1944 w Wojsku Polskim

Kalendarium Wojska Polskiego 1944 – podsumowanie wydarzeń w Wojsku Polskim w roku 1944.

== 1944 ==

Polscy piloci myśliwscy z PSP zestrzelili 100 niemieckich samolotów oraz zniszczyli 187 pocisków V-1. Piloci bombowi dokonali zrzutu 5250 ton bomb na cele niemieckie.

== Styczeń ==

1 stycznia

ORP „Ślązak”, wchodzący w skład 6 Flotylli Niszczycieli (dowodzonej przez HMS „Inglefield”), uczestniczył w patrolowaniu zachodniego wejścia do Cieśniny Gibraltarskiej.

ORP „Błyskawica”, pod dowództwem kmdr. por. Konrada Namieśniowskiego, rozpoczęła wcielenie w Scapa Flow, które zakończono 6 lutego 1944.

ORP „Dragon” rozpoczął ćwiczenia w rejonie bazy w Greenock, które również zakończono 6 lutego 1944.

Jednostka S-4, wspólnie z MGB 435, rozpoczęła patrol kanału La Manche.

W Grigoriewskoje (ZSRR) wręczono 1 pułkowi lotnictwa myśliwskiego „Warszawa” sztandar ufundowany przez Związek Patriotów Polskich w ZSRR.

Utworzono Armię Ludową oraz powołano jej dowództwo z gen. Michałem Rolą-Żymierskim na czele.

2 stycznia

S-4 i MGB 435, wracając z patrolu kanału La Manche, weszły na mieliznę w pobliżu Dover.

3 stycznia

Nowym szefem Sztabu Kierownictwa Marynarki Wojennej został kmdr por. Eugeniusz Pławski.

ORP „Krakowiak” brał udział w osłonie konwoju do Neapolu.

10 stycznia

ORP „Krakowiak”, uczestniczący w osłonie konwoju, dotarł do Neapolu.

12 stycznia

2 Korpus Polski (PSZ) rozpoczął walkę w bitwie o Monte Cassino.

19 stycznia

Dowódca AK wydał rozkaz dotyczący przekroczenia granicy RP przez Armię Czerwoną.

16 stycznia

Rozpoczęto mobilizację oddziałów AK na Wołyniu oraz wydano rozkaz o organizacji Wojskowej Służby Kobiet.

20 stycznia

Naczelny Wódz przesłał do kraju „Wytyczne włączenia NSZ do Kraju”, zatwierdzając „Statut Sądów Honorowych Oficerów Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR”.

24 stycznia

Dowództwo 1 FB zauważyło, że działalność konspiracyjna AK na zapleczu utrudnia prowadzenie walki oraz zagraża zdrowiu i życiu radzieckich żołnierzy.

28 stycznia

Na odprawie oficerów Okręgu Wołyń AK podjęto decyzję o utworzeniu 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK oraz rozpoczęciu akcji Burza.

== Luty ==

1 lutego

Kompania „Pegaz” Armii Krajowej została przekształcona w Batalion Strzelców Spadochronowych „Parasol”.

2 lutego

Oddziały 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, w kooperacji z radzieckimi partyzantami, zaatakowały bazy UPA w lasach świnarzyńskich.

9 lutego

Na pierwszą linię frontu wyjechał 1 dywizjon 1 Brygady Artylerii Armat.

10 lutego

Na spotkaniu przedstawicieli Okręgu Wilno AK i Wehrmachtu Niemcy zaproponowali zawieszenie broni oraz wspólną walkę przeciwko radzieckiej partyzantce. Polacy odmówili.

Zorganizowano Dowództwo Główne Armii Ludowej, w skład którego weszli gen. Michał Rola-Żymierski, płk Franciszek Jóźwiak oraz Jan Czechowski.

15 lutego

Zgrupowanie Osnowa podjęło walkę z Niemcami w rejonie Włodzimierza Wołyńskiego, rozpoczynając realizację planu Burza.

== Marzec ==

Na wniosek ZPP, Zygmunt Berling oraz Karol Świerczewski zostali mianowani na stopień generała dywizji.

1 marca

Samodzielny batalion szturmowy przeszedł na nowy etat, przyjmując nazwę Polski Samodzielny Batalion Specjalny (PSBS).

2 marca

Dowódca AK zakazał wcielania do AK oddziałów wojskowych „Miecza i Pługa”, pozostawiając możliwość wcieleń indywidualnych.

13 marca

3 Wileńska Brygada AK zdobyła Graużyszki.

15 marca

W związku z dążeniem do przekształcenia korpusu w armię aktywną, Zarząd Główny ZPP oraz dowództwo 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR spotkali się na Kremlu z kierownictwem radzieckim.

16 marca

Rząd sowiecki wyraził zgodę na rozwinięcie 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR w 1 Armię Polską.

18 marca

W prasie ukazał się oficjalny komunikat o powstaniu Armii Polskiej w ZSRR.

Po wyzwoleniu zachodniej Ukrainy 1 Korpus Polski został wzmocniony Polakami z tego terenu i przekształcony w 1 Armię Polską.

23 marca

Rozpoczęto formowanie 4 Dywizji Piechoty, 1 Brygady Kawalerii oraz 1 Brygady Saperów.

26 marca

Dowódca 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, ppłk Jan Kiwerski, zainicjował rozmowy z dowództwem Armii Czerwonej.

== Kwiecień ==

W Sumach rozpoczęto organizację 14 samodzielnego pułku artylerii przeciwlotniczej.

1 kwietnia

Opublikowano rozkaz organizacyjny nr 001 dowódcy Armii Polskiej w ZSRR, który nakazywał przekształcenie sztabu 1 Korpusu PSZ w sztab Armii Polskiej oraz reorganizację jednostek korpuśnych na armijne.

Na lotnisku Grigoriewskoje rozpoczęto formowanie 2 pułku nocnych bombowców „Kraków” (pierwszym dowódcą był płk Józef Smaga) oraz 103 samodzielnej eskadry łącznikowej (pierwszym dowódcą mjr Aleksander Kuwojew).

3 kwietnia

W Lebiedin (okolice Sum) zainicjowano formowanie 6 batalionu pontonowo-mostowego.

6 kwietnia

Inspektorat PSP został przekształcony w Dowództwo Polskich Sił Powietrznych, a pierwszym dowódcą został gen. bryg. pil. Władysław Kalkus.

8 kwietnia

1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej odparł atak lotnictwa niemieckiego na stację kolejową Darnica pod Kijowem, zestrzeliwując 5 samolotów.

9 kwietnia

27 Wołyńska DP rozpoczęła walki o Kowel.

13 kwietnia

Dowódca AK wydał rozkaz nakazujący ujawniającym się oddziałom używanie nazw oddziałów WP sprzed 1939 roku.

15–16 kwietnia

W ramach operacji „Most 1” brytyjska „Dakota” wylądowała pod Bełżycami, a drugim pilotem był kpt. pil. Bolesław Korpowski jako łącznik.

18 kwietnia

W Agatówce, pod Berdyczowem, rozpoczęto formowanie 13 Warszawskiego Pułku Artylerii Pancernej.

Utworzono Radę Wojenną Armii Polskiej w ZSRR oraz rozpoczęto walki partyzanckie pod Osuchami.

W zasadzce w rejonie Włodzimierza zginął dowódca 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, ppłk Jan Kiwerski.

20 kwietnia

Wprowadzono w życie „Statut Koleżeńskich Sądów Żołnierskich”.

25 kwietnia

Do Moskwy przybył na zaproszenie ZPP prof. Oskar Lange z USA, który odwiedził Armię Polską w ZSRR.

Ukończono formowanie 1 brygady saperów.

29 kwietnia

Armia Polska, na mocy rozkazu nr 00327/org, została podporządkowana dowódcy 1 Frontu Białoruskiego, gen. armii Rokossowskiemu.

== Maj ==

3 maja

Grupa Dywersyjna AK, dowodzona przez Aleksandra Wąsowicza, przeprowadziła akcję na lotnisku Bielany w Warszawie, niszcząc 5 niemieckich samolotów Ju-52 oraz uszkadzając 3 kolejne.

4 maja

W Owczarni oddział AL Bolesława Kowalskiego zamordował 18 żołnierzy z 3 kompanii 15 pp AK.

5 maja

W Szpanowie pod Równem rozpoczął działalność Polski Sztab Partyzancki.

6 maja

8., 9. i 13. brygady AK w Graużyszkach rozbiły jednostki Litewskiego Korpusu Posiłkowego.

7 maja

Sformowano 3 Szkolny Pułk Czołgów oraz dokonano reorganizacji dywizjonów artylerii.

8 maja

Rozpoczęły się walki 2 KP o Monte Cassino.

9 maja

Rozpoczęto organizację 2 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej.

11–18 maja

Oddziały 2 Korpusu prowadziły natarcie w bitwie o Monte Cassino.

13 maja

8., 3. i 12. brygady AK zniszczyły jednostkę Litewskiego Korpusu Posiłkowego stacjonującą w Murowanej Oszmiance.

14 maja

Żołnierze Zgrupowania Stołpeckiego AK stoczyli zacięty bój z dwiema brygadami sowieckiej partyzantki w Kamieniu Stołpeckim.

Oddziały AL pod dowództwem płk Mieczysława Moczara oraz radziecki oddział partyzancki walczyły pod wsią Rąblów z przeważającymi siłami niemieckimi.

18 maja

27 DPAK rozpoczęła walki w lasach szackich, a na gruzach klasztoru na Monte Cassino 2 Korpus Polski zatknął polską flagę.

19 maja

Rozpoczęły się trzydniowe ćwiczenia ORP „Błyskawica” oraz ORP „Piorun” na morzu na północ od Szkocji.

Płk Aleksander Zawadzki został mianowany generałem brygady.

20 maja

Wywiad AK zdobył szczegółowy plan poligonu w Bleźnie, gdzie przeprowadzano próby z systemami rakietowymi „V”.

21 maja

Ukończono trzydniowe ćwiczenia ORP „Błyskawica” oraz ORP „Piorun” na morzu na północ od Szkocji.

24 maja

ORP „Błyskawica” włączono do 39 półdywizjonu kontrtorpedowców (20 Dywizjon Kontrtorpedowców), a ORP „Piorun” do 40 półdywizjonu kontrtorpedowców (20 Dywizjon Kontrtorpedowców).

29–30 maja

Na lądowisku „Motyl” pod Tarnowem wylądowała brytyjska „Dakota” w ramach akcji „Most II”, a część pocisku V-1 została zdobyta przez wywiad AK; ppor. pil. Jacek Błocki był drugim pilotem-łącznikiem.

30 maja

Zatwierdzono Wojskowy Kodeks Karny oraz Kodeks Postępowania Karnego.

== Czerwiec ==

1 czerwca

Wprowadzono w życie Wojskowy Kodeks Karny oraz Kodeks Postępowania Karnego.

Zrzucono na terenie południowej Lubelszczyzny 56-osobowy oddział płk Roberta Satanowskiego.

4 czerwca

W rejonie Sum na Ukrainie powołano Główny Sztab Formowania Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, który zastąpił Sztab Formowania i Uzupełnień Armii Polskiej w ZSRR.

4–21 czerwca

1 Pułk „Warszawa”, 2 Pułk „Kraków” oraz 103 Eskadra zostały przebazowane transportem kolejowym i rzutami powietrznymi z Grigoriewskoje na lotnisko Gostomel k. Kijowa (ZSRR).

5 czerwca

3 dywizjon artylerii przeciwpancernej został przekształcony w 3 dywizjon artylerii samobieżnej.

6 czerwca

Początek walk 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka w Normandii, a lotnictwo myśliwskie PSP brało udział w inwazji wojsk alianckich w Normandii (Francja), wykonując 255 lotów bojowych w pierwszym dniu.

8 czerwca

ORP „Błyskawica” i „Piorun” uczestniczyły w zwycięskiej bitwie morskiej pod Ushant (Onessant).

11 czerwca

Dywizjon 302 po 4 latach wylądował na lotnisku polowym we Francji, a po uzupełnieniu paliwa kontynuował lot patrolowy nad rejonem działań.

15 czerwca

W akcji na niemiecką strażnicę pod Nowogródkiem zginął mjr Jan Piwnik, ps. „Ponury”.

W Cupar (Wielka Brytania) wręczono sztandar 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej.

16 czerwca

Pierwszy polski pilot, sierż. pil. Stanisław Domański, zestrzelił nad Anglią pocisk V-1.

20 czerwca

5 Wileńska Brygada AK rozbiła oddział policji litewskiej w Glinciszkach; kilka godzin później Litwini w odwecie rozstrzelali 39 mieszkańców wioski.

21 czerwca

4 dywizjon artylerii przeciwpancernej został przekształcony w 4 dywizjon artylerii samobieżnej.

22 czerwca

Dowódca AK skrytykował kierownictwo NSZ za nieprzestrzeganie umowy o połączeniu tej organizacji z AK.

23 czerwca

5 Wileńska Brygada AK, w odwecie za mord w Glinciszkach, zabiła w Dubinkach 27 cywilów litewskich; piloci 306 Dywizjonu Myśliwskiego zestrzelili w rejonie Le Mans (Francja) 7 niemieckich samolotów.

30 czerwca

3 Wileńska Brygada AK opanowała Troki, a w rejonie Jeziora Czarnego na Polesiu zrzucono 11-osobową grupę pod dowództwem ppor. Tadeusza Korszki.

== Lipiec ==

Główny Sztab Formowania Armii Polskiej w ZSRR został przeniesiony z Sum do Żytomierza.

1 lipca

Naczelny Wódz, gen. Sosnkowski, wydał rozkaz nr 572 piętnujący niesubordynację NSZ oraz zakazujący członkostwa w jakiejkolwiek innej organizacji poza Armią Krajową.

2 lipca

Początek walk o Ankonę.

5 lipca

Rozpoczęto formowanie 5 Dywizji Piechoty, 6 Dywizji Piechoty oraz 1 Korpusu Pancernego, a także 4 samodzielnego pułku czołgów ciężkich i 28 Saskiego Pułku Artylerii Pancernej.

Piloci 316 Dywizjonu Myśliwskiego zestrzelili 7 pocisków V-1 w obronie Londynu.

6–7 lipca

Oddziały Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego oraz Podokręgu Nowogródzkiego rozpoczęły walki o wyzwolenie Wilna w ramach akcji „Burza”, dowodzone przez ppłk Aleksandra Krzyżanowskiego „Wilka”.

7 lipca

Rozpoczęto operację Ostra Brama.

8 lipca

W rejonie Caen storpedowany został krążownik ORP „Dragon”. W Tinwell miało miejsce tragiczne zdarzenie podczas nocnego skoku 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, spowodowane brawurą amerykańskich pilotów C-47, w wyniku którego zginęło 26 polskich skoczków oraz 8 amerykańskich pilotów.

10 lipca

Zgrupowanie „San” 5 DP AK stoczyło walkę ze zgrupowaniem UPA w okolicach Mościc.

11 lipca

2 Wileńskie Zgrupowanie AK we współdziałaniu z ACz zdobyło Miejszagołę. Ukazał się rozkaz ogólny nr 0144 o utworzeniu przy Głównym Sztabie Formowania Oddziału Wojsk Pancernych i Zmotoryzowanych.

12 lipca

Wydano rozkaz o wcieleniu BCh do AK od 15 sierpnia. Komenda Główna AK wysłała do sztabu NW w Londynie meldunek dotyczący danych „V2”.

13 lipca

Bitwa partyzancka 2 Zgrupowania AK o część dzielnicy Wilna – Zameczek – Krawczuny.

Polska Eskadra Balonowa weszła do akcji w ramach zapory balonowej do zwalczania pocisków V-1 w rejonie Londynu.

14 lipca

Na terenie Obwodu Krakowskiego zrzucono 13-osobową grupę pod dowództwem por. Antoniego Jańczaka „Antek”. Gen. dyw. Karol Świerczewski został wyznaczony na szefa Głównego Sztabu Formowania PSZ w ZSRR.

15 lipca

W okolicach Berdyczowa sformowano 2 Pułk Moździerzy, a w rejonie Osikowa i Agatówki rozpoczęto formowanie 2 Sudeckiej Brygady Pancernej.

16 lipca

ORP „Dragon” został skreślony z listy okrętów PMW, a w okolicach Berdyczowa rozpoczęto formowanie 3 Drezdeńskiej Brygady Pancernej.

17 lipca

Początek walk 27 Wołyńskiej DP w Lasach Parczewskich, a w Boguszach zatrzymano i rozbrojono kadrę wileńsko-nowogródzkiego Okręgu AK.

W rejonie Puszczy Rudnickiej oddziały ACz przystąpiły do rozbrajania oddziałów AK przybyłych na koncentrację.

Piloci 315 Dywizjonu Myśliwskiego zestrzelili 19 niemieckich samolotów w rejonie Paryża.

21 lipca

Początek walk o Lwów, a główne siły Armii Polskiej przeprawiły się przez Bug, wkraczając na teren Polski.

Decret Krajowej Rady Narodowej o utworzeniu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, w skład którego weszli gen. broni Michał Rola-Żymierski oraz jego zastępca gen. dyw. Zygmunt Berling.

22 lipca

Wojska polskie i radzieckie wyzwoliły pierwsze polskie miasto – Chełm. Oddziały 27 WDP AK wyzwoliły Lubartów, Kock, Firlej i Kamionkę.

PKWN ogłosił dekret o utworzeniu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, którego dowódcą został gen. broni Michał Rola-Żymierski.

23 lipca

Oddziały AK wyzwoliły Nałęczów, rozwiązano Dowództwo Główne Armii Ludowej oraz rozpoczęto przemarsz jednostek 1 Armii WP nad Wisłę w rejon Dęblina i Puław.

Początek wspólnych walk AK i ACz o Lwów.

23–27 lipca

W walkach o wyzwolenie Lwowa brały udział 5 Dywizja Armii Krajowej oraz 14 pułk ułanów jazłowieckich.

25 lipca

W rejonie Skrobowa oddziały sowieckie przystąpiły do rozbrajania 27 WDP AK, a oddziały Armii Krajowej i Armii Czerwonej wyzwoliły Lublin.

W Skrobowie pod Lubartowem wojska sowieckie rozbroiły 27 Wołyńską Dywizję Piechoty Armii Krajowej.

25–26 lipca

W ramach operacji „Most III” brytyjska „Dakota” z drugim pilotem-łącznikiem por. pil. Kazimierzem Szrajerem wylądowała w rejonie Zaborowa koło Tarnowa.

26 lipca

PKWN zawarł z ZSRR porozumienie oddające władzę w rejonie przyfrontowym w ręce sowieckie, co stało się podstawą aresztowań i wywożenia żołnierzy AK w głąb ZSRR.

Oddział AK wyzwolił Ryki, a utworzono Republikę Pińczowską oraz rozpoczęto formowanie 1 samodzielnej brygady zaporowej.

Utworzono w Moskwie Polskie Przedstawicielstwo Wojskowe.

27 lipca

Komendant garnizonu AK w Lublinie, pod presją władz sowieckich, zaprzestał oficjalnej działalności publicznej.

Komendant Okręgu Lublin AK odrzucił żądanie dowódcy 69 Armii podporządkowania żołnierzy AK dowódcy 1 Armii Polskiej.

27–28 lipca

Oddział BCh ze zgrupowania „Ośka” rozbił niemiecki sztab dywizyjny stacjonujący w leśnictwie Chwałowice.

27 lipca–4 sierpnia

Walki o zdobycie przyczółków pod Janowcem i Magnuszewem.

28 lipca

Początek walk pod Dęblinem i Puławami; ruszyły pierwsze transporty z Miednik Królewskich, przewożące żołnierzy Okręgu Wilno AK do Kaługi.

Komendant Okręgu Lwów AK rozwiązał oddziały AK na podległym mu obszarze; ujawnione po walkach oddziały zostały rozbrojone.

Dowódca AK wydał rozkaz zezwalający na wstępowanie do 1 Armii Polskiej Polakom z województw wschodnich, podlegającym obowiązkowi służby wojskowej w Armii Czerwonej.

30 lipca

Nad Norwegią piloci 315 Dywizjonu Myśliwskiego zestrzelili 8 niemieckich samolotów.

== Sierpień ==

1 sierpnia

Wybuchło powstanie warszawskie; w Białej Podlaskiej rozpoczęła działalność akowska Komenda Miasta.

W Kryszkowcach koło Berdyczowa rozpoczęto formować 4 samodzielny pułk czołgów ciężkich, a w Normandii lądowała 1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka.

1–2 października

Nad Warszawę i jej okolice latało 97 samolotów Polskiej Eskadry 1586 z Brindisi (Włochy), zrzucając zaopatrzenie dla powstańców walczących w stolicy.

2 sierpnia

NKWD aresztowało przedstawicieli Obszaru Lwowskiego AK, którzy przybyli do Żytomierza na rozmowy z gen. Żymierskim.

5 sierpnia

1 pułk lotnictwa myśliwskiego „Warszawa” oraz 2 pułk nocnych bombowców „Kraków” zostały przebazowane na lotnisko Dys pod Lublinem.

6 sierpnia

Opublikowano rozkaz ogólny nr 0171, włączający 1 Dywizję Artylerii Przeciwlotniczej, 4 samodzielną brygadę artylerii przeciwpancernej oraz 1 samodzielną brygadę kawalerii w skład 1 Armii WP.

Rozkazem płk Mieczysława Moczara powołana została 2 Brygada AL Ziemi Kieleckiej „Świt”.

8 sierpnia

Początek walk o Falaise-Chambois.

8–20 sierpnia

1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka brała udział w walkach pod Chambois w Normandii.

8 sierpnia–13 września

Jednostki 1 Armii Wojska Polskiego uczestniczyły w walkach na przyczółku warecko-magnuszewskim.

9 sierpnia

W Lublinie odbyła się defilada głównych sił 4 Dywizji Piechoty im. Jana Kilińskiego; 1 Brygada Pancerna rozpoczęła walki pod Studziankami na przyczółku magnuszewskim.

13 sierpnia

Stalin zakazał radzieckim dowódcom polowym prowadzenia rozmów z dowódcami oddziałów AK.

14 sierpnia

Dowódca AK wezwał wszystkie oddziały AK do marszu na pomoc walczącej Warszawie.

15 sierpnia

Rząd ZSRR zakazał lądowania amerykańskim samolotom z bronią i wyposażeniem nad Warszawą w swojej strefie.

15–22 sierpnia

W walkach pod Falaise (Normandia) brała udział 1 Dywizja Pancerna.

16–17 sierpnia

Na lotnisko Dys k. Lublina przybyły rzuty powietrzne 1 pułku myśliwskiego „Warszawa” oraz 2 pułku bombowego „Kraków”.

18 sierpnia

Pod Sarzynem Armia Czerwona rozbroiła pododdział 26 ppAK, który zmierzał na pomoc walczącej Warszawie.

19 sierpnia

1 pułk myśliwski „Warszawa” oraz radziecki 611 pułk lotnictwa szturmowego przyleciały na lotnisko frontowe w Zadybiu Starym k. Żelechowa.

20 sierpnia

W Lubartowie rozpoczęto formowanie 4 Łużyckiej Brygady Saperów, a w okolicach Włodawy rozpoczęto formowanie 2 Warszawskiej Brygady Saperów.

W Brzezinach rozpoczęto formowanie 35 batalionu pontonowo-mostowego, a w Leszkowicach 33 batalionu pontonowo-mostowego.

We Włodawie rozpoczęto formowanie 31 batalionu pontonowo-mostowego.

Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego wydało rozkaz o formowaniu 2 Armii Wojska Polskiego.

22 sierpnia

Zginął ppor. Antoni Chomicz.

Do działań bojowych w rejonie przyczółka warecko-magnuszewskiego wszedł 1 pułk myśliwski „Warszawa” oraz radziecki 611 pułk lotnictwa szturmowego.

23 sierpnia

1 pułk lotnictwa myśliwskiego „Warszawa” i 611 pułk lotnictwa szturmowego brały udział w walkach o przyczółek warecko-magnuszewski.

25 sierpnia

Początek walk 2 KP na Linii Gotów; rozpoczęto formowanie 10 dywizjonu artylerii pancernej oraz 11 dapanc.

Komenda Główna AK przeszła kanałami ze Starego Miasta do Śródmieścia.

2 pułk bombowy „Kraków” został przebazowany z Dys k. Lublina na lotnisko frontowe w Woli Rowskiej k. Garwolina.

26 sierpnia

Podczas bombardowania Warszawy zginął niemal cały warszawski sztab Armii Ludowej.

29 sierpnia

Wielka Brytania i Stany Zjednoczone uznały prawa kombatanckie żołnierzy AK oraz powstańców warszawskich.

30 sierpnia

Zginął kpr. Mirosław Biernacki; zorganizowano dowództwo 1 Dywizji Lotniczej, do którego podporządkowano: 1 pułk lotnictwa myśliwskiego „Warszawa”, 2 pułk nocnych bombowców „Kraków” oraz 611 pułk lotnictwa szturmowego, a pierwszym dowódcą został płk Józef Smaga.

== Wrzesień ==

1 września

W folwarku Konopnica k. Lublina rozpoczęto formowanie 66 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej.

2 września

Wygasły działania powstańcze na Starym Mieście.

Na podstawie rozkazu nr 15 naczelnego dowódcy WP powołano do życia:

Wydział Sądownictwa Wojskowego przy Naczelnym Dowództwie, Najwyższy Sąd Wojskowy oraz Naczelną Prokuraturę Wojskową w siedzibie Naczelnego Dowództwa.

Sądy oraz prokuraturę armii urzędujące w siedzibach dowództwa armii oraz te przy dowództwach dywizji i samodzielnych korpusów.

Sądy oraz prokuratury garnizonowe w siedzibach dowódców poszczególnych garnizonów.

3 września

Rozpoczęto formowanie jednostki 12 dywizjonu artylerii pancernej.

5 września

Ppor. Czesław Zajączkowski „Ragner” wystosował do szefa NKWD w Lidzie pismo wzywające do zaprzestania terroru wobec Polaków, grożąc odwetem.

6 września

Początek walk jednostek PSZ we Flandrii.

7 września

Sztab Generalny Armii Radzieckiej wydał zarządzenie o formowaniu 1 Mieszanego Korpusu Lotniczego dla Wojska Polskiego w rejonie Charkowa i Kazania (ZSRR), w składzie (stan korpusu według etatów: 2864 żołnierzy i 326 samolotów):

1 Dywizja Lotnictwa Bombowego (pułki 3, 4 i 5), 2 Dywizja Lotnictwa Szturmowego (pułki 6, 7 i 8), 3 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego (pułki 9, 10 i 11) oraz 2 Eskadra Lotnictwa Łącznikowego.

8 września

Na lotnisku Ebola k. Salerno (Włochy) sformowano 663 Dywizjon Samolotów Artylerii, a jego pierwszym dowódcą był mjr dypl. pil. Edward Pawlikowski.

9 września

W Borach Tucholskich zrzucono oddział dywersyjny ppor. Jana Miętkiego (Wirskiego), który zlokalizował wyrzutnie pocisków V-1.

11 września

Zmarł mjr Gustaw Billewicz.

11–12 września

2 pułk bombowy „Kraków” przeszedł chrzest bojowy w rejonie Nowego Bródna w Warszawie podczas bombardowania niemieckich pozycji.

12–14 września

2 pułk bombowy „Kraków” rozpoczął akcję zrzutów dla walczących powstańców Warszawy oraz bombardowania pozycji wojsk niemieckich w stolicy.

14 września

1 Dywizja Piechoty oraz 1 Brygada Pancerna, po pięciodniowych walkach, wyzwoliły prawobrzeżną część Warszawy – Pragę.

16 września

Początek walk o Axel.

16–19 września

W lasach suchedniowskich oddziały AL pod dowództwem płk Mieczysława Moczara stoczyły zwycięską bitwę z oddziałami Wehrmachtu, SS oraz żandarmerii.

16–23 września

Oddziały 1 Armii WP walczyły na przyczółkach utworzonych na Czerniakowie i Żoliborzu, starając się pomóc powstańcom warszawskim.

18 września

Komendant Obwodu Praga Armii Krajowej wezwał do wstępowania w szeregi ludowego Wojska Polskiego.

18–21 września

1 Samodzielna Brygada Spadochronowa brała udział w operacji desantowej w rejonie Arnhem.

20 września

Wydano rozkaz o utworzeniu Warszawskiego Korpusu Armii Krajowej.

W m. Karłówka (w rejonie Charkowa ZSRR) rozpoczęto formowanie 3 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego (pułki 9, 10 i 11), a pierwszym dowódcą był płk Jan Chłusowicz.

23 września

Wprowadzono kodeks karny Wojska Polskiego.

27 września

Oddziały Armii Krajowej na Mokotowie skapitulowały.

27 września–7 października

1 Brygada Spadochronowa brała udział w alianckim desancie pod Arnhem (Holandia).

29 września

Samoloty 1 Dywizji Lotniczej rozpoczęły działania bojowe przeciwko niemieckim pozycjom w rejonie Warszawy.

Oddziały Armii Ludowej stoczyły walkę z Niemcami pod Radoszycami (Gruszką).

30 września

Dowódca Armii Krajowej, gen. Tadeusz Komorowski, został mianowany Naczelnym Wodzem, a oddziały Armii Krajowej na Żoliborzu skapitulowały.

W Wołczańsku (w rejonie Charkowa ZSRR) rozpoczęto formowanie 2 Dywizji Lotnictwa Szturmowego (pułki 6, 7 i 8), a pierwszym dowódcą był płk Szałwa Dżamaszwili.

== Październik ==

1 października

Gen. Tadeusz Komorowski wyznaczył gen. Leopolda Okulickiego na swojego następcę.

2 października

Powstańcza Warszawa skapitulowała, a pełnienie obowiązków Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych oraz Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych powierzono gen. broni Władysławowi Andersowi.

4 października

Podniesiono banderę na krążowniku ORP Conrad, a naród ogłosił żałobę po upadku Powstania Warszawskiego.

6 października

W miejscowości Narol (Polska) rozpoczęto formowanie jednostki 5 Mazurskiej Brygady Saperów.

7 października

Gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek” powiadomił Sztab Naczelnego Wodza o przystąpieniu do odtwarzania Komendy Głównej AK w rejonie Częstochowy.

10 października

Początek walk o Jabłonnę.

15 października

Ciężko ranny gen. bryg. Roman Abraham, przebywający w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie, został wzięty do niewoli przez Niemców.

26 października

Zostań naszym fanem!

Pomóż nam się rozwijać! Polub nas na Facebooku! i śledź nas na X!