Kalendarium Wojska Polskiego 1938 – wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 1938.
Styczeń
1 stycznia
kontrtorpedowiec ORP „Błyskawica” stał się jednostką administracyjną.
5 stycznia
komandor podporucznik Włodzimierz Kodrębski objął dowództwo ORP „Błyskawica”.
komandor porucznik Stanisław Hryniewiecki przekazał dowództwo dywizjonu kontrtorpedowców komandorowi podporucznikowi Tadeuszowi Morgenstern-Podjazdowi.
15 stycznia
w stoczni N. V. Koninklijke Maatschapij De Schelde w Vlissingen odbyło się wodowanie okrętu podwodnego ORP „Orzeł”.
28 stycznia
niżej wymienieni pułkownicy dyplomowani zostali mianowani na nowe stanowiska:
- Tadeusz Alf-Tarczyński – pomocnik dowódcy Okręgu Korpusu Nr II,
- Maciej Bardel – dowódca OPL Okręgu Korpusu Nr X,
- Józef Ćwiertniak – dowódca 13 Kresowej Dywizji Piechoty,
- Teodor Furgalski – dowódca 8 Dywizji Piechoty,
- Wincenty Kowalski – dowódca 1 Dywizji Piechoty Legionów,
- Aleksander Zygmunt Myszkowski – zastępca dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII,
- Ludwik Rudka – szef sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI,
- Romuald Wolikowski – pomocnik dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII.
Luty
3 lutego
Minister spraw wojskowych:
- unieważnił zarządzenie MSWojsk. Biuro Pers. L. 342 I, ogłoszone w Dz. Rozk. nr 6/29 poz. 53., dotyczące wyznaczania oficerów sądowych, postanawiając, że oficerów sądowych mianuje minister spraw wojskowych (szef Biura Pers.) na zasadach ogólnych (10 czerwca 1938 minister spraw wojskowych uzupełnił zarządzenie MSWojsk. Biuro Pers. L. 9176/1–1 37),
- uregulował kwestie małżeństw poruczników,
- zatwierdził statut Stowarzyszenia Przyjaciół Szkoły Podchorążych Piechoty,
- zatwierdził statut Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich,
- utworzył 30 rejonów sądowych dla wojskowych sądów rejonowych oraz jeden rejon sądowy dla Wojskowego Sądu Marynarskiego.
Marzec
4 marca
Minister Spraw Wojskowych nakazał, aby żołnierze przydzieleni do marynarki wojennej nosili emblematy w kształcie kotwicy na kołnierzach kurtek i płaszczy. Emblematy dla oficerów i chorążych były haftowane metalowymi nićmi oksydowanymi na stare srebro, natomiast dla pozostałych podoficerów i żołnierzy wykonane z białego matowanego metalu. Równocześnie minister zezwolił podoficerom zawodowym na noszenie haftowanych emblematu w czasie ubioru cywilnego.
19 marca
Prezydent RP nadał stopień generała brygady następującym pułkownikom: Gustawowi Paszkiewiczowi, Józefowi Kwaciszewskiemu, Franciszkowi Dindorf-Ankowiczowi, Michałowi Pakoszowi, Zygmuntowi Podhorskiemu, Stefanowi Dembińskiemu, Adamowi Korytowskiemu, Romanowi Abrahamowi, Ludwikowi Kmicic-Skrzyńskiemu oraz Rudolfowi Dreszerowi.
generał brygady Bronisław Regulski, w zastępstwie I Wiceministra Spraw Wojskowych, wprowadził do użytku służbowego „Regulamin broni pancernej – Opis i wskazówki obsługi samochodu pancernego wz. 34”.
Kwiecień
1 kwietnia
weszły w życie przepisy „Gospodarka w oddziałach sił zbrojnych” sygn. OG 1938 zgodnie z rozkazem nr 1002/06 Ministra Spraw Wojskowych z 12 marca 1938 roku. Równocześnie nazwę „jednostka administracyjna” zastąpiono terminem „oddział gospodarczy”, który obowiązuje do dziś w Siłach Zbrojnych RP. W organizacji pokojowej jednostek Wojska Polskiego dotychczasowe stanowiska kwatermistrza zostały przekształcone w II zastępcy dowódcy (zastępcy dowódcy do spraw gospodarczych).
2 kwietnia
niżej wymienieni oficerowie zostali mianowani na nowe stanowiska:
- pułkownik dyplomowany Wilhelm Andrzej Lawicz – dowódca 20 Dywizji Piechoty,
- pułkownik dyplomowany Stanisław Jan Ferdynand Świtalski – dowódca 16 Dywizji Piechoty.
25 kwietnia
niżej wymienieni oficerowie zostali wyznaczeni na stanowiska:
- pułkownik Jan Edward Surówka – dowódca 2 Dywizji Piechoty Legionów,
- pułkownik Marian Turkowski – dowódca 3 Dywizji Piechoty Legionów.
Maj
15 maja
rozpoczął się jedenasty rejs szkolny ORP „Iskra”.
26 maja (czwartek)
na Polu Mokotowskim w Warszawie Minister Spraw Wojskowych, generał dywizji Tadeusz Kasprzycki, wręczył sztandary jednostkom 1 Grupy Artylerii (1 pan, 1 pac, 8 pal, 18 pal, 28 pal, 32 dal i 1 dak), 4 Grupy Artylerii (4 pac, 7 pal, 10 pal i 26 pal), batalionom pancernym (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 i 12) dywizjonom pociągów pancernych (1 i 2) oraz Szkole Podchorążych Broni Pancernych.
28 maja (sobota)
na Błoniach krakowskich inspektor armii, generał dywizji Juliusz Rómmel, wręczył sztandary jednostkom 5 Grupy Artylerii (5 pac, 6 pal, 21 pal, 23 pal i 5 dak) oraz 10 Grupy Artylerii (10 pac, 2 pal Leg., 22 pal i 24 pal).
29 maja (niedziela)
na lotnisku Kostrogaj Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, marszałek Edward Śmigły-Rydz, wręczył sztandar 4 pułkowi strzelców konnych, który został poświęcony przez ks. biskupa Leona Wetmańskiego. Następnie miała miejsce uroczystość przekazania wojsku czterech ciężkich karabinów maszynowych wz. 30.
30 maja (poniedziałek)
do Warszawy z oficjalną wizytą przybył szef rumuńskiego Sztabu Generalnego, generał dywizji Stefan Ionescu. Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, marszałek Edward Śmigły-Rydz, odznaczył generała Ionescu Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski. Wojsko na lotnisku Mokotowskim w Warszawie otrzymało od PCK 7 samolotów sanitarnych.
Czerwiec
19 czerwca
w Toruniu Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, marszałek Edward Śmigły-Rydz, wręczył sztandary jednostkom 8 Grupy Artylerii (8 pac, 1 dpa) oraz 8 daplot i 63 pp.
29 czerwca
w Poznaniu inspektor armii, generał dywizji Juliusz Rómmel, wręczył sztandary jednostkom 7 Grupy Artylerii (14 pal, 17 pal, 25 pal, 7 pac i 7 dak) oraz 7 daplot.
Lipiec
3 lipca
w Wilnie Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, marszałek Edward Śmigły-Rydz, wręczył sztandary jednostkom 3 Grupy Artylerii (3 pac, 33 dal).
17 lipca
w Zamościu Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, marszałek Edward Śmigły-Rydz, wręczył sztandary jednostkom 9 Grupy Artylerii (9 pal).
Sierpień
22 sierpnia
w Warsztatach Portowych Marynarki Wojennej w Gdyni zwodowano trałowiec ORP „Czapla”.
28 sierpnia
Minister Spraw Wojskowych zatwierdził i wprowadził do użytku służbowego w jednostkach organizacyjnych sił zbrojnych instrukcję Gosp. Panc.-2 dotyczącą malowania materiału pancernego i samochodowego oraz numerów rejestracyjnych i znaków szczególnych. Malowanie wojskowego materiału pancernego i samochodowego mogło być przeprowadzane jedynie w zakładach produkujących ten materiał oraz w oddziałach samodzielnie zarządzających materiałem pancernym i samochodowym. Nadzór techniczny nad malowaniem sprawował Wojskowy Nadzór Techniczny Kierownictwa Zaopatrzenia Broni Pancernych zgodnie z przepisami służbowymi P.S. 205-5, jeśli dostawa odbywała się dla Kierownictwa Zaopatrzenia Broni Pancernych lub odpowiedniego oddziału gospodarczego zlecającego malowanie. Instrukcja ustaliła trzy typy malowania: konserwacyjne, ochronne i maskujące.
Wrzesień
10 – 20 września
ćwiczenia międzydywizyjne miały miejsce na Wołyniu.
17 września
szef Sztabu Głównego, generał brygady Wacław Stachiewicz, wydał rozkaz dotyczący organizacji Legionu Zaolziańskiego.
21 września (środa)
Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, marszałek Edward Śmigły-Rydz, wydał rozkaz o sformowaniu Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Śląsk”.
23 września (piątek)
doszło do koncentracji 23 Dywizji Piechoty nad Olzą.
24 września (sobota)
w Skoczowie generał brygady Władysław Bortnowski objął dowództwo SGO „Śląsk”.
28 września
zakończył się pierwszy rejs szkolny ORP „Iskra”; okręt wpłynął do portów: Oran, Dubrownik, Korfu i Ponta Delgada.
Październik
2 października
oddziały SGO „Śląsk” zajęły Zaolzie.
17 października
w stoczni Rotterdamsche Droogdok Maatschappij w Rotterdamie odbyło się wodowanie okrętu podwodnego ORP „Sęp”.
24 października
niżej wymienieni pułkownicy dyplomowani zostali mianowani na nowe stanowiska:
- Ludwik Lichtarowicz – szef Departamentu Uzupełnień Ministerstwa Spraw Wojskowych,
- Wacław Piekarski – szef Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych,
- Zygmunt Durski – pomocnik dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX,
- Stanisław Maczek – dowódca 10 Brygady Kawalerii,
- Antoni Durski-Trzaska – dowódca piechoty dywizyjnej 4 Dywizji Piechoty.
25 października
niżej wymienieni oficerowie zostali mianowani na stanowiska:
- pułkownik piechoty Ignacy Oziewicz – dowódca 29 Dywizji Piechoty,
- pułkownik piechoty Józef Werobej – dowódca 9 Dywizji Piechoty,
- pułkownik dyplomowany Bolesław Krzyżanowski – dowódca 24 Dywizji Piechoty.
31 października
pułkownik dyplomowany Jarosław Okulicz-Kozaryn został mianowany na dowódcę OPL Okręgu Korpusu Nr III.
Listopad
22 listopada
We Lwowie Minister Spraw Wojskowych, generał dywizji Tadeusz Kasprzycki, wręczył sztandary jednostkom 6 Grupy Artylerii (6 pac, 1 pamot, 5 pal, 11 pal, 12 pal, 6 dak i 13 dak).
25 listopada
W trakcie walk z armią czechosłowacką w rejonie Czadcy zginęli starszy strzelec rezerwy KOP Stanisław Stefan Mlekodaj oraz strzelec rezerwy KOP Ozjasz Storch, a kapitan Jerzy Misiński ze sztabu Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Śląsk” odniósł rany. Uroczysty pogrzeb ofiar miał miejsce 28 listopada w Cieszynie. Dwa dni wcześniej prezes Rady Ministrów pośmiertnie odznaczył strzelców Mlekodaja i Storcha „za czyny męstwa i odwagi w obronie granic Państwa” Krzyżem Zasługi za Dzielność po raz pierwszy. Ponadto obaj zostali pośmiertnie awansowani: Stanisław Mlekodaj na plutonowego, a Ozjasz Stroch na kaprala. Stanisław Mlekodaj służył w Kompanii Zamkowej, a w cywilu był pracownikiem PKP. Pochowano go na cmentarzu parafialnym w Rabce, a uroczystości pogrzebowe miały charakter manifestacji.
27 listopada
Pod miejscowością Ździar na Słowacji 24 pułk ułanów stoczył walkę z wojskami czechosłowackimi, w której poległ major Stefan Rago.
29 listopada
W Brześciu zmarł major intendent z wyższymi studiami wojskowymi Zbigniew Bielański.
Grudzień
11 grudnia
rozwiązano SGO „Śląsk”.
13 grudnia
zginęli w wyniku wypadku lotniczego: major pilot Lotariusz Paweł Arct oraz kapral strzelec samolotowy radiotelegrafista Włodzimierz Pieregut.
31 grudnia
Minister Spraw Wojskowych zmienił datę święta pułkowego 6 Pułku Artylerii Lekkiej z dnia 22 maja na 19 maja.
Ogłoszono rozkaz Ministra Spraw Wojskowych Dep. Dow. Og. 1590-13 P.U. dotyczący oznak stopni podoficerskich i starszych szeregowców (równoznacznych). Termin wprowadzenia w życie postanowień tego rozkazu ustalono na dzień 1 lutego 1939 roku.
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Kłoczewski: Polska gospodarka wojskowa 1918–1939 (zarys systemu). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07488-7.
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1. Brak numerów stron w książce.
Jerzy Ryszard Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241–1945. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1984. ISBN 83-206-0426-5. Brak numerów stron w książce.