2 Armia Pancerna (ros. 2-я танковая армия) była jednostką operacyjną Armii Czerwonej w czasie II wojny światowej.
Historia
W styczniu 1943 roku powołano do życia 2 Armię Pancerną, której dowództwo objął gen. por. Prokofij Romanienko, dowódca wojsk pancernych. Jednostka ta powstała na bazie 3 Armii odwodowej Frontu Briańskiego, a jej skład obejmował: 11 Korpus Pancerny, 16 Korpus Pancerny oraz inne oddziały.
W 1944 roku, podczas letniej ofensywy Armii Czerwonej, 2 Armia Pancerna brała udział w zdobywaniu Lublina oraz w bitwach pod Warszawą. Mimo to, nie zdołała zrealizować swoich zadań ofensywnych, a silne niemieckie przeciwuderzenia zmusiły ją do przejścia do obrony. 3 Korpus Pancerny, walczący w jej składzie, został częściowo zniszczony i odrzucony z rejonu Radzymina i Wołomina. Pod Warszawą 2 Armia Pancerna doświadczyła porażki, jednak nie została całkowicie rozbita dzięki interwencji dowództwa 1 Frontu Białoruskiego.
Dowódca 2 Armii Pancernej wydał 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 4:30 rozkaz dotyczący przejścia do obrony:
„2 Armia Pancerna przechodzi do obrony na rubieży: Nowa Wieś – Kobyłka – Ossów – Sulejówek – Stara Miłosna – Zbytki. Gotowość do obrony godz. 12.00. Prawe skrzydło armii osłoni się od wschodu i północnego wschodu przed wycofującymi się na zachód oddziałami brzeskiego zgrupowania nieprzyjaciela. Dla osłony tyłów 2 Armii Pancernej dowódca 47 Armii skieruje niezwłocznie ze swego odwodu do rejonu Stanisławowa 260 Dywizję Piechoty. 3 Korpus Pancerny z 220 batalionem saperów zajmie obronę okrężną w pasie Nowa Wieś, Kobyłka, Podleśniakowizna, z zadaniem utrzymania szosy Radzymin – Warszawa i nawiązania nad rzeką Długą styczności z prawym skrzydłem 8 gwardyjskiego korpusu pancernego.”
20 listopada 1944 roku jednostka ta otrzymała nową nazwę: 2 Gwardyjska Armia Pancerna.
Działania bojowe 2 Armii Pancernej:
- operacja orłowska (VIII 1943 r.);
- operacja czernichowsko-priniacka (VIII 1943 r.);
- operacja korsuń-szewczenkowska (I-II 1944 r.);
- operacja humańsko-batoszańska (III-IV 1944 r.);
- operacja brzesko-lubelska (VII-VIII 1944 r.);
- operacja wiślańsko-odrzańska (I-II 1945 r.);
- operacja pomorska (III 1945 r.);
- operacja berlińska (IV-V 1945 r.).
Dowódcy armii:
- gen. por. Prokofij Romanienko (I-II 43 r.);
- gen. por. wojsk pancernych Aleksiej Rodin (II-IX 43 r.);
- gen. por. wojsk pancernych, od IV 44 r. gen. płk wojsk pancernych Siemion Bogdanow (IX 43 r.-VII 44 r.);
- gen. mjr Aleksiej Radzijewski (VII 44 r.- I 45 r.);
- gen. płk wojsk pancernych Siemion Bogdanow (po raz drugi) (I-V 45 r.)
Struktura organizacyjna
Skład w 1943:
- 3 Korpus Pancerny;
- 16 Korpus Pancerny;
- 11 Brygada Pancerna Gwardii.
Skład w 1944:
- 3 Korpus Pancerny;
- 8 Korpus Pancerny;
- 16 Korpus Pancerny.
Przypisy
Bibliografia
Bolesław Dolata: Wyzwolenie Polski 1944-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
Robert Forczyk: Wojna pancerna na froncie wschodnim 1943-1945. Czerwony walec. Łódź: Wesper, 2020. ISBN 978-83-7731-255-1.
Tadeusz Sawicki: Wyrok na miasto. Berlin i Moskwa wobec Powstania Warszawskiego. Warszawa: 2014.
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Norbert Bączyk: Sowiecki 16 Korpus Pancerny pod Warszawą (29 lipca–6 sierpnia 1944). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 4(65)/2 (244), 2013.