szturmowali Berlin. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980.

Andrzej Krajewski: Drugi Berliński: z dziejów 2 Berlińskiego Pułku Piechoty. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06344-3.

Jakub Wachtel: Azymut Warszawa. Z dziejów 2 Berlińskiego pułku piechoty. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1962.