1942

II wojna światowa

Wojna w Afryce Północnej

Wojna w Azji i na Pacyfiku

Wojna w Europie

Wojna w Polsce

Pozostałe wydarzenia w Polsce

5 stycznia – z inicjatywy Stalina powstała Polska Partia Robotnicza, stworzona przez polskich komunistów z tzw. Grupy Inicjatywnej, którzy zostali przetransportowani z Moskwy samolotami.

6 stycznia – utworzono zbrojną organizację PPR – Gwardię Ludową.

12 lutego – Maciej Aleksy Dawidowski, znany jako Alek, usunął i ukrył płytę z niemieckim napisem z pomnika Mikołaja Kopernika w Warszawie.

14 lutego – Związek Walki Zbrojnej przekształcono w Armię Krajową.

21/22 lutego – akcja „Bollwerk”: w nocy 12 żołnierzy AK oraz 5 mieszkańców Chwaliszewa podpalili niemieckie magazyny w porcie rzecznym w Poznaniu, gdzie znajdowały się żywność i mundury.

2 marca – egzekucje pierścienia warszawskiego: z Warszawy wywieziono grupę 100 polskich więźniów politycznych, którzy prawdopodobnie zostali rozstrzelani przez Niemców tego samego dnia na terenie obozu pracy Treblinka I.

6 marca – żołnierz AK Józef Mierzyński zastrzelił w Zgierzu w obronie własnej dwóch gestapo. W odwecie 20 marca hitlerowcy rozstrzelali w mieście 100 Polaków, których przywieziono z łódzkich więzień.

7 marca – w Bełchatowie hitlerowcy zamordowali 4 żołnierzy AK.

16 marca – rozpoczęto likwidację lubelskiego getta (akcja Reinhardt).

18 marca – w odwecie za zabicie niemieckiego żandarma hitlerowcy dokonali egzekucji 16 Polaków i 16 Żydów, mieszkańców Kazanowa i okolic w powiecie zwoleńskim.

20 marca:

w Zgierzu Niemcy przeprowadzili publiczną egzekucję 100 Polaków, a 300 wywieziono do obozów koncentracyjnych.
na murach Warszawy pojawił się Znak Polski Walczącej.

24 marca – hitlerowcy rozstrzelali mieszkańców i personel Żydowskiego Domu Starców i Sierot w Lublinie.

27 marca – Niemcy wymordowali wszystkich pacjentów i część personelu Szpitala Żydowskiego w Lublinie.

28 marca – powstała Gwardia Ludowa – zbrojna organizacja PPR (decyzję antydatowano na 6 stycznia 1942).

2 kwietnia – w Warszawie ukazało się pierwsze wydanie konspiracyjnego miesięcznika literackiego „Sztuka i Naród”.

15 kwietnia – w krakowskiej dzielnicy Podgórze Niemcy utworzyli obóz pracy „Liban”.

11 maja – około 120 Żydów zostało zastrzelonych przez trzech Niemców w getcie w Józefowie (powiat biłgorajski) i pobliskim kamieniołomie.

15 maja – w Klewaniu na Wołyniu oddziały niemieckie i ukraińskie rozstrzelały wszystkich miejscowych Żydów (około 1500 osób).

19 maja – kilka osób zostało rannych w wyniku zamachu bombowego na kasyno przy alei Szucha w Warszawie, wymierzonego w osoby współpracujące z Niemcami.

20 maja – w odwecie za zabicie trzech Niemców rozstrzelano około 400 mieszkańców Święcian i okolic na Wileńszczyźnie.

25 maja – 270 Żydów zostało rozstrzelanych w Kiwercach na Wołyniu przez niemieckie SD, żandarmerię oraz policję ukraińską.

26 maja – w Wereszczynie na Lubelszczyźnie Niemcy rozstrzelali około 300 Żydów.

28 maja – w lesie koło Magdalenki Niemcy dokonali egzekucji 223 więźniów z Pawiaka.

3 czerwca – Niemcy zlikwidowali getto w Przemyślu.

3-5 czerwca – Niemcy rozstrzelali 6-8 tys. Żydów z jednego z dwóch gett w Kowlu w dawnym województwie wołyńskim.

8 czerwca – w lesie koło Iwieńca na dzisiejszej Białorusi Niemcy rozstrzelali 800 Żydów.

8/9 czerwca – w nocy w okolicy osady Kamienna Karczma na Pomorzu członkowie polskiego ruchu oporu z Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski” dokonali zamachu na pociąg, którym miał jechać Adolf Hitler. Zmiana planu podróży Hitlera sprawiła, że zamachowcy wysadzili inny skład.

10 czerwca:

około 50 więźniów podjęło próbę ucieczki z obozu Auschwitz-Birkenau, z czego dziewięciu z nich udało się, w tym aktor August Kowalczyk.
Niemcy zaczęli likwidację getta w Olkuszu; w ciągu pięciu dni wywieziono do obozu Auschwitz-Birkenau około 3 tys. Żydów w dwóch transportach.

11 czerwca – w odwecie za próbę buntu i ucieczki z obozu Auschwitz-Birkenau w Bunkrze I zabito ponad 300 Polaków pracujących w karnej kompanii.

15 czerwca – Niemcy utworzyli getto żydowskie w Staszowie.

16 czerwca – w odwecie za ostrzelanie niemieckiego samochodu osobowego przez partyzantów sowieckich, Niemcy dokonali pacyfikacji wsi Rajsk w gminie Bielsk Podlaski, zabijając 149 osób.

17 czerwca – Niemcy zlikwidowali po walce drukarnię „Szaniec” należącą do NSZ przy ul. Przemysłowej w Warszawie.

22 czerwca – w Lutowiskach w Bieszczadach gestapowcy oraz funkcjonariusze Ukraińskiej Policji Pomocniczej rozstrzelali około 650 Żydów.

23 czerwca – podczas likwidacji szpitala psychiatrycznego w Kobierzynie Niemcy dokonali masowego zabójstwa pacjentów, wywożąc ich do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.

24 czerwca – we Lwowie Niemcy wymordowali 6-8 tys. Żydów, którzy mieszkali poza granicami getta.

W czerwcu zlikwidowano getto w Olkuszu.

21 lipca – w warszawskim getcie zamordowani zostali kolekcjoner i antykwariusz Abe Gutnajer wraz z rodziną oraz chirurg Franciszek Raszeja, który przybył do chorego z „aryjskiej strony”.

22 lipca – rozpoczęła się wielka akcja deportacyjna w getcie warszawskim.

23 lipca:

utworzono oboz zagłady w Treblince.
następnego dnia po rozpoczęciu wielkiej akcji deportacyjnej popełnił samobójstwo inżynier Adam Czerniaków, prezes Judenratu.

5 sierpnia:

Niemcy zlikwidowali prowadzony przez Janusza Korczaka warszawski Dom Sierot.
Jan Piekałkiewicz został Delegatem Rządu na Kraj.

19 sierpnia – likwidacja getta w Otwocku przyniosła śmierć kilku tysiącom Żydów. Izabela Gelbard, jedna z nielicznych ocalałych, opisała te wydarzenia w powieści „Ocalił mnie kowal”.

20 sierpnia:

rozpoczęto wywóz 21 tys. Żydów z getta w Kielcach do obozu zagłady w Treblince.
Niemcy rozstrzelali około 360 Żydów w Białej Niżnej.

11 września – w Rudnikach koło Częstochowy Niemcy dokonali publicznej egzekucji 20 osób.

20 września – utworzono Narodowe Siły Zbrojne.

22 września – rozpoczęła się likwidacja getta w Częstochowie.

23 września – zlikwidowano getto w Szydłowcu.

27 września – powołano Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom.

7/8 października – w nocy z 7 na 8 października Armia Krajowa przeprowadziła akcję Wieniec, wysadzając w powietrze linie kolejowe wokół Warszawy.

24 października:

Gwardia Ludowa przeprowadziła pierwszy zamach bombowy na Café Club; był to odwet za publiczną egzekucję pięćdziesięciu więźniów Pawiaka, a kawiarnia Cafe Club w Warszawie była przeznaczona tylko dla Niemców.
Obrzucono granatami niemiecką restaurację „Mitropa” na Dworcu Głównym oraz drukarnię gadzinowego dziennika „Nowy Kurier Warszawski”.

30 października–1 listopada – likwidacja getta w Tomaszowie Mazowieckim.

9 listopada – zlikwidowano getto w Lublinie.

12 listopada – podczas rejsu szkoleniowego zatonął u wybrzeża Helu niemiecki okręt podwodny U-272 po kolizji ze statkiem magazynowym, w wyniku czego zginęło 28 spośród 47 członków załogi.

27/28 listopada – na Zamojszczyźnie hitlerowcy rozpoczęli masowe wysiedlenia Polaków w nocy.

4 grudnia:

założono Radę Pomocy Żydom – Żegotę.
W wsiach Pantalowice i Hadle Szklarskie okupanci niemieccy zamordowali dziewięciu Polaków pomagających Żydom.

6 grudnia – niemieccy żandarmi zamordowali 33 osoby w Starym Ciepielowie i Rekówce, w tym pięć polskich rodzin podejrzewanych o ukrywanie Żydów.

7 grudnia – we wsi Świesielice niemieccy żandarmi zamordowali 14 Polaków.

11 grudnia – Niemcy dokonali masakry co najmniej 164 mieszkańców wsi Kitów na Zamojszczyźnie.

14 grudnia – oficer polskiego kontrwywiadu Antoni Kasztelan, wzięty do niewoli przez Niemców, został stracony wbrew konwencjom genewskim.

18 grudnia:

Prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz wystosował dramatyczny list do papieża Piusa XII, błagając go o publiczną obronę mordowanych Polaków i Żydów.
Otwarto Kanał Ulga w Raciborzu.

20 grudnia – w odwecie za pomoc udzieloną przez mieszkańców ruchowi oporu, Niemcy dokonali pacyfikacji wsi Rachodoszcze w powiecie zamojskim, zabijając 46 osób.

22 grudnia – członkowie krakowskiej Żydowskiej Organizacji Bojowej obrzucili granatami kawiarnię Cyganeria (wówczas „tylko dla Niemców”), w wyniku czego zginęło według różnych szacunków od 7 do 10 niemieckich oficerów.

24 grudnia – około 60 Polaków zostało zamordowanych przez ukraińskich nacjonalistów we wsi Połonka na Wołyniu.

29 grudnia – hitlerowcy dokonali pacyfikacji wsi Białowola na Zamojszczyźnie, mordując 51 mieszkańców.

Pozostałe wydarzenia na świecie

2 stycznia:

wydano wyroki wieloletniego więzienia na 33 niemieckich agentów, członków największej w historii USA rozbitej przez FBI siatki szpiegowskiej, kierowanej przez nienawidzącego Brytyjczyków nacjonalistę burskiego Fredericka J. Duquesne.
Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Charkowie; w ciągu siedmiu dni w Drobyckim Jarze rozstrzelano około 9 tys. Żydów.

7 stycznia – front wschodni: zakończyła się bitwa pod Moskwą.

9 stycznia – u wybrzeży Minorki w archipelagu Balearów zatonął w czasie sztormu francuski statek pasażerski „Lamoricière”; zginęło 301 spośród 394 osób na pokładzie.

13 stycznia:

U-Booty niemieckie rozpoczęły ofensywę u wschodnich wybrzeży USA (operacja Paukenschlag).
po raz pierwszy w momencie zagrożenia katapultował się pilot samolotu (Niemcy).
pierwszy oblot śmigłowca Sikorsky R-4.

16 stycznia:

u wybrzeży Islandii zatonął polski statek transportowy SS Wigry; 25 członków załogi, w tym 12 Polaków, zginęło.
22 osoby zginęły w katastrofie samolotu Douglas DC-3 pod Las Vegas.

19 stycznia – Jaroslav Krejčí został premierem kolaboracyjnego rządu Protektoratu Czech i Moraw.

20 stycznia – na konferencji w Wannsee podjęto decyzję o „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej”.

23 stycznia – w wileńskim getcie powstała Zjednoczona Organizacja Partyzancka.

24 stycznia – wojna na Pacyfiku: taktyczne zwycięstwo USA w bitwie pod Balikpapan.

25 stycznia – Tajlandia wypowiedziała wojnę Wielkiej Brytanii i USA.

26 stycznia – pierwsze oddziały amerykańskiej armii przybyły do Europy, lądując w porcie Belfast.

28 stycznia – we Władykaukazie (wówczas Ordżonikidze) czeczeński pisarz Hasan Israiłow utworzył antysowiecką organizację Specjalna Partia Kaukaskich Braci.

29 stycznia:

Ekwador i Peru podpisały w Rio de Janeiro traktat pokojowy, kończący wojnę o roponośne tereny w Amazonii.
w Teheranie podpisano układ brytyjsko-irańsko-radziecki o przystąpieniu Iranu do koalicji antyniemieckiej.

31 stycznia − wojna na Pacyfiku: zwycięstwem Japończyków zakończyła się bitwa o Malaje.

1 lutego – Vidkun Quisling stanął na czele kolaboracyjnego rządu Norwegii.

4 lutego – na plantacjach Tol i Waitavalo na Nowej Brytanii japońscy żołnierze zamordowali około 160 australijskich jeńców wojennych.

7 lutego – chorwaccy ustasze dokonali masakry 2300 Serbów pod Banja Luką.

8 lutego – minister przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy Fritz Todt zginął w katastrofie samolotu na lotnisku Kętrzyn-Wilamowo, obsługującym kwaterę główną Hitlera w Wilczym Szańcu.

9 lutego:

w USA wprowadzono całoroczny czas letni na okres trwania wojny.
w nowojorskim porcie spłonął i przewrócił się na burtę francuski transatlantyk SS „Normandie”.

11 lutego – niemieckie pancerniki rozpoczęły przedzieranie się z Francji do Norwegii przez kanał La Manche (operacja Cerberus).

15 lutego – siły japońskie zdobyły Singapur i Sumatrę.

16 lutego:

niemieckie U-Booty zaatakowały rafinerię ropy na holenderskiej wyspie Aruba na Karaibach.
na wyspie Bangka japońscy żołnierze zamordowali około 80 rozbitków z alianckich statków, wśród nich 21 australijskich pielęgniarek.

18 lutego – Japończycy rozpoczęli masowe aresztowania i egzekucje członków chińskiej diaspory w Singapurze.

19 lutego:

prezydent Franklin Delano Roosevelt wydał dekret umożliwiający internowanie Amerykanów pochodzenia japońskiego.
japońskie bombardowanie miasta Darwin w Australii; zginęło 250 osób.
rozpoczęła się bitwa w cieśninie Badung.

23 lutego:

w północnych Włoszech utworzono oboz koncentracyjny Gonars.
japoński okręt podwodny ostrzelał rafinerię ropy w Santa Barbara w Kalifornii; był to pierwszy japoński atak na obiekt na kontynencie amerykańskim.

24 lutego:

rozpoczęła nadawanie rozgłośnia Głos Ameryki (po niemiecku).
radziecki okręt podwodny zatopił na Morzu Czarnym statek „Struma” z żydowskimi uchodźcami z Rumunii; zginęło 778 osób, ocalała jedna.

25 lutego – nalot na Zachodnie Wybrzeże: obrona przeciwlotnicza ostrzelała niezidentyfikowany obiekt latający, który pojawił się nad Los Angeles.

26 lutego:

należąca do brytyjskiej kolonii Trynidad i Tobago wyspa Patos została przekazana Wenezueli.
odbyła się 14. ceremonia wręczenia Oscarów.

3 marca – utworzono kolaboracyjną Serbską Straż Państwową.

5 marca – w Szkocji przeprowadzono pierwsze praktyczne próby prototypu wykrywacza min wynalezionego przez poruczników Józefa Kosackiego i Andrzeja Garbosia.

9 marca – Miklós Kállay został premierem Węgier.

12 marca – wojna na Pacyfiku: zwycięstwem japońskich wojsk zakończyła się bitwa o Jawę.

14 marca – król Włoch Wiktor Emanuel III ustanowił Order Orła Rzymskiego.

16 marca – na poligonie w Peenemünde odbył się pierwszy nieudany start rakiety V-2.

18 marca – rozpoczęła się ewakuacja wojsk polskich z terenu ZSRR do Iranu.

22 marca – kampania śródziemnomorska: taktyczne zwycięstwo floty brytyjskiej nad włoską w II bitwie pod Syrtą, po której wojska państw „Osi” zrezygnowały z planów desantu na Maltę.

23 marca – Adolf Hitler wydał dyrektywę o rozpoczęciu budowy Wału Atlantyckiego.

24 marca – admirał Chester Nimitz został głównodowodzącym armii amerykańskiej na Pacyfiku.

28 marca:

brytyjskie lotnictwo dokonało nalotu dywanowego na Lubekę.
rajd brytyjskich komandosów na niemiecką bazę morską w Saint-Nazaire we Francji.

29 marca:

zwycięstwem Japończyków zakończyła się bitwa o Sumatrę.
po nalocie RAF spłonął Kościół Mariacki w Lubece.

31 marca:

rozpoczął się rajd japoński na Ocean Indyjski.
Japończycy zajęli Wyspę Bożego Narodzenia.

1 kwietnia:

w Waszyngtonie odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Wojennej Pacyfiku.
zwycięstwem wojsk japońskich zakończyła się bitwa o Borneo.
w Meksyku zmniejszono z 3 do 2 liczbę stref czasowych.

3 kwietnia – w Teheranie w celu pomocy Polakom ewakuowanym z ZSRR powstała Delegatura Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej Rządu Polskiego.

5 kwietnia – lotnictwo japońskie zbombardowało port i miasto Kolombo na Cejlonie, w wyniku czego zginęło 190 osób. Kilka godzin później japońskie bombowce zatopiły około 100 mil morskich na południowy zachód od Cejlonu brytyjskie krążowniki HMS „Dorsetshire” i HMS „Cornwall”. Zginęło 426 członków załóg, 1122 zostało uratowanych.

6 kwietnia – pierwsze oddziały amerykańskie przybyły do Australii.

9 kwietnia:

rajd japoński na Ocean Indyjski: 91 japońskich bombowców w eskorcie 38 myśliwców dokonało nalotu na zajmowany przez Brytyjczyków port Trincomalee na Sri Lance.
75 tysięcy żołnierzy amerykańskich i filipińskich broniących półwyspu Bataan na Luzonie skapitulowało przed wojskami japońskimi.
rozpoczął się Bataański Marsz Śmierci – przemarsz amerykańskich i filipińskich jeńców wojennych z półwyspu Bataan do japońskiego obozu koncentracyjnego w O’Donnell na filipińskiej wyspie Luzon. Spośród początkowych 76 tys. do celu dotarło jedynie 54 tys. jeńców.

13 kwietnia – Władysław Sikorski przesłał Winstonowi Churchillowi memorandum w sprawie szybkiego utworzenia II frontu w Europie i skoordynowania powstań narodowych w państwach okupowanych przez III Rzeszę.

14 kwietnia – amerykański niszczyciel zatopił u wybrzeży Karoliny Północnej niemiecki okręt podwodny U-85. Zginęła cała 46-osobowa załoga.

15 kwietnia – król Wielkiej Brytanii Jerzy VI odznaczył mieszkańców Malty Krzyżem Jerzego za bohaterstwo okazane w czasie oblężenia wyspy.

18 kwietnia – Pierre Laval został premierem kolaboracyjnego rządu Vichy.

21 kwietnia – zwycięstwem Niemców zakończyła się trwająca od 8 lutego bitwa pod Demiańskiem.

21/22 kwietnia – w nocy siły brytyjsko-kanadyjskie dokonały rajdu na pozycje niemieckie we francuskiej nadmorskiej miejscowości Hardelot (operacja Abercrombie).

23 kwietnia – Luftwaffe dokonała nalotu bombowego na Exeter, rozpoczynając akcję niszczenia miast brytyjskich o znaczeniu historycznym (Baedeker Blitz), w odwecie za zbombardowanie Lubeki przez Royal Air Force.

26 kwietnia – w kopalni Benxihu w okupowanej przez Japończyków Mandżurii doszło do największej w historii katastrofy górniczej, spowodowanej wybuchem gazu i pyłu węglowego, w której zginęło 1549 górników, a 246 zostało rannych.

27 kwietnia:

zakończyły się trwające od 23 kwietnia ciężkie brytyjskie naloty bombowe na Rostock.
londyński seryjny morderca Gordon Cummins („Blackout Ripper”) został skazany na karę śmierci.

3 maja – w Palestynie rozpoczęło się formowanie 3. Dywizji Strzelców Karpackich.

5 maja – II wojna światowa w Afryce: rozpoczęła się bitwa o Madagaskar.

6 maja – wojna na Pacyfiku: zwycięstwo Japończyków w bitwie o wyspę Corregidor na Filipinach.

8 maja – wojna na Pacyfiku: zakończyła się nierozstrzygnięta bitwa na Morzu Koralowym.

12 maja:

front wschodni: rozpoczęła się II bitwa o Charków.
wojna na Pacyfiku: skapitulowały ostatnie amerykańskie oddziały na filipińskiej wyspie Mindanao.

13 maja – oblężenie Leningradu: ostatni zapis w dzienniku Tani Sawiczewej.

16 maja – Ólafur Thors został premierem Islandii.

20 maja – wojna na Pacyfiku: Japończycy zajęli całą Birmę, dochodząc do granicy indyjskiej.

22 maja – Meksyk wypowiedział wojnę państwom osi.

25 maja – padł pierwszy klaps na planie melodramatu „Casablanca” w reżyserii Michaela Curtiza.

26 maja:

dokonano oblotu amerykańskiego myśliwca nocnego Northrop P-61 Black Widow.
w Moskwie podpisano Traktat radziecko-brytyjski.
II wojna światowa w Afryce: rozpoczęła się bitwa o Bir Hakeim.

27 maja – czechosłowaccy cichociemni dokonali w Pradze udanego zamachu na protektora Czech i Moraw Reinharda Heydricha.

28 maja – front wschodni: zwycięstwo wojsk niemiecko-rumuńsko-włoskich w II bitwie o Charków.

29 maja:

utworzono Kuratorium do spraw wychowania młodzieży w Czechach i na Morawach.
Bing Crosby nagrał w nowojorskiej filii wytwórni Decca skomponowaną przez Irvinga Berlina piosenkę „White Christmas”.

30/31 maja – w nocy 1046 bombowców RAF dokonało bombardowania Kolonii, zabijając 486 osób i niszcząc około 300 ha powierzchni miasta.

31 maja – wojna na Pacyfiku: japoński atak na port w Sydney z wykorzystaniem miniaturowych łodzi podwodnych.

2 czerwca – wybuchł bunt w 53. Samodzielnym Kolejowym Batalionie Budowlanym na rosyjskim Dalekim Wschodzie.

3 czerwca – wojna na Pacyfiku: rozpoczęły się walki o Wyspy Aleuckie.

4 czerwca – wojna na Pacyfiku: rozpoczęła się bitwa pod Midway.

5 czerwca:

Stany Zjednoczone wypowiedziały wojnę Bułgarii, Rumunii i Węgrom.
wojna na Pacyfiku: po utracie 4 lotniskowców i ciężkiego krążownika japońska flota rozpoczęła odwrót spod Midway. Wygrana przez Amerykanów bitwa stała się punktem zwrotnym w wojnie na Pacyfiku.

7 czerwca – wojna na Pacyfiku: klęską Japończyków zakończyła się przełomowa bitwa pod Midway.

9 czerwca – w Berlinie odbył się pogrzeb protektora Czech i Moraw Reinharda Heydricha.

10 czerwca – w odwecie za udany zamach na Reinharda Heydricha, protektora Czech i Moraw, Niemcy dokonali eksterminacji mieszkańców, a następnie zburzenia całej zabudowy czeskiej wsi Lidice.

11 czerwca – II wojna światowa w Afryce: taktyczne zwycięstwo wojsk Osi w bitwie o Bir Hakeim w Libii (26 maja–11 czerwca).

12 czerwca – w dniu swych 13. urodzin Anna Frank rozpoczęła pisanie pamiętnika.

14 czerwca – AS Roma zdobyła po raz pierwszy tytuł piłkarskiego mistrza Włoch.

18 czerwca – w otoczonym soborze Świętych Cyryla i Metodego w Pradze zginęło w walce z Niemcami 7 ukrywających się tam uczestników zamachu na Reinharda Heydricha.

19 czerwca – Muhammad VII został bejem Tunisu.

21 czerwca:

II wojna światowa w Afryce: wojska niemieckie zdobyły Tobruk.
powstał Komitet Narodowy Amerykanów Polskiego Pochodzenia (KNAPP).
w kibucu Tirat Cewi (obecnie Izrael) zmierzono najwyższą temperaturę na kontynencie azjatyckim (+53,9 °C).

24 czerwca – czeska wieś Leżáky została zrównana z ziemią w odwecie za zamach na Reinharda Heydricha.

26 czerwca – w locie bojowym zginął major Stanisław Skarżyński, pierwszy polski lotnik, który przeleciał Atlantyk.

28 czerwca – wojska niemieckie na froncie wschodnim rozpoczęły operację „Fall Blau”.

1 lipca – amerykański okręt podwodny USS „Sturgeon” zatopił na północ od Luzonu japoński statek „Montevideo Maru”, przewożący australijskich jeńców pojmanych w czasie bitwy o Rabaul. Spośród 1142 osób na pokładzie uratowano jedynie 17 członków japońskiej załogi.

9 lipca – holocaust: rodzina Anne Frank zaczęła ukrywać się w dawnej narzędziowni w Amsterdamie.

14 lipca – holocaust: rozpoczęły się wywózki Żydów z Amsterdamu do obozu przejściowego Westerbork.

17 lipca – w Sztokholmie, Szwed Gunder Hägg ustanowił rekord świata w biegu na 1500 m wynikiem 3:45,8 s.

18 lipca – Messerschmitt Me 262 Schwalbe, niemiecki pierwszy (i w ogóle pierwszy w historii) myśliwiec odrzutowy, odbył swój dziewiczy lot.

19 lipca – koniec ewakuacji armii gen. Andersa z ZSRR do Iranu.

28 lipca – Józef Stalin wydał Rozkaz nr 227, znany też jako „Ani jednego kroku wstecz”.

2 sierpnia – aresztowanie przez Gestapo karmelitanki pochodzenia żydowskiego Edyty Stein.

8 sierpnia:

w Waszyngtonie stracono sześciu niedoszłych niemieckich sabotażystów.
premiera filmu animowanego „Bambi”.

9 sierpnia:

w Bombaju Brytyjczycy aresztowali Mahatmę Gandhiego oraz cały Komitet Wykonawczy Indyjskiego Kongresu Narodowego.
rozpoczęła się operacja Pedestal, aliancka próba zaopatrzenia Malty.

11 sierpnia – amerykańska aktorka skandalistka Hedy Lamarr oraz jej współpracownik, kompozytor George Antheil uzyskali patent na system frequency-hopping spread spectrum.

19 sierpnia – alianci przeprowadzili próbny desant na Dieppe.

22 sierpnia – Brazylia wypowiedziała wojnę Niemcom i Włochom.

26 sierpnia – wojna na Pacyfiku: wojska japońskie zajęły wyspę Nauru.

28 sierpnia – w chorwackim obozie koncentracyjnym Jasenovac strażnicy urządzili zawody w mordowaniu więźniów. Zwycięzca Petar Brzica poderżnął gardła 1360 osobom.

30 sierpnia – II wojna światowa w Afryce: rozpoczęła się bitwa pod Alam Halfa.

12 września – z rozkazu Naczelnego Wodza PSZ, gen. Władysława Sikorskiego została utworzona Armia Polska na Wschodzie.

17 września – Grossadmiral Karl Dönitz wydał słynny rozkaz Triton Null znany również jako Laconia Befehl.

20 września:

komandor porucznik Eddie R. Sanders odbył na Zerze z Akutan pierwszy lot doświadczalny.
w Göteborgu, Szwed Gunder Hägg ustanowił rekord świata w biegu na 5000 m wynikiem 13:58,2 s.

21 września – dokonano oblotu amerykańskiego bombowca strategicznego B-29 Superfortress.

23 września – front wschodni: w trakcie bitwy stalingradzkiej żołnierze radzieccy zdobyli tzw. Dom Pawłowa.

24 września:

na Morzu Arktycznym podczas holowania zatonął wraz z 77 członkami załogi brytyjski niszczyciel HMS Somali, uszkodzony 4 dni wcześniej przez niemieckiego U-Boota.
w Ugandzie spadł meteoryt Maziba.

2 października:

u północnych wybrzeży Irlandii liniowiec pasażerski „Queen Mary” przypadkowo staranował krążownik HMS „Curacoa” z własnej eskorty. Zginęło 338 marynarzy.
na Morzu Południowochińskim zatonął japoński statek „Lisbon Maru”, storpedowany dzień wcześniej przez amerykański okręt podwodny USS „Grouper”. Zginęło ponad 800 brytyjskich jeńców wojennych.

3 października – z poligonu w Peenemünde na wyspie Uznam wystartował pocisk rakietowy V-2, konstrukcji Wernera von Brauna. Rakieta ta była pierwszym obiektem, który wzniósł się na wysokość ponad 80 km i przekroczył umowną granicę kosmosu.

9 października – Wiedeń został sklasyfikowany jako wolny od Żydów (Judenfrei).

10 października – Australia i ZSRR nawiązały stosunki dyplomatyczne.

14 października – powstała Ukraińska Powstańcza Armia.

16 października – około 40 tysięcy osób zginęło wskutek uderzenia cyklonu na tereny leżące nad Zatoką Bengalską.

10 listopada:

w Khánaqín, w Iraku rozpoczęto formowanie 8 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej Ciężkiej – jednostki Armii Polskiej na Wschodzie.
rozpoczęcie pełnej okupacji „Państwa Vichy” przez III Rzeszę i Włochy.

13 listopada – został zatopiony na Pacyfiku amerykański krążownik lekki USS „Juneau” – z pięcioma służącymi na nim braćmi Sullivan. Tragedia ta stała się impulsem do wprowadzenia wojskowej zasady jedynego ocalałego w rodzinie, co stanowi kanwę filmu „Szeregowiec Ryan”.

21 listopada – otwarto Autostradę Alaskańską.

26 listopada:

w Bihaciu w Bośni z inicjatywy komunistów powstała Antyfaszystowska Rada Wyzwolenia Narodowego Jugosławii (AVNOJ).
premiera filmowego melodramatu „Casablanca” z Ingrid Bergman i Humphreyem Bogartem w rolach głównych.

27 listopada – w australijskim Brisbane wybuchły dwudniowe zamieszki między żołnierzami australijskimi i amerykańskimi.

28 listopada – 491 osób zginęło w pożarze klubu nocnego w Bostonie.

2 grudnia:

Enrico Fermi uruchomił na stadionie w Chicago pierwszy reaktor jądrowy Chicago Pile-1.
kampania śródziemnomorska: bitwa koło Ławicy Skerki, w której zginęło około 2200 włoskich marynarzy.

7 grudnia:

bitwa o Atlantyk: 655 osób zginęło w wyniku zatopienia przez U-Boota U-515 brytyjskiego statku pasażerskiego SS „Ceramic” u wybrzeży Azorów.
zwodowano pancernik USS „New Jersey”.

12 grudnia – w pożarze hostelu w kanadyjskim St. John’s zginęło około 100 osób.

17 grudnia – samolot Handley Page Halifax ze 138. Dywizjonu Specjalnego RAF, lecący z Bliskiego Wschodu przez Maltę i Gibraltar do Wielkiej Brytanii, rozbił się tuż po starcie z maltańskiego lotniska Luqa; zginęło 6 członków polskiej załogi oraz 11 pasażerów.

20 grudnia – około 3 tys. osób zginęło w trzęsieniu ziemi w tureckim mieście Erbaa.

24 grudnia:

z poligonu w Peenemünde wystrzelono pierwszy pocisk V-1.
admirał François Darlan, wysoki komisarz we francuskiej Afryce Północnej, został zastrzelony w swym gabinecie w Algierze przez monarchistę Fernanda Bonniera de La Chapelle.

27 grudnia – przebywający w niemieckiej niewoli gen. Andriej Własow wydał tzw. Dek