2 Batalion Rozpoznawczy
2 Batalion Rozpoznawczy (2 br) to samodzielny pododdział rozpoznawczy Wojska Polskiego.
Batalion został utworzony w Torzymiu w oparciu o etat Nr 5/81 i liczył 164 żołnierzy oraz 10 pracowników kontraktowych, jako część 19 Dywizji Zmechanizowanej.
Aby ułatwić rozmieszczenie jednostek, na podstawie rozkazu Nr 00129/oper. Ministra Obrony Narodowej z 18 października 1951, batalion został przeniesiony z Torzymia do garnizonu Słubice, do koszar przy ul. gen. Świerczewskiego 13 (obecnie ul. Piłsudskiego 13).
Na mocy rozkazu Nr 0082/Org. Ministra Obrony Narodowej z 4 grudnia 1952, 2 br został przeformowany na etat Nr 5/103, zwiększając stan osobowy do 220 żołnierzy i 3 pracowników kontraktowych.
Na podstawie zarządzenia Nr 00128/Org. szefa Sztabu Generalnego WP z 21 listopada 1953, pododdział został przeniesiony ze Słubic do Kostrzyna.
Zgodnie z rozkazem Nr 0025/Org. Ministra Obrony Narodowej z 2 kwietnia 1957, 19 Dywizja Pancerna została przekształcona w 5 Dywizję Pancerną, w skład której wszedł 2 br na etacie Nr 5/129, liczący 259 żołnierzy i 1 pracownika cywilnego.
8 maja 1960 roku, gen. bryg. Wacław Czyżewski wręczył dowódcy batalionu sztandar.
Działania batalionu w czerwcu 1956
W południe, 28 czerwca 1956 roku, w batalionie ogłoszono alarm bojowy. O godzinie 14:00 jednostki 19 DPanc osiągnęły gotowość bojową.
O 14:30, na rozkaz szefa Sztabu Generalnego, 19 Dywizja Pancerna rozpoczęła marsz w kierunku Poznania.
Na polecenie dowódcy dywizji, 2 batalion rozpoznawczy został przydzielony do dowódcy KBW z zadaniem uniemożliwienia „prowokatorom” dostępu od strony torów kolejowych i ogródków działkowych w rejonie ulic Roosevelta i Dąbrowskiego oraz Mostu Teatralnego.
Batalion, w towarzystwie żołnierzy 12 dywizjonu artylerii rakietowej, został podzielony na trzy grupy. Pierwsza grupa, składająca się z dwóch czołgów i piechoty, pozostała na miejscu. Druga grupa, w składzie dwóch czołgów, jednego BTR oraz jednego plutonu motocykli, została wyznaczona do ochrony stacji kolejowej Poznań Górczyn i Centralnej Składnicy Wojskowej Sprzętu Motorowego. Trzecia grupa, składająca się z dwóch czołgów z desantem piechoty, miała na celu zapobieżenie rozruchom w rejonie zakładów ZISPO przy wylocie ul. Dzierżyńskiego.
Od wieczora 28 czerwca, działania batalionu były wspierane przez 66 batalion saperów.
30 czerwca dowódca 19 DPanc rozpoczął wycofywanie swoich oddziałów z Poznania w dwóch turach. O godzinie 21:00 przystąpiono do wycofania 2 batalionu rozpoznawczego, który skupił się na OC Biedrusku około 1:00 1 lipca.
W wyniku działań na terenie Poznania ranni zostali:
- sierż. Zdzisław Przybycień – szef zaopatrzenia MPS (postrzał przedramienia prawego)
- kpr. Staszyszyn z kpz (ciężki postrzał klatki piersiowej)
- szer. Jan Michalik z kpz (zranienie nosa)
Struktura organizacyjna batalionu
W skład 5 DPanc wchodził batalion, który składał się z:
- kompanii rozpoznawczej,
- kompanii czołgów średnich,
- kompanii piechoty zmotoryzowanej,
- plutonów: przeciwlotniczego, motocykli, samochodów osobowo-terenowych oraz plutonu łączności.
Stan etatowy wynosił 262 żołnierzy. Sprzęt bojowy batalionu obejmował: 10 czołgów średnich, a od listopada 1957 – 7 czołgów średnich, 3 czołgi pływające PT-76 oraz 3 transportery opancerzone BTR-40.
58 kompania rozpoznawcza
Na podstawie zarządzenia Nr 059/Org. szefa Sztabu Generalnego WP z 15 lipca oraz zarządzenia szefa Sztabu SOW nr 030/Org z 27 lipca 1961, 2 batalion rozpoznawczy został przeformowany na 58 kompanię rozpoznawczą według etatu 5/270, liczącą 96 wojskowych. Kompanię przetransportowano kolejowo i rozmieszczono w bloku nr 3 w kompleksie koszarowym nr 2574 w garnizonie Gubin-Komorów. Na podstawie rozkazu Nr 089 dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego z 21 września 1963, pododdział został przeniesiony do kompleksu koszarowego w Gubinie, do tzw. „Koszar przy stacji”. Dowódcą kompanii został kpt. Mieczysław Nowak, a dowódcą drużyny naprawy samochodów oraz wozów bojowych – plut. Jan Kucza.
W skład 58 kompanii wchodziły:
- pluton transporterów opancerzonych (6 sztuk BTR-40),
- pluton motocykli,
- pluton czołgów średnich – 3 czołgi,
- pluton czołgów pływających – 3 czołgi pływające PT-76,
- drużyna naprawy wozów bojowych i samochodów,
- drużyna gospodarcza.
Kompania liczyła 96 żołnierzy.
Powtórne rozwinięcie do batalionu
W wrześniu 1968 roku miała miejsce kolejna reorganizacja jednostek rozpoznawczych. Rozpoczęto przekształcanie 58 kompanii na poziom batalionu. Dowódcą nowo utworzonej jednostki został mjr dypl. Mieczysław Nowak, a szefem sztabu – kpt. Tadeusz Sawrasewicz. Na dowódcę kompanii czołgów pływających wyznaczono porucznika Jana Krystka. 2 stycznia 1969 batalion rozpoczął szkolenie według nowej struktury organizacyjnej. W 1970 roku w ramach batalionu powstała kompania specjalna. Dnia 17 sierpnia 1974 drużyna dowodzona przez ppor. Stanisława Ratajczyka zdobyła Puchar Dowódcy ŚOW oraz pierwsze miejsce w Wieloboju Rozpoznawczym na szczeblu macierzystego Okręgu.
W okresie stanu wojennego w 1981 roku batalion stacjonował na Dziewiczej Górze (Czerwonak k. Poznania). Żołnierze kompanii specjalnej uczestniczyli w patrolach w Poznaniu oraz w akcji „Semafor”, której celem było zabezpieczenie przejazdów pociągów towarowych przed kradzieżami. Obszarem działania kompanii były szlaki kolejowe w rejonie Słubic-granica z NRD.
Na początku lat 90. w związku z przemieszczaniem 27 pcz do garnizonu Opole, batalion został przeniesiony z kompleksu koszarowego 2549 w Gubinie do kompleksu nr 2575 w Gubinie-Komorowie przy ul. Waszkiewicza 257. W 1994 roku rozformowano kompanię specjalną.
Zgodnie z zarządzeniem szefa Sztabu Generalnego WP Nr 055/Org. z 1 sierpnia 1994 oraz zarządzeniem zastępcy dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego – szefa sztabu Nr Pf 85/Org. z 5 września 1994, dotyczących reorganizacji batalionów rozpoznawczych 4, 5 oraz 11 DKPanc., do 31 marca 1995 2 br (etat wojenno-pokojowy Nr 30/329/0) został przekształcony na 6 batalion rozpoznawczy według etatu wojenno-pokojowego Nr 29/122/0. Przeformowany batalion zachował dotychczasowe podporządkowanie, numer jednostki wojskowej oraz pocztę polową (P-8253), identyfikator i miejsce postoju. Dowódca 5 DZ wprowadził również stosowne zmiany w posiadanym „wyciągu z zestawienia zadań mobilizacyjnych PM-83” oraz „PM-95”.
Struktura organizacyjna
- dowództwo
- sztab
- sekcja polityczna
- kwatermistrzostwo
- służby techniczne
- pododdziały
- pluton łączności
- 1 kompania rozpoznawcza
- 3x pluton rozpoznawczy (po 3 BRDM-2)
- pluton płetwonurków
- 2 kompania rozpoznawcza
- 3x pluton rozpoznawczy (po 3 BWP-1 – wcześniej PT-76)
- 1x pluton rozpoznawczy (3 x BWR1)
- kompania rozpoznania radioelektronicznego
- grupa analizy danych (autobus sztabowy AS-1)
- pluton nasłuchu ARO KU 4 (2x aparatownia ARO KU 4 na samochodzie star)
- pluton namiaru R-363 (3x namiernik R-363 „ORLENOK” na samochodzie kraz)
- pluton namiaru NRS (3X namiernik NRS na samochodzie osob.-teren. GAZ)
- kompania specjalna
- zespół dowodzenia
- 5 grup rozpoznawczych
- grupa płetwonurków
- grupa łączności
- instruktor spadochronowy + układacz spadochronów
- pluton technicznego rozpoznania pola walki (3 PSNR-1 na BRDM-1)
- pluton zaopatrzenia
- pluton remontowy
- pluton medyczny
Dowódcy batalionu
- kpt. Krzysztof Beski – od 01.09.1951
- kpt. Tadeusz Gibała – do 20.02.1953
- kpt. Tadeusz Moczulski – od 20.02.1953
- mjr Król (był w 1956)
- mjr Zbigniew Stachowicz – 1957
- mjr dypl. Bogusław Tasarek – 1961
- mjr Mieczysław Nowak – 1968 – 1973
- mjr Tadeusz Sawrasewicz (1973 – 1975)
- mjr Piotr Witkowski (1975 – 1976)
- mjr Romuald Śmigielski (1976 – 1978)
- mjr Jan Krystek (1978 – 1980)
- mjr Andrzej Gil (1980 – 1983)
- mjr Kazimierz Pokora (1983 – 1985)
- mjr Witold Busz (1985 – 1988)
- mjr Marian Dempniak (1988 – 1990)
- ppłk dypl. Sergiusz Babaczenko (1990 – 1993)
- ppłk dypl. Andrzej Kuśnierek (1993 – 1998)
Zobacz też
Jednostki rozpoznawcze Wojska Polskiego
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Edward, Jan Nalepa: Pacyfikacja zbuntowanego miasta. Wojsko Polskie w czerwcu 1956 r. w Poznaniu w świetle dokumentów wojskowych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-07959-5.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki Ludowego Wojska Polskiego : formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa : Wyd. Min. Obrony Narodowej 1987. ISBN 83-11-07419-4. Brak numerów stron w książce.
Janusz Magnuski: Wozy bojowe LWP : 1943-1983. Warszawa: Wyd. Min. Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-06990-5. Brak numerów stron w książce.
Linki zewnętrzne
Strona na temat 2 br z Gubina. brozp2429.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
