1957

Wydarzenia w Polsce

1 stycznia – Opole Lubelskie oraz Ryki uzyskały prawa miejskie.

2 stycznia – sekretariat KC PZPR podjął decyzję o utworzeniu tygodnika „Polityka”.

3 stycznia – w Warszawie powstał Związek Młodzieży Socjalistycznej.

6 stycznia:

  • powołano do życia Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie.
  • w Krakowie ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Wieści”.

10 stycznia – utworzono Wojskową Służbę Wewnętrzną.

11 stycznia – Tadeusz Kotarbiński został prezesem PAN.

13 stycznia – założono Aeroklub Ziemi Lubuskiej.

16 stycznia – Zrzeszenie Sportowe Kolejarzy Poznań przemianowano na Klub Sportowy Lech Poznań.

17 stycznia – odbyła się premiera filmu „Człowiek na torze” w reżyserii Andrzeja Munka.

20 stycznia – odbyły się wybory parlamentarne.

22 stycznia – w Warszawie został uprowadzony i zamordowany 16-letni Bohdan Piasecki, syn przewodniczącego stowarzyszenia „Pax”, Bolesława Piaseckiego.

24 stycznia – do Rejestru Cywilnych Statków Powietrznych wpisano pierwszy śmigłowiec.

27 stycznia – odbyło się pierwsze losowanie Toto-Lotka.

29 stycznia – w więzieniu Montelupich w Krakowie powieszono seryjnego mordercę Władysława Mazurkiewicza.

1 lutego – ustanowiono odznaczenie wojskowe Wielkopolski Krzyż Powstańczy.

15 lutego – ukazało się pierwsze wydanie miesięcznika dziecięcego „Miś”.

18 lutego – zadebiutował pierwszy numer „Wieczoru Wybrzeża”.

27 lutego:

  • powołano drugi rząd Józefa Cyrankiewicza.
  • ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Polityka”.

1 marca – zadebiutowało pierwsze wydanie czasopisma „Ekran”.

2 marca – założono Polski Związek Podnoszenia Ciężarów.

5 marca – dokonano dokładnego wytyczenia granicy polsko-radzieckiej w dawnych Prusach Wschodnich, na Zalewie Wiślanym i Mierzei Wiślanej.

8 marca – Edward Gierek został I sekretarzem KW PZPR w Katowicach.

17 marca:

  • ustawiono krzyż w Nowej Hucie.
  • powstała Rozgłośnia Harcerska.

20 marca – rozpoczęła się produkcja Syreny, polskiego samochodu.

21 marca – zarejestrowano Polski Związek Brydża Sportowego.

25 marca – zawarto porozumienie o kolejnej fali wysiedleń Polaków z Kresów Wschodnich.

13 kwietnia – Kościół Mariacki w Krakowie odzyskał ołtarz Wita Stwosza, który został wywieziony do Niemiec podczas II wojny światowej.

16 kwietnia – utworzono Wielkopolski Park Narodowy.

17 kwietnia – powstał Miejski Klub Sportowy Flota Świnoujście.

20 kwietnia – odbyła się premiera filmu „Kanał” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

21 kwietnia – powstał klub piłkarski Hutnik Warszawa.

3 maja – powstało Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej (TKKF).

4 maja – zainaugurowano Niemieckie Towarzystwo Kulturalno-Społeczne we Wrocławiu.

9 maja – w Opolu reaktywowano Instytut Śląski.

15 maja – ukazało się pierwsze wydanie czasopisma dla dziewcząt „Filipinka”.

26 maja – powołano Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich, będące kontynuatorką Polskiego Związku Zachodniego (funkcjonowało do grudnia 1970 r.).

8 czerwca – w Warszawie, Stanisław Swatowski ustanowił rekord Polski w biegu na 400 m wynikiem 46,9 s.

9 czerwca – w Warszawie, Zbigniew Makomaski ustanowił rekord Polski w biegu na 800 m wynikiem 1:47,9 s.

12 czerwca – powstał klub piłkarski Górnik Konin.

27 czerwca – w miejsce Prezydium Rządu utworzono Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów.

29 czerwca – w Krakowie:

  • Janusz Kotliński ustanowił rekord Polski w biegu na 110 m ppł. wynikiem 14,4 s.
  • Stefan Lewandowski ustanowił rekord Polski w biegu na 1500 m wynikiem 3:42,3 s.

1 lipca – w Rudzie Śląskiej oddano do eksploatacji KWK Halemba.

4 września – wyemitowano pierwsze wydanie magazynu telewizyjnego Eureka.

9 września – założono Polski Związek Rugby.

2 października – decyzja KC PZPR o zawieszeniu tygodnika „Po prostu”.

5 października – w Warszawie zdławiono zamieszki wywołane zamknięciem czasopisma „Po prostu” (tzw. Warszawski Październik ’57).

10 października – odbyła się premiera filmu „Prawdziwy koniec wielkiej wojny”.

11 października – skonstruowano pierwszy prototyp jednoosiowego ciągnika ogrodniczego Ursus C-308.

12 października – w Sopocie odbyła się premiera „SzewcówStanisława Ignacego Witkiewicza.

20 października – reprezentacja Polski, po dwóch golach Gerarda Cieślika, pokonała ZSRR 2:1 w rozegranym w Chorzowie meczu eliminacyjnym do mistrzostw świata.

24 października – Wiktor Boniecki został prezydentem Krakowa.

27 października – zostało założone Biskupie Seminarium Duchowne w Gdańsku.

30 października – uruchomiono pierwszy blok w elektrowni Blachownia.

29 listopada – w Teatrze Dramatycznym w Warszawie odbyła się światowa prapremiera dramatu Witolda GombrowiczaIwona, księżniczka Burgunda”.

3 grudnia – wystartowała Telewizja Katowice.

9 grudnia – po 11 latach od daty produkcji odbyła się premiera filmu „Dwie godziny”.

14 grudnia – w Warszawie rozpoczął się zjazd założycielski TKKF.

15 grudnia:

  • odsłonięto Pomnik Adama Mickiewicza w Gorzowie Wielkopolskim.
  • podniesiono banderę na niszczycielu ORP „Grom”.

data dzienna nieznana:

  • Powstało Stowarzyszenie Ateistów i Wolnomyślicieli.
  • Jan Wyżykowski odkrył jedne z największych na świecie złóż miedzi w okolicach Lubina.
  • Powstał klub sportowy Siarka Tarnobrzeg.
  • Oddanie do użytku drugiego toru na 8,5 km odcinku Reda-Wejherowo.

Wydarzenia na świecie

5 stycznia – ogłoszono tzw. doktrynę Eisenhowera, dotyczącą polityki USA wobec Bliskiego Wschodu.

9 stycznia:

  • premier Wielkiej Brytanii Anthony Eden podał się do dymisji w następstwie kryzysu sueskiego.
  • reaktywowano Czeczeńsko-Inguską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką.

10 stycznia – Harold Macmillan został premierem Wielkiej Brytanii.

13 stycznia – amerykańska firma Wham-O rozpoczęła produkcję frisbee.

15 stycznia – zadebiutował film „Tron we krwi” w reżyserii Akiry Kurosawy z Toshiro Mifune w roli głównej.

16 stycznia – w Liverpoolu otwarto The Cavern Club, kolebkę stylu muzycznego big-beat.

22 stycznia – wojska izraelskie zakończyły operację wycofywania się z półwyspu Synaj, oprócz Strefy Gazy i Szarm el-Szejk.

8 lutego – w Nowym Jorku Polska i Japonia podpisały układ o zakończeniu wojny i nawiązały między sobą stosunki dyplomatyczne.

9 lutego – Armeńska Telewizja Publiczna (ARMTV) rozpoczęła regularną emisję programu.

10 lutego – w Chartumie rozpoczęła się pierwsza edycja piłkarskiego Pucharu Narodów Afryki.

14 lutego – Andriej Gromyko został ministrem spraw zagranicznych ZSRR.

16 lutego:

  • premiera filmu „Siódma pieczęć”.
  • Egipt pokonał Etiopię 4:0 w finale pierwszej edycji piłkarskiego Pucharu Narodów Afryki, rozegranym w Chartumie.

24 lutego – reprezentacja Malty w piłce nożnej w swym pierwszym oficjalnym meczu przegrała w mieście Gżira z Austrią 2:3.

3 marca – we Frankfurcie nad Menem odbył się 2. Konkurs Piosenki Eurowizji.

6 marca:

  • Izrael wycofał się z półwyspu Synaj i ze Strefy Gazy.
  • Ghana uzyskała niepodległość – jako pierwsza z kolonii brytyjskich w Africe.

7 marca – dokonano oblotu samolotu pasażersko-transportowego An-10.

8 marca – Ghana została członkiem ONZ.

9 marca – miało miejsce trzęsienie ziemi na Alasce, jedno z najsilniejszych w historii, które wywołało fale tsunami o wysokości 15 m.

12 marca – podpisano umowę międzyrządową o czasowym pobycie wojsk radzieckich w NRD.

14 marca – podczas podchodzenia do lądowania w Manchesterze rozbił się brytyjski samolot Vickers Viscount; zginęły 22 osoby, w tym 2 na ziemi.

17 marca – 25 osób, w tym prezydent Filipin Ramon Magsaysay, zginęło w katastrofie lotniczej na wyspie Cebu.

20 marca – Éamon de Valera został po raz czwarty premierem Irlandii.

22 marca – w Indiach zaczął obowiązywać indyjski kalendarz narodowy, używany oficjalnie obok kalendarza gregoriańskiego.

25 marca – podpisano Traktaty rzymskie, które ustanowiły utworzenie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Euratomu. Traktat wszedł w życie 1 stycznia 1958. Członkami założycielami Wspólnoty Europejskiej stały się: Francja, Niemcy Zachodnie, Belgia, Holandia, Luksemburg i Włochy.

27 marca:

  • w Paryżu rozpoczął się pierwszy międzynarodowy festiwal teatralny Teatr Narodów, zorganizowany z inicjatywy Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI), na którym po raz pierwszy na jednej scenie spotkały się teatry z obu stron żelaznej kurtyny. Dla uczczenia tego zdarzenia w 1961 roku dzień 27 marca ustanowiono Międzynarodowym Dniem Teatru.
  • syberyjska osada górnicza Oleniegorsk otrzymała prawa miejskie.
  • odbyła się 27. ceremonia wręczenia Oscarów.

30 marca – wszedł do służby drugi amerykański atomowy okręt podwodny USS „Seawolf”.

1 kwietnia:

  • w czeskich miastach Most i Litvínov otwarto pierwszą normalnotorową linię tramwajową. W ciągu czterech lat tramwaje normalnotorowe zastąpiły wąskotorowe.
  • pożar zniszczył filipińskie miasto Catbalogan na wyspie Samar.

10 kwietnia:

  • po zażegnaniu kryzysu nastąpiło wznowienie żeglugi na Kanale Sueskim.
  • w katastrofie brazylijskiego samolotu Douglas DC-3 na wyspie Anchieta niedaleko São Paulo zginęło 26 z 30 osób na pokładzie.

12 kwietnia – grupa 18 niemieckich naukowców, znana jako Göttinger 18, wydała manifest przeciwstawiający się planom uzbrojenia Bundeswehry w broń atomową.

13 kwietnia – odbyła się premiera filmu „Dwunastu gniewnych ludzi”.

17 kwietnia – brytyjski lekarz John Bodkin Adams, podejrzewany o zabicie 2 pacjentów, został uniewinniony w wyniku procesu.

30 kwietnia – nadawać zaczęła Litewska Telewizja Publiczna z siedzibą w Wilnie.

1 maja:

  • rozpoczęła nadawanie Telewizja Węgierska.
  • 34 spośród 35 osób na pokładzie zginęło w katastrofie samolotu Vickers Viscount w hrabstwie Hampshire w południowej Anglii.

15 maja – na wyspie Malden na Pacyfiku Wielka Brytania przeprowadziła pierwszy test bomby wodorowej.

19 maja – Adone Zoli został premierem Włoch.

27 maja – w Kirtland (Ohio) bombowiec B-36 Peacemaker zgubił nieuzbrojoną bombę atomową.

28 maja – zadebiutował film „Twarz w tłumie”, w reżyserii Elii Kazana.

5 czerwca – dokonano oblotu śmigłowca Mi-6.

9 czerwca – austriacka wyprawa weszła po raz pierwszy na wierzchołek ośmiotysięcznika Broad Peak w Karakorum.

10 czerwca – Postępowo-Konserwatywna Partia Kanady Johna Diefenbakera odniosła zwycięstwo w wyborach federalnych, kończąc 22-letni okres rządów Partii Liberalnej.

14 czerwca – w katastrofie należącego do PLL LOT Iła-14 na podmoskiewskim lotnisku Wnukowo zginęło 9 osób, a 4 zostały ranne.

21 czerwca:

  • Bundestag uchwalił ustawę o równouprawnieniu kobiet i mężczyzn.
  • radziecki szpieg William Fisher został aresztowany przez FBI.

25 czerwca:

  • nad Zatoką Meksykańską uformował się huragan Audrey, który w następnych dniach zabił 416 osób w USA i Kanadzie.
  • w swym pierwszym meczu reprezentacja Tunezji w piłce nożnej pokonała w Tunis Algierię 2:1.

27 czerwca:

  • Huragan Audrey zabił ponad 400 osób w amerykańskich stanach Luizjana i Teksas.
  • w wyniku trzęsienia ziemi z epicentrum w okolicy miasta Czyta w południowej Syberii zginęło około 1,2 tys. osób.

4 lipca:

  • w Turynie odbyła się premiera Fiata 500.
  • dokonano oblotu samolotu pasażerskiego Ił-18.

6 lipca – w Moskwie, Maria Itkina ustanowiła rekord świata w biegu na 400 m wynikiem 53,6 s.

12 lipca:

  • ustalono związek raka z paleniem papierosów – naczelny lekarz USA, dr Leroy Burney, opublikował pierwszy w dziejach oficjalny raport państwowy w tej sprawie.
  • Czech Stanislav Jungwirth ustanowił rekord świata w biegu na 1500 m wynikiem 3:38,1 s.

13 lipca – reprezentacja Polski w piłce ręcznej kobiet, podczas turnieju w Jugosławii, rozegrała swój pierwszy mecz w historii mistrzostw świata, przegrywając z gospodyniami 3:11.

16 lipca – 58 osób zginęło w katastrofie holenderskiego samolotu Lockheed Constellation na indonezyjskiej wyspie Biak.

25 lipca:

  • w RFN została założona Fundacja Pruskiego Dziedzictwa Kultury.
  • po obaleniu Muhammada VIII, ostatniego beja Tunisu, prezydentem Tunezji został Habib Burgiba.

26 lipca – prezydent Gwatemali Carlos Castillo Armas został zastrzelony przez członka swojej ochrony.

28 lipca – powstała Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Chile (PDC).

29 lipca:

  • założono Międzynarodową Agencję Energii Atomowej.
  • Antonín Mrkos odkrył kometę C/1957 P1 (Kometa Mrkosa).

1 sierpnia – Kanada i USA zdecydowały o powołaniu NORAD.

11 sierpnia – w katastrofie samolotu DC-4 w Quebecu zginęło 79 osób.

21 sierpnia – w ZSRR wystrzelono pierwszy międzykontynentalny pocisk balistyczny.

26 sierpnia – zadebiutowały pierwsze rakiety międzykontynentalne w ZSRR.

31 sierpnia – Malezja proklamowała niepodległość.

4 września – w Wielkiej Brytanii opublikowano Raport Wolfendena dotyczący sytuacji prawnej homoseksualizmu i prostytucji.

5 września – rewolucja kubańska: doszło do buntu w bazie morskiej Cienfuegos. W trakcie walk zginęło ok. 200 marynarzy, 600 cywilów i 100 żołnierzy wojsk rządowych.

13 września – Louis Armstrong, sławny amerykański czarnoskóry trębacz jazzowy, gniewnie oświadczył, że nie będzie uczestniczył w zorganizowanym przez rząd USA tournée po Związku Radzieckim. Powodem tego oświadczenia były rasistowskie wydarzenia w Little Rock w stanie Arkansas.

17 września – Malezja została członkiem ONZ.

19 września – w Nevadzie przeprowadzono pierwszą amerykańską podziemną próbę nuklearną.

21 września:

  • Olaf V został królem Norwegii.
  • w pobliżu Azorów zatonął niemiecki żaglowiec Pamir. Z 86 członków załogi przeżyło 6.

22 września – na urząd prezydenta Haiti został wybrany François Duvalier; jego rządy przerodziły się w krwawą dyktaturę wspieraną przez prywatną milicję „Tonton Macoute” przy désintéressement ze strony USA.

24 września:

  • do Little Rock (Arkansas, USA) przybyły oddziały armii amerykańskiej, aby zapewnić w Central High School wykonanie ustawy zakazującej segregacji rasowej.
  • otwarto jeden z największych i najbardziej znanych stadionów piłkarskich Camp Nou (Barcelona).

26 września – zadebiutował musical „West Side Story”.

29 września – doszło do wybuchu w Kombinacie Chemicznym Majak, przerabiającym wypalone paliwo jądrowe, co spowodowało skażenie obszaru 23 000 km².

2 października:

  • Adam Rapacki przedstawił na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ plan utworzenia strefy bezatomowej.
  • premiera filmu „Most na rzece Kwai”.

4 października – ZSRR wystrzelił pierwszego sztucznego satelitę – Sputnik 1.

10 października – doszło do pożaru grafitowego rdzenia reaktora atomowego w Windscale w Wielkiej Brytanii.

12 października – Lew Rebet – ukraiński działacz narodowy, emigrant – został zamordowany przez agenta KGB.

22 października – François Duvalier został prezydentem Haiti.

27 października – w RFN utworzono Związek Wypędzonych.

29 października:

  • szaleniec wrzucił na salę obrad izraelskiego Knesetu granat ręczny, którego wybuch zranił premiera Dawida Ben Guriona i kilku ministrów.
  • w RFN został utworzony trzeci rząd Konrada Adenauera.

30 października – radziecki helikopter Mi-6 ustanowił rekord świata w udźwigu ładunku – 12 000 kg na wysokość 2432 m.

Listopad – w Hiszpanii rozpoczęto stawianie pierwszych reklam w formie byków Osborne’a.

3 listopada – ZSRR wystrzelił sztucznego satelitę Sputnik 2 z psem Łajką na pokładzie.

6 listopada – Félix Gaillard został premierem Francji.

7 listopada – w Zwickau (NRD) z taśm produkcyjnych zjechał pierwszy Trabant.

24 listopada – Polska przegrała z ZSRR 0:2 w barażowym meczu o awans do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 1958 w Szwecji, rozegranym na neutralnym terenie w Lipsku.

30 listopada – w wyniku zamachu na odwiedzającego szkołę podstawową w Dżakarcie prezydenta Indonezji Sukarno zginęło 6 dzieci.

4 grudnia – w masywie Ich Bogdyn w południowej Mongolii wystąpiło trzęsienie ziemi o sile 8,1 stopni w skali Richtera. Wstrząs był odczuwalny na 5 mln km², a poważne zniszczenia odnotowano na terenie 300 tysięcy km².

5 grudnia – w Leningradzie został zwodowany lodołamacz „Lenin”, pierwszy cywilny statek o napędzie jądrowym.

8 grudnia – w katastrofie samolotu Douglas DC-4 w Argentynie zginęło 61 osób.

10 grudnia – dokonano oblotu włoskiego myśliwca Aermacchi MB-326.

14 grudnia:

  • zakończono odbudowę Bramy Brandenburskiej w Berlinie.
  • premiera filmu „Pożegnanie z bronią”.

15 grudnia – liczba mieszkańców Monachium osiągnęła milion.

21 grudnia – Ramón Villeda Morales został prezydentem Hondurasu.

26 grudnia – zadebiutował film „Tam, gdzie rosną poziomki”.

Epidemia grypy azjatyckiej, zmarło ok. 1 mln osób.

Urodzili się

1 stycznia:

  • Antoni Dębski, polski basista jazzowy
  • Kalzeubet Pahimi Deubet, czadyjski ekonomista, przedsiębiorca, polityk, premier Czadu
  • Ewa Kasprzyk, polska aktorka
  • Ewa Siepsiak, polska lekkoatletka, dyskobolka
  • Adam Struzik, polski lekarz, polityk, samorządowiec, marszałek Senatu RP, marszałek województwa mazowieckiego
  • Ewangelos Wenizelos, grecki polityk
  • Tadeusz Winkowski, polski poligraf

2 stycznia:

  • Beppe Gabbiani, włoski kierowca wyścigowy
  • Vlastibor Konečný, czeski kolarz szosowy
  • Joanna Pacuła, polska aktorka, modelka
  • Andrzej Pałys, polski polityk i samorządowiec, poseł na Sejm V i VI kadencji
  • Sławomir Wolski, polski muzyk, kompozytor, autor tekstów piosenek

3 stycznia:

  • Andrzej Janisz, polski dziennikarz i komentator sportowy
  • Bojan Križaj, słoweński narciarz alpejski
  • Albin Mikulski, polski piłkarz, trener
  • Boris Rotenberg, rosyjski przedsiębiorca i miliarder

4 stycznia:

  • Joël Bats, francuski piłkarz, bramkarz, trener
  • Fabrizio Bentivoglio, włoski aktor
  • Alan Carpenter, australijski dziennikarz, polityk
  • Leszek Ciota, polski zapaśnik, trener
  • Wayne Kreklow, amerykański koszykarz, trener siatkówki
  • Pete Patterson, amerykański narciarz alpejski

5 stycznia:

  • Karl Allgöwer, niemiecki piłkarz
  • Srećko Bogdan, chorwacki piłkarz, trener
  • Bogdan Gunia, polski piłkarz, trener
  • Rolf Gramstad, norweski żużlowiec
  • Atik Ismail, fiński piłkarz podchodzenia tatarskiego
  • Nikica Klinczarski, północnomacedoński piłkarz, trener

6 stycznia:

  • Bernard Benton, amerykański bokser
  • Elżbieta Ciaszkiewicz, polska siatkarka
  • Michael Foale, brytyjsko-amerykański astrofizyk, astronauta
  • Dietmar Köster, niemiecki polityk, eurodeputowany

7 stycznia:

  • Nicholson Baker, amerykański pisarz
  • Enrico Boselli, włoski polityk
  • Janusz Cichoń, polski samorządowiec, polityk, poseł na Sejm RP
  • Katie Couric, amerykańska dziennikarka
  • Andreas Staribacher, austriacki polityk i prawnik
  • Magdalena Środa, polska filozof, etyk, publicystka, feministka
  • Daniel Waszkiewicz, polski piłkarz ręczny

8 stycznia:

  • Calvin Natt, amerykański koszykarz
  • Władimir Nikitienko, kazachski piłkarz, trener
  • Joanna Schiller-Walicka, polska historyczka

9 stycznia:

  • Anna Achszarumowa, amerykańska szachistka pochodzenia rosyjskiego
  • Kari Hotakainen, fiński poeta, prozaik
  • Finn Rune Jensen, duński żużlowiec, trener
  • Manuel Sarabia, hiszpański piłkarz, trener narodowości baskijskiej

10 stycznia:

  • Carsten Hansen, duński polityk
  • Igor Michalski, polski aktor, reżyser teatralny
  • Greg Walden, amerykański polityk

11 stycznia:

  • José Reinaldo de Lima, brazylijski piłkarz
  • Bryan Robson, angielski piłkarz

12 stycznia:

  • Mieczysław Aszkiełowicz, polski polityk, poseł na Sejm RP
  • Anna Fotyga, polska ekonomistka, polityk, minister spraw zagranicznych, eurodeputowana
  • Celia Friedman, amerykańska pisarka science fiction i fantasy
  • John Lasseter, amerykański reżyser filmów animowanych
  • Siergiej Prichod´ko, rosyjski polityk (zm. 2021)
  • António Vitorino, portugalski prawnik, polityk

13 stycznia:

  • Lars Ohly, szwedzki polityk
  • Edward Ośko, polski prawnik, polityk, poseł na Sejm RP
  • Daniel Scioli, argentyński przedsiębiorca, polityk

14 stycznia:

  • Sławomir Ciesielski, polski perkusista, członek zespołu Republika
  • Alfonso de Galarreta, hiszpański duchowny katolicki, b

Zostań naszym fanem!

Pomóż nam się rozwijać! Polub nas na Facebooku! i śledź nas na X!