Kalendarium Wojska Polskiego 1946 – wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 1946.
Styczeń
Wydano zalecenia przez Naczelnego Dowódcę WP dotyczące rozwoju Wojska Polskiego w latach 1947-1949.
Przeprowadzono reorganizację dowództw okręgów wojskowych oraz podzielono je na kategorie A, B, C.
Rozformowano 13 i 17 Dywizję Piechoty, szkołę podoficerską łączności, a także 4 i 5 samodzielny batalion łączności. Zreorganizowano również 1 samodzielny pułk łączności.
Sformowano Wojskowy Sąd oraz Prokuraturę Marynarki Wojennej.
Powołano Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej.
Dowództwo Pomorskiego Okręgu Wojskowego zostało przeniesione z Koszalina do Bydgoszczy.
W drugiej połowie roku Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii przemianowano na Polski Lotniczy Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia, a Dowództwo PSP na Inspektorat Generalny PLKPiR.
Rozwiązano w Wielkiej Brytanii następujące jednostki Polskich Sił Powietrznych:
- 300 Dywizjon Bombowy „Ziemi Mazowieckiej”,
- 301 Dywizjon Bombowy Ziemi Pomorskiej „Obrońców Warszawy”,
- 304 Dywizjon Bombowy „Ziemi Śląskiej”,
- 305 Dywizjon Bombowy „Ziemi Wielkopolskiej”,
- 315 Dywizjon Myśliwski „Dębliński”,
- 316 Dywizjon Myśliwski „Warszawski”,
- 318 Dywizjon Myśliwsko-Rozpoznawczy „Gdański”.
1 stycznia
Na dzień 1 stycznia liczebność Wojska Polskiego wynosiła 265/217 tysięcy.
Do służby w Oddziale Okrętów Pomocniczych i Przystani weszły holownik „Lech”, motorówka „Wanda”, kuter motorowy „Oksywie”, szybkobieżna motorówka „Jurata”, dwutonowy dźwig pływający, krypa mps oraz trzy krypy ładunkowe.
3 stycznia
Na dowódcę ORP „Bałtyk” wyznaczono kmdr. Tadeusza Podjazd-Morgensterna, który jednocześnie został czasowo wyznaczony do pełnienia obowiązków Komendanta Szkoły Podoficerów Marynarki Wojennej.
5 stycznia
Do Polski przybył pierwszy transport żołnierzy z Anglii.
18 stycznia
Na mocy rozkazu organizacyjnego nr 012 powołano do życia Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej, nadając jej imię Bohaterów Westerplatte.
Zgodnie z rozkazem Naczelnego Dowódcy WP nr 016/org. rozformowano:
- 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej,
- 1 dywizjon artylerii rakietowej (1 KPanc),
- Oficerską Szkołę Artylerii nr 1.
Przeformowano:
- 80 Pomorski Pułk Artylerii Ciężkiej na 26 Pomorski Samodzielny Dywizjon Artylerii Ciężkiej,
- 82 Warszawski Pułk Artylerii Ciężkiej na 27 Warszawski Samodzielny Dywizjon Artylerii Ciężkiej,
- 85 Warszawski Pułk Artylerii Ciężkiej na 28 Warszawski Samodzielny Dywizjon Artylerii Ciężkiej,
- 87 Pułk Artylerii Haubic na 29 samodzielny dywizjon artylerii haubic,
- 90 Pułk Artylerii Haubic na 30 samodzielny dywizjon artylerii haubic,
- Oficerską Szkołę Artylerii nr 2 na Oficerską Szkołę Artylerii.
20 stycznia
W Warszawie otwarto Muzeum Wojska Polskiego, które posiada ekspozycję lotniczą z samolotami takimi jak Po-2, Ił-2, Jak-1, Ut-2, silniki lotnicze oraz uzbrojenie i wyposażenie maszyn bojowych, które brały udział w walkach na froncie.
21 stycznia
Naczelny Dowódca WP wydał rozkaz o reorganizacji Lotnictwa WP oraz powołaniu nowych jednostek lotniczych: 1 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego i 2 Dywizji Lotnictwa Szturmowego. Dodatkowo do lotnictwa WP włączono: Wojskową Szkołę Pilotów w Dęblinie, Techniczną Szkołę Lotniczą na Boernerowie w Warszawie, 1 samodzielny pułk mieszany szkolno-treningowy, 2 samodzielny pułk lotnictwa transportowego oraz jednostki remontowe, obsługi i zabezpieczenia.
22 stycznia
2 Pułk Lotnictwa Szturmowego został przemianowany na 4 Szturmowy Pułk Lotniczy; 3 Pułk Lotnictwa Szturmowego na 5 Szturmowy Pułk Lotniczy; 10 Myśliwski Pułk Lotniczy na 2 Myśliwski Pułk Lotniczy; 11 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego na 3 Myśliwski Pułk Lotniczy.
23 stycznia
Na mocy rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 022/org. brygady inżynieryjno-saperskie zostały przeformowane w pułki saperów.
W wyniku rozkazu nr 39 ministra obrony narodowej ustanowiono odznakę „Wzorowy Kierowca”.
Do Niemiec wysłano 81-osobową grupę oficerów i podoficerów pod dowództwem kmdr. ppor. Kazimierza Miładowskiego w celu przejęcia i sprowadzenia do kraju czterech polskich trałowców, które wcielono do Kriegsmarine w czasie wojny.
25 stycznia
W Travemünde po raz kolejny podniesiono polską banderę na trałowcach ORP „Czajka”, „Rybitwa” i „Żuraw”.
Rząd brytyjski ogłosił decyzję o rozwiązaniu PSZ, które miało nastąpić 20 marca 1946 roku.
29 stycznia
Do Gdyni dotarł z brytyjskiej strefy okupacyjnej pierwszy transport żołnierzy z 1 Dywizji Pancernej i 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej.
Do Gdyni przybył z brytyjskiej strefy okupacyjnej Niemiec również transport morski z grupą żołnierzy Polskiej Brygady Spadochronowej.
Luty
Generał dyw. Marian Spychalski został I wiceministrem obrony narodowej, gen. broni Karol Świerczewski II wiceministrem, a gen. bryg. Piotr Jaroszewicz III wiceministrem.
Generał dyw. Wsiewołod Strażewski został mianowany dowódcą Poznańskiego Okręgu Wojskowego.
Rozformowane zostały: dowództwo 1 dywizji lotnictwa bombowego, 4 i 5 pułk lotnictwa bombowego, dowództwo 2 dywizji lotnictwa szturmowego, 7 i 8 pułk lotnictwa szturmowego, 5 i 8 bataliony obsługi lotnisk oraz 2 samodzielny ćwiczebno-szkolny pułk lotniczy.
1 lutego
Szkolny pułk Marynarki Wojennej zreorganizowano i przekształcono w kadrę Marynarki Wojennej oraz Szkołę Specjalistów Morskich.
2 lutego
W Wojskowej Szkole Lotniczej w Dęblinie odbyła się pierwsza po wojnie promocja grupy 54 nawigatorów, którzy otrzymali stopnie podporucznika i chorążego-nawigatora. Aktu mianowania dokonał gen. dyw. Wsiewołod Strażewski.
Do kraju przybył transport żołnierzy polskich z Wielkiej Brytanii, w tym lotników z Polskich Sił Powietrznych.
15–27 lutego
1 i 18 DP Warszawskiego Okręgu Wojskowego, 14 DP z Poznańskiego Okręgu Wojskowego oraz dziewięć batalionów operacyjnych i pułk zmotoryzowany Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego brały udział w operacji przeciwko zbrojnemu podziemiu na obszarach województw warszawskiego, białostockiego i lubelskiego.
6 lutego
Wydano rozkaz nr 033 o rozformowaniu 1 brygady zmotoryzowanej i 51 pułku artylerii pancernej (1 KPanc) oraz przeformowaniu 1 Warszawskiej BPanc na 1 pułk czołgów, 2 BPanc (1 KPanc) na 2 pułk czołgów, 3 BPanc (1 KPanc) na 6 pułk czołgów, a 16 Dnowsko-Łużycką BPanc na 9 pułk czołgów. Oficerska Szkoła Broni Pancernej, 3 szkolny pułk czołgów oraz 1 zmotoryzowany brozp zostały przeniesione na nowe etaty.
27 lutego
Związki taktyczne wojsk lotniczych przeszły na etaty pokojowe.
Na mocy rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 046/org. dokonano przejścia na nowe etaty dla 2, 4, 6, 7, 11, 14 i 15 DP o zmniejszonym stanie osobowym 3998 wojskowych i 35 pracowników cywilnych; 3, 5, 8, 9, 10, 12, 16 i 18 DP na etaty o stanie 5197 wojskowych i 35 pracowników cywilnych. 1 Warszawska Dywizja Piechoty pozostała w niezmienionym stanie.
Marzec
14 Dywizja Piechoty została skierowana do województwa lubelskiego w celu zwiększenia skuteczności walk z siłami zbrojnego podziemia.
Na koniec marca rząd polski powołał Państwowy Komitet Bezpieczeństwa, którego przewodniczącym został Marszałek Polski Michał Rola-Żymierski.
Na podstawie rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 042 z 6 lutego przeprowadzono trzecią fazę demobilizacji stanu osobowego Wojska Polskiego.
10 marca
Podpisano polsko-radziecką umowę dotycząca rozwoju lotnictwa wojskowego i cywilnego.
12 marca
Z Lubeki do kraju przybyły cztery polskie trałowce: „Czajka”, „Mewa”, „Rybitwa” i „Żuraw”.
13 marca
Rozwiązano 1 Dywizję Rolno-Gospodarczą.
30 marca
7 pułk bombowców nurkujących otrzymał sztandar ufundowany przez społeczeństwo Łęczycy.
31 marca
Do Gdyni wpłynęły 23 okręty wojenne ze Związku Radzieckiego.
Kwiecień
Na rynku ukazał się pierwszy numer pisma „Marynarz Polski”.
3 kwietnia
W celu zorganizowania drugiej bazy Marynarki Wojennej w Szczecinie, z Gdańska wypłynęły cztery okręty pod dowództwem kmdr. Steyera.
4 kwietnia
Na podstawie rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 105, ustanowiono dzień 16 kwietnia jako „Święto Wojsk Saperskich”. W tym samym rozkazie 1 Warszawski Pułk Saperów został odznaczony orderem Krzyża Grunwaldu III klasy, a 1 batalion saperów 1 DP, 3 batalion saperów 2 DP oraz 13 batalion saperów 6 DP otrzymali order Virtuti Militari V klasy.
5 kwietnia
W Gdyni Radziecka Marynarka Wojenna przekazała Polskiej Marynarce Wojennej 23 okręty (9 trałowców, 12 ścigaczy okrętów podwodnych oraz 2 kutry torpedowe).
Do służby w Marynarce Wojennej weszły trałowce ORP „Albatros”, „Czapla”, „Jaskółka”, „Jastrząb”, „Kania”, „Kondor”, „Kormoran”, „Krogulec” i „Orlik”.
Grupa Operacyjna „Rzeszów” rozpoczęła działalność (zakończyła 31 października).
Maj
Ukonstytuował się i rozpoczął działalność Zarząd Głównego Związku Osadników Wojskowych.
1 maja
Wprowadzono dla Wojsk Ochrony Pogranicza rogatywkę z jasnozielonym otokiem.
6–11 maja
W Belgradzie, na zaproszenie Armii Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii, przebywała polska delegacja wojskowa pod przewodnictwem wiceministra obrony narodowej gen. bryg. Piotra Jaroszewicza.
9 maja
Podczas obchodów pierwszej rocznicy zakończenia wojny „Dnia Zwycięstwa” w Warszawie dokonano odsłonięcia i przekazania miastu Grobu Nieznanego Żołnierza.
17 maja
Wojskowa Szkoła Pilotów w Dęblinie została przemianowana na Oficerską Szkołę Lotniczą Wojska Polskiego na mocy rozkazu Dowódcy Lotnictwa WP nr 61.
23–26 maja
Delegacja rządowa pod przewodnictwem Bolesława Bieruta udała się do Moskwy w celu uzyskania pomocy w modernizacji Wojska Polskiego.
27 maja
Dowódca lotnictwa WP wydał rozkaz nr 64 dotyczący udziału żołnierzy lotnictwa w kampanii referendum ludowego.
Czerwiec
Dowództwo Lotnictwa WP w Technicznej Szkole Lotniczej w Boernerowie zorganizowało „Techniczną Wystawę Lotnictwa Wojska Polskiego”, na której zaprezentowano wynalazki i prace racjonalizatorskie wykonane przez TSL, OSL oraz jednostki lotnicze.
3 czerwca
Wydano rozkaz Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego dotyczący osadnictwa wojskowego.
7 czerwca
Rozpoczęły działalność w terenie brygady agitacyjno-propagandowe (skład: 2 oficerów, 5 podoficerów i szeregowców).
15 czerwca
Dowódca Lotnictwa WP wydał rozkaz nr 151 wprowadzający tytuły i odznaki lotnicze: pilota, obserwatora-nawigatora, strzelca pokładowego, strzelca radiotelegrafisty oraz mechanika lotniczego.
23 czerwca
W porcie gdyńskim odbyło się uroczyste pożegnanie instruktorów radzieckich, którzy po zapoznaniu polskich załóg z okrętami przekazanymi Polsce opuścili port.
24 czerwca
Podporucznik rezerwy Marian Bernaciak popełnił samobójstwo.
28 czerwca
Zginął ppor. Zdzisław Badocha.
30 czerwca
Po raz pierwszy w historii żołnierze wzięli udział w referendum ludowym.
Lipiec
Na rynku ukazał się pierwszy numer kwartalnika „Przegląd Łączności”.
15 lipca
Na mocy rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 028/VII określono nowe zadania szkoleniowe dla wojsk.
21 lipca
Wytyczne Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego dotyczące organizacji oraz wykorzystania Marynarki Wojennej.
22 lipca
W Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie odbyła się promocja pilotów wojskowych: 28 pilotów myśliwskich, 31 szturmowych, 62 transportowo-łącznikowych. Aktu promocji dokonał Naczelny Dowódca WP, Marszałek Polski Michał Rola-Żymierski.
25 lipca
Opracowano koncepcję rozwoju artylerii przeciwlotniczej Wojska Polskiego.
Opuszczono polską banderę na okręcie podwodnym ORP „Dzik” i zwrócono ten okręt Royal Navy.
26 lipca
Szef sztabu dowództwa lotniczego gen. bryg. Aleksander Romeyko oraz zastępca dowódcy lotnictwa ds. polityczno-wychowawczych płk. inż. Sergiusz Minorski reprezentowali Dowództwo Lotnictwa WP na zebraniu konstytucyjnym lotniczej organizacji społecznej „Liga Lotnicza”.
30 lipca
W Warszawie odbyły się obrady I Ogólnopolskiego Zjazdu Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza.
Sierpień
Polska Marynarka Wojenna przejęła z Niemiec trzy tankowce motorowe: „Żółw”, „Ślimak” i „Korab”.
1 sierpnia
Stan liczebny WP na dzień 1 sierpnia wynosił 193 tysiące.
Opracowano plan rozbudowy Wojska Polskiego na lata 1946-1948.
3 sierpnia
Opuszczono polską banderę na okręcie podwodnym ORP „Sokół” i zwrócono ten okręt Royal Navy.
Wrzesień
1 września
W Bydgoszczy odbyły się uroczystości związane ze Świętem Lotnictwa, podczas których 4 pułk lotnictwa szturmowego otrzymał sztandar ufundowany przez miejscowe społeczeństwo.
Dowództwo Marynarki Wojennej, na mocy rozkazu nr 31, powołało Wydział Lotnictwa Marynarki Wojennej.
3 września
Gen. Stanisław Kopański wydał odezwę wzywającą żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych do wstępowania do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.
7 września
W Szczecinie odbyła się konferencja przedstawicieli rządu PRL oraz Ministerstwa Sił Zbrojnych ZSRR.
15–25 września
Na podstawie rozkazu Naczelnego Dowódcy WP nr 0209 z 19 sierpnia przystąpiono do czwartej fazy demobilizacji stanu osobowego WP.
18 września
Naczelny dowódca WP wydał dyrektywę nr 3 o dalszych zmianach w organizacji okręgów wojskowych.
21 września
Wydano rozkaz o formowaniu Oddziałów Wojsk Ochrony Pogranicza (łużycki, poznański, szczeciński itp.).
22–27 września
Na stadionie WKS Legia w Warszawie odbyły się I Mistrzostwa Wojska Polskiego oraz II Igrzyska Podchorążych.
24 września
Opuszczono polską banderę na ORP „Garland” i zwrócono okręt Royal Navy.
28 września
Opuszczono polską banderę na krążowniku ORP „Conrad” oraz niszczycielach ORP „Krakowiak”, ORP „Piorun” i ORP „Ślązak” i zwrócono te okręty Royal Navy.
30 września
Sformowany przy 76 manewrowym pułku artylerii w Toruniu 31 dywizjon artylerii nadbrzeżnej został wcielony w skład Marynarki Wojennej.
Październik
W okręgach wojskowych rozformowano Wydziały Wojsk Ochrony Pogranicza.
Rozwiązano w Włoszech polski 663 Dywizjon Samolotów Artylerii.
16 października
Powołano Sztab Obrony Przeciwlotniczej Państwa.
17 października
Stracono podporucznika Alojzego Bruskiego.
Listopad
1 listopada
Rozpoczęto 2 rok szkolenia w Wojsku Polskim.
4 listopada
Wiceminister obrony narodowej, gen. broni Karol Świerczewski, w związku z kongresem slawistów przebywał w Kanadzie, a następnie w Meksyku.
Powołano wojskowe grupy ochronno-propagandowe na czas kampanii przedwyborczej.
8 listopada
Weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 października 1946 roku o ustanowieniu „Śląskiego Krzyża Powstańczego”.
25 listopada
W skład grupy szybkobieżnych kutrów trałowych włączono: ciężki kuter uzbrojony „Nieuchwytny” oraz kuter uzbrojony „Puma”.
28 listopada
„Towarzystwo Przyjaciół Żołnierza” na mocy rozporządzenia Rady Ministrów zostało uznane za stowarzyszenie wyższej użyteczności, a stowarzyszenie „Polski Biały Krzyż” zostało rozwiązane. W 1950 roku po połączeniu z Ligą Lotniczą i Ligą Morską towarzystwo przyjęło nazwę „Liga Przyjaciół Żołnierza”, a w 1962 roku Liga Obrony Kraju.
29 listopada
Weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1946 roku o poborze rekruta na rok 1947, które obowiązywało od 1 listopada 1946 roku. Na podstawie dekretu w 1947 roku przeprowadzono pobór rekruta rocznika 1926.
30 listopada
Pełniący obowiązki dowódcy Marynarki Wojennej, szef sztabu głównego kontradmirał Aleksander Mohuczy, przedstawił Naczelnemu Dowódcy WP, Marszałkowi Polski Michałowi Roli-Żymierskiemu wstępny projekt lotniczej obrony wybrzeża.
Grudzień
Rozformowane zostały 1, 2, 3, 4, 6 i 7 bataliony obsługi lotnisk, 1, 2 i 3 pułki lotnictwa myśliwskiego, a 4, 5 i 6 pułki lotnictwa szturmowego oraz 7 samodzielny pułk bombowców nurkujących przeniesiono na nowe etaty.
Rozwiązano w Wielkiej Brytanii 303 Dywizjon Myśliwski „im. Tadeusza Kościuszki”.
1 grudnia
29 samodzielny dywizjon haubic otrzymał nazwę „Kołobrzeski”, a 39 samodzielny dywizjon haubic nazwano „Berliński”.
W Toruniu położono kamień węgielny pod pomnik poległych artylerzystów.
4 grudnia
Powołano do życia Wojskowy Instytut Techniczny (WIT).
5–21 grudnia
Rozpoczął się I etap działalności wojskowych grup ochronno-propagandowych w terenie.
17 grudnia
Do Marynarki Wojennej włączono klucz lotniczy, który został podporządkowany szefowi Wydziału Lotnictwa Dowództwa Marynarki Wojennej (Puck wyznaczono jako bazę lotniczą postoju klucza).
28 grudnia
Rozpoczęto II etap działalności wojskowych grup propagandowo-ochronnych.
Przypisy
Bibliografia
Julian Babula: Wojsko Polskie 1945–1989. Próba analizy operacyjnej. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1998, s. 331. ISBN 83-11-08755-5.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945-1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Muzeum Wojska Polskiego wM.W.P. Warszawie Muzeum Wojska Polskiego wM.W.P., Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1965. T.5 od 1939 do 1965 roku, Warszawa 1965.
Mikołaj Plikus (red.): Mała kronika ludowego Wojska Polskiego 1943–1973. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1945-1981. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1984. ISBN 83-206-0427-3.
Czesław Krzemiński: Polskie lotnictwo wojskowe 1945-1980: zarys dziejów. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0782-5.
Franciszek Puchała: Budowa potencjału bojowego Wojska Polskiego 1945–1990. Obszary szpiegowskich działań. Warszawa: Fundacja „Historia i Kultura”, 2013. ISBN 978-83-11-12800-2.
Zdzisław Z. Rykowski, Wiesław W. Władyka: Kalendarium polskie 1944 – 1984, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1987, ISBN 83-203-2362-2.
