1RŁ239 Ryś

1RŁ239 Ryś, znany również jako ARK-1 Ryś (indeks GRAU 1PЛ239), to radziecki radar zaprojektowany do rozpoznawania ognia artylerii naziemnej. Opracowano go w Stowarzyszeniu Badawczo – Produkcyjnym Strieła w Tule.

Historia

W czerwcu 1969 roku, na podstawie Dekretu Rządu, Biuro Konstrukcyjne Stowarzyszenia Badawczo – Produkcyjnego Strieła otrzymało zlecenie na opracowanie wstępnego projektu radaru do rozpoznawania stanowisk moździerzy oraz wielolufowych wyrzutni rakietowych, z zasięgiem rozpoznania do 10 km. Termin zakończenia prac badawczo-rozwojowych nad projektem Ryś oraz prezentacji prototypu do prób państwowych ustalono na IV kwartał 1975 roku.

Konstrukcja

Radar został stworzony jako w pełni autonomiczny kompleks, który dysponuje własnym zapleczem nawigacyjnym, orientacyjnym, topograficznym i komunikacyjnym. Ochronę załogi oraz sprzętu przed ostrzałem z broni strzeleckiej o małym kalibrze i odłamkami pocisków zapewnia zastosowanie opancerzonego podwozia ciągnika MT-LBu. W skład systemu wchodziły także mechanizmy ochrony załogi przed bronią masowego rażenia. Radar był zasilany przez agregat, który korzystał z wału odbioru mocy silnika MT-LBu. Aby zmniejszyć masę sprzętu, większość części radaru wykonano ze stopów aluminium. Był to jeden z pierwszych projektów Biura Konstrukcyjnego, który posiadał tryb pracy z wbudowaną kontrolą wydajności, a także cyfrowe przetwarzanie informacji oparte na komputerze.

W czerwcu 1975 roku w zakładach Arsenał w Tule stworzono prototyp, który w listopadzie 1975 roku został poddany wstępnym próbom. Próby państwowe radaru miały miejsce w latach 1976-1977 na trzech poligonach Ministerstwa Obrony Narodowej ZSRR i zakończyły się w drugim kwartale 1977 roku. Radar pomyślnie przeszedł te próby, co zaowocowało przyjęciem go do służby armii radzieckiej na mocy Dekretu Rządowego z 14 września 1977 roku, pod nazwą ARK-1 Artyleryjski kompleks radarowy do rozpoznania ognia artylerii naziemnej.

Modernizacja

Wspomniany dekret rządowy określił także zakres modernizacji kompleksu, przewidując wprowadzenie autonomicznego źródła zasilania oraz nowego cyfrowego interfejsu informacyjno-technicznego. Zmodernizowany kompleks miał być w stanie rozpoznawać stanowiska ogniowe w zależności od kalibru i rodzaju systemu strzelania na odległościach od 9 do 16 km. Termin prezentacji zmodernizowanego kompleksu ustalono na 1983 rok. Dokumentacja projektowa dla prototypu zmodernizowanego kompleksu została zakończona w 1980 roku. W tym czasie krajowy system globalnego pozycjonowania GLONASS był w fazie rozwoju, dlatego zadania topograficzne realizowano z wykorzystaniem peryskopowej busoli artyleryjskiej oraz dalmierza optycznego zamontowanych w pojeździe. W 1981 roku powstał prototyp, który przeszedł wstępne próby państwowe przed terminem, a w czerwcu 1983 roku, na polecenie Ministra Obrony Narodowej, kompleks został wprowadzony do służby.

Dane techniczne

Zasięg rozpoznania stanowisk ogniowych:

artyleria lufowa – do 9 km
moździerze – do 12 km
MLRS (Multiple Launch Rocket System) – do 16 km.

Produkcja seryjna

Produkcja seryjna radaru miała miejsce w zakładach w Tule w latach 1981-1983 (pierwsza wersja), a następnie w Iżewskich Zakładach Elektromechanicznych od 1983 do 1991 roku (wersja zmodernizowana). Radar prawdopodobnie wciąż jest używany przez armię rosyjską oraz w innych państwach WNP.