2 Pomorski samodzielny zmotoryzowany batalion miotaczy ognia to samodzielny oddział wojsk chemicznych ludowego Wojska Polskiego.
Jednostka ta była przeznaczona do zwalczania zarówno broni pancernej, jak i siły żywej przeciwnika, wykorzystując fugasowe oraz plecakowe miotacze ognia. W trakcie działań bojowych okazał się szczególnie użyteczny w walkach miejskich, a także przy niszczeniu bunkrów i punktów umocnionych.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Batalion został sformowany na podstawie etatu 011/37 we wsi Michajłowka w rejonie Sum, zgodnie z rozkazem dowódcy 1 Armii Polskiej nr 05 z dnia 7 maja 1944, jako część 1 Armii Wojska Polskiego.
Przysięgę żołnierze batalionu złożyli w Groszówce, obecnie w granicach Starej Miłosny, w dniu 26 października 1944.
Na podstawie rozkazu Naczelnego Dowódcy Armii Radzieckiej nr 078 z 4 maja 1945 oraz rozkazu dowódcy 1 Armii WP nr 0188 z 6 maja 1945, batalion został nazwany „Pomorski”. Z kolei rozkazem NDWP nr 130 z 21 czerwca 1945 odznaczono go Orderem Krzyża Grunwaldu II klasy.
Po utworzeniu okręgów wojskowych, 2 batalion miotaczy ognia został włączony do Okręgu Wojskowego Śląsk. W połowie września 1945 roku jednostka ta została przeformowana na 2 batalion obrony przeciwchemicznej, a na początku 1946 roku zredukowano jej stan osobowy o 43%.
Pół roku później batalion przemianowano ponownie na 2 batalion miotaczy ognia, przydzielając go do OW Poznań. W połowie 1947 roku zwiększono liczebność batalionu o 40%, a rok później wprowadzono kolejną zmianę etatu, co doprowadziło do dalszego wzrostu o 18% w liczebności żołnierzy.
W 1949 roku batalion był jedyną samodzielną jednostką wojsk chemicznych. Jesienią 1950 roku batalion miotaczy ognia został przeniesiony z Modlina do Orzysza, a pół roku później przeformowano go na nowy etat, co zwiększyło liczbę żołnierzy z 261 do 322. Kolejne pół roku później 2 bmo został przekształcony na nowy etat, co dało 370 żołnierzy.
Na początku 1953 roku przeprowadzono redukcję, w wyniku której 2 batalion miotaczy ognia został zmniejszony do 275 żołnierzy.
W 1964 roku 2 batalion zadymiania i miotaczy ognia został przekształcony w 2 batalion zabiegów specjalnych i rozpoznania skażeń, a w 1968 roku na bazie batalionu utworzono 2 Pomorski pułk chemiczny.
Struktura organizacyjna w okresie wojny
W skład batalionu wchodziły:
- Dowództwo i sztab
- 3 kompanie miotaczy ognia
- 3 plutony miotaczy ognia
- kompania ciężkich karabinów maszynowych
- kompania samochodowa
- 3 plutony samochodowe
- pluton remontowo-transportowy
- warsztat samochodowy
- pluton dowodzenia i zwiadu
- pluton łączności
- sekcja sanitarna
Działania bojowe
Po zakończeniu szkolenia we wsi Budiaczew koło Kiwerc, batalion wyruszył 28 lipca w kierunku Kowla, gromadząc się we wsi Skiby, 6 km od Lubomla. 17 sierpnia przekroczył Bug, a dwa dni później dotarł do nowego miejsca postoju w Budach Uśniackich. Podporządkowany 2 Dywizji Piechoty, 1 kompanią zajął obronę w rejonie folwarku Bagno nad Warką, na przyczółku lewego brzegu Wisły.
14 września batalion przekazał obronę radzieckim oddziałom i został przeniesiony na kierunek warszawski. Zgrupował się w lesie w rejonie Starej Miłosny, skąd częścią sił zajął obronę w ugrupowaniu 6 pułku piechoty w rejonie Pelcowizny.
25 września jednostka zajęła nowy odcinek między Ugorami a Kanałem Żerańskim, gdzie do 14 października odpierała kontrataki nieprzyjaciela. Po przekazaniu do odwodu armii, batalion skupił się w Groszówce koło Starej Miłosny. Tutaj otrzymał pierwsze plecakowe miotacze ognia. Po przeszkoleniu, 27 października przemaszerował do Rud, zajmując obronę w rejonie Nowodwórów oraz Kępy Tarchomińskiej w szykach 2 pułku piechoty. Od 13 listopada batalion pozostawał w szykach 8 pułku piechoty.
Pod dowództwem Michała Titowa, oddział odegrał kluczową rolę w walkach o Kołobrzeg w marcu 1945 roku, wspierając częścią sił 16 oraz 7 pułk piechoty. Po zdobyciu Kołobrzegu 18 marca, batalion uczestniczył w zaślubinach z morzem, a następnie został przeniesiony w rejon Gryfic. 7 kwietnia zajął obronę nad Zalewem Kamieńskim na odcinku Łukęcin – Wrzosowo – Rzewnowo, a trzy dni później przemieścił się do Parsowa. 18 kwietnia gromadził się w Neu Rudnitz, następnie w Griinthal i Birkenwerder, gdzie znów zajął obronę. Tam został podporządkowany dowódcy 3 DP i włączony w jej ugrupowanie w rejonie Kremmen. 5 maja przeszedł do Friesack, gdzie pozostawał aż do zakończenia wojny.
Żołnierze batalionu
Dowódcy batalionu:
- kpt. Dymitr Surżenko
- mjr Michał Titow
- mjr Jan Chmielnicki (1945–X 1946)
- mjr Witalij Tymoszczuk (X 1946–)
Odznaczeni Orderem Virtuti Militari:
- ppor. Tadeusz Hałambiec (pośmiertnie)
- mjr Michał Titow
Przypisy
Bibliografia
Zbigniew Jaśtak: Szlakiem wojsk chemicznych 1943-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1966.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Juliusz Malczewski, Roman Polkowski: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. T. 4: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek inżynieryjno-saperskich, drogowych i chemicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
Ireneusz Nowak: Wybrane problemy historii polskiej techniki wojskowej XX wieku. Sprzęt i środki wojsk chemicznych. T. 2. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2001. ISBN 83-88062-81-6.