1956 w polityce

Wydarzenia polityczne w 1956 roku.

Styczeń

1 stycznia – Sudan ogłosił swoją niepodległość w Chartumie.

5 stycznia – urodziny obchodził Frank-Walter Steinmeier, minister spraw zagranicznych Niemiec.

14 stycznia – Mao Zedong ogłosił fuzję armii chińskiej i tybetańskiej w jedną siłę militarną, a także określił zakres władzy XIV Dalajlamy w sprawach wewnętrznych Tybetu.

28 stycznia – Niemiecka Republika Demokratyczna została przyjęta do Układu Warszawskiego.

Luty

1 lutego – rząd Polski Ludowej przesłał do Stanów Zjednoczonych notę protestacyjną przeciwko wysyłaniu amerykańskich balonów z literaturą antypaństwową na terytorium Polski. Akcję przeprowadziło Radio Wolna Europa, które wysyłało m.in. broszury z relacją Józefa Światły.

14 lutego – w Moskwie rozpoczął się XX Zjazd Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, który prowadził sekretarz generalny partii Nikita Siergiejewicz Chruszczow. Na zjeździe wprowadzono istotne zmiany w podstawowych zasadach ideologii leninizmu, akceptując możliwość pokojowej koegzystencji między światem kapitalistycznym a socjalistycznym.

24/25 lutego – Chruszczow wygłosił tajny referat zatytułowany O kulcie jednostki i jego następstwach na ostatnim posiedzeniu delegatów XX Zjazdu KPZR, ujawniając rozmiary zbrodni stalinizmu.

Marzec

2 marca – Maroko, będące kolonią francuską, proklamowało swoją niepodległość.

6 marca – Marian Spychalski został uwolniony z więzienia.

9 marca – Brytyjczycy deportowali arcybiskupa Makariosa z Cypru.

12 marca – w Moskwie zmarł Bolesław Bierut.

20 marca:

w Warszawie odbyło się VI Plenum KC PZPR, na którym Nikita Chruszczow podsumował referat o kulcie jednostki wygłoszony na XX Zjeździe KPZR.

I sekretarzem KC PZPR został Edward Ochab.

Francja uznała niepodległość Tunezji.

23 marca – Pakistan ogłosił się pierwszą republiką islamską.

Kwiecień

7 kwietnia – Hiszpania uznała niepodległość swojej części Maroka (z wyjątkiem Ceuty, Melilli i Ifni).

17 kwietnia – do mediów dotarła informacja o rozwiązaniu Biura Informacyjnego Partii Komunistycznych i Robotniczych.

23 kwietnia:

w Polsce ogłoszono amnestię dla w więźniów politycznych.

aresztowano wiceministra Romana Romkowskiego.

Maj

3 maja – z kierownictwa PZPR odszedł stalinista Jakub Berman.

6 maja – w Kairze przedstawiciele Egiptu i Jordanii podpisali porozumienie o koordynacji działań zbrojnych przeciwko Izraelowi.

21 maja – Amerykanie przeprowadzili na atolu Bikini próbny, powietrzny wybuch swojej pierwszej bomby wodorowej.

Czerwiec

13 czerwca – na prośbę władz radzieckich Mátyás Rákosi, premier Węgier, ustąpił ze stanowiska, a jego miejsce zajął Imre Nagy.

14 czerwca – do Polski powrócił Stanisław Mackiewicz, publicysta i premier rządu RP na emigracji.

18 czerwca – ostatnie brytyjskie oddziały opuściły Egipt.

28 czerwca – robotnicy zakładów Hipolita Cegielskiego (wówczas imienia Józefa Stalina) domagali się podwyżek płac i obniżek cen. Liczący kilkanaście tysięcy osób pochód, wspierany przez robotników z innych zakładów, zaatakował rządowe i partyjne budynki w mieście, prowadząc do starć (tzw. Poznański Czerwiec).

29 czerwca – wojsko stłumiło demonstracje – w wyniku starć zginęło oficjalnie 74 osoby, a setki zostały ranne. Tego samego dnia premier Józef Cyrankiewicz wygłosił znane przemówienie, w którym mówił o obcinaniu rąk podniesionych na władzę, a propaganda rządowa przedstawiała te wystąpienia jako spisek zachodnich agentów imperialistycznych.

Lipiec

26 lipca – prezydent Egiptu Gamal Abdel Naser znacjonalizował Kanał Sueski, co spotkało się z protestami ze strony Zachodu.

30 lipca – prezydent Dwight Eisenhower podpisał deklarację Kongresu amerykańskiego o przyjęciu słów In God we trust (Bogu ufamy) jako narodowej dewizy.

Prasa radziecka opublikowała wcześniej utajniony, ale od dawna znany na Zachodzie, fragment testamentu Lenina, przestrzegający przed samowładztwem Stalina.

Wrzesień

7 września – minister spraw zagranicznych Adam Rapacki przedstawił na posiedzeniu Biura Politycznego KC PZPR projekt inicjatywy rozbrojeniowej, znany później jako plan Rapackiego.

8 września – odbyła się wizyta kanclerza RFN Konrada Adenauera w ZSRR.

Październik

21 października – Władysław Gomułka został I Sekretarzem KC PZPR.

23 października – wybuchła węgierska rewolucja przeciwko komunistycznemu reżimowi. Węgry podjęły próbę opuszczenia Układu Warszawskiego, co wywołało reakcję ZSRR.

24 października – Władysław Gomułka wygłosił przemówienie na placu Defilad w Warszawie do zgromadzonych mieszkańców stolicy, co zapoczątkowało tzw. odwilż polityczną.

26 października – prymas kardynał Stefan Wyszyński został zwolniony z internowania.

29 października – rozpoczął się kryzys sueski. Izrael wkroczył na Półwysep Synaj, wypierając wojska egipskie na linię kanału.

31 października – Wielka Brytania i Francja rozpoczęły bombardowanie Egiptu, dążąc do odblokowania Kanału Sueskiego, zamkniętego przez Egipt.

Listopad

1 listopada – Imre Nagy ogłosił wystąpienie Węgier z Układu Warszawskiego.

4 listopada – radzieckie czołgi wkroczyły do Budapesztu.

5 listopada – w Port Said doszło do desantu wojsk brytyjsko-francuskich.

6 listopada:

wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych ponownie wygrał gen. Dwight Eisenhower.

Port Said znalazł się pod kontrolą aliantów.

10 listopada – Związek Radziecki stłumił powstanie węgierskie.

13 listopada – Marian Spychalski zastąpił na stanowisku ministra obrony znienawidzonego przez społeczeństwo rosyjskiego marszałka Konstantego Rokossowskiego.

Grudzień

2 grudnia – oddział Fidela Castro wylądował na Kubie, co zapoczątkowało rewolucję kubańską.

18 grudnia – Japonia została przyjęta do Organizacji Narodów Zjednoczonych.

29 listopada – zakończono wycofywanie oddziałów alianckich z Egiptu.

Przypisy

Bibliografia

Adam Dziurok, Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Filip Musiał: Od niepodległości do niepodległości Historia Polski 1918-1989. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010.

Zostań naszym fanem!

Pomóż nam się rozwijać! Polub nas na Facebooku! i śledź nas na X!