1938

Wydarzenia w Polsce

7 stycznia – do Krakowa przybył generał Józef Haller, który prowadził rozmowy z lokalnymi działaczami Stronnictwa Pracy.

8 stycznia – w Białej aresztowano jednego z najgroźniejszych polskich przestępców okresu międzywojennego, Nikifora Maruszeczkę.

10 stycznia:

z pozycji szefa Obozu Zjednoczenia Narodowego ustąpił płk Adam Koc, a jego miejsce zajął gen. Stanisław Skwarczyński.

przed sądem okręgowym w Krakowie odbywała się rozprawa dotycząca konfiskaty powieści „Motory” Emila Zegadłowicza, która została zajęta 20 listopada 1937 roku przez Starostwo Grodzkie. Sąd zatwierdził konfiskatę.

15 stycznia – miało miejsce wodowanie okrętu podwodnego ORP Orzeł.

22 stycznia – otwarto Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne na Kasprowy Wierch.

26 stycznia – gen. Tadeusz Kutrzeba w złożonym marszałkowi Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu planie wojny z Niemcami określił przewagę militarną Niemiec jako trzykrotną.

13 lutego – w Przemyślu powołano do życia Związek Szlachty Zagrodowej.

27 lutego – podniesiono banderę na nowym stawiaczu min ORP Gryf.

3 marca – otwarto port we Władysławowie.

5 marca – odbyła się premiera filmu Królowa przedmieścia.

11 marca – na polsko-litewskiej granicy zastrzelono żołnierza KOP, co stało się pretekstem do wystosowania 17 marca ultimatum wobec Litwy, żądającym uregulowania stosunków dyplomatycznych.

14 marca – ustanowiono herb Chorzowa.

17 marca – ogłoszono polskie ultimatum wobec Litwy, w którym Polska domagała się normalizacji stosunków dyplomatycznych, co w praktyce oznaczało uznanie przez Litwę granic, a więc przynależności Wileńszczyzny do Polski.

19 marca – w odpowiedzi na ultimatum Litwa nawiązała stosunki dyplomatyczne z Polską.

31 marca – rząd Bułgarii zakupił 42 samoloty rozpoznawczo-bojowe PZL.43 Czajka.

Kwiecień – Katolicki Uniwersytet Lubelski uzyskał status państwowej szkoły wyższej.

7 kwietnia:

uchwalono Ustawę o ochronie Imienia Józefa Piłsudskiego.

odbyła się premiera komedii filmowej Szczęśliwa trzynastka.

9 kwietnia – w Teatrze Wielkim w Poznaniu miała miejsce polska premiera baletu Harnasie z muzyką Karola Szymanowskiego.

30 kwietnia – wprowadzono w Polsce nowy plan mobilizacyjny „W”.

3 maja – otwarto port rybacki we Władysławowie.

18 maja – Tadeusz Góra na szybowcu PWS-101 ustanowił rekord świata w długości lotu (577,8 km) na trasie Bezmiechowa – Soleczniki Małe. Za ten wyczyn został jako pierwszy na świecie uhonorowany Medalem Lilienthala przez Międzynarodową Federację Lotniczą.

26 maja – w Warszawie, płotkarz Paweł Schmidt ustanowił rekord Polski w biegu na 110 m ppł. wynikiem 15,1 s.

11 czerwca – Bernard Zasłona ustanowił rekord Polski w biegu na 100 m wynikiem 10,6 s.

18 czerwca – prezydent RP Ignacy Mościcki dokonał otwarcia nowego gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie.

22 czerwca – Walery Sławek został marszałkiem Sejmu RP, zastępując zmarłego Stanisława Cara.

1 lipca – uruchomiono regionalną rozgłośnię radiową w Baranowiczach, dziewiątą rozgłośnię radiową w kraju.

9 lipca – w krakowskim kościele dominikanów odnaleziono szczątki Leszka Czarnego, brata Władysława Łokietka.

15 lipca – sprowadzono do kraju prochy ostatniego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

29 lipca – założono Związek Kynologiczny w Polsce.

16 sierpnia – Komunistyczna Partia Polski została rozwiązana przez Komintern w ramach wielkiej czystki w ZSRR.

28 sierpnia – w Stoczni Gdyńskiej położono stępkę pod drobnicowiec SS Olza, pierwszy statek pełnomorski budowany w II RP w Gdyni.

8 września – odbyła się premiera filmu Druga młodość.

11 września – otwarto Muzeum Adama Mickiewicza w Nowogródku.

13 września – prezydent Ignacy Mościcki rozwiązał Sejm i Senat.

15 września – miała miejsce premiera filmu Paweł i Gaweł.

21 września – rząd RP zgłosił żądanie wobec Czechosłowacji dotyczące oddania części Zaolzia.

24 września – Ruch Narodowo-Radykalny Falanga rozpoczął zaciąg do Zaolziańskiego Korpusu Ochotniczego.

30 września:

Polska przedstawiła Czechosłowacji ultimatum w sprawie Zaolzia.

w Koszalinie zlikwidowano komunikację tramwajową.

2 października:

w Kielcach odsłonięto Pomnik Czynu Legionowego.

polskie wojska wkroczyły na czechosłowackie Zaolzie.

5 października – z Eksperymentalnej Stacji Telewizyjnej, mieszczącej się w warszawskim wieżowcu Prudential, wyemitowano pierwszy w Polsce program telewizyjny, który oglądało cztery telewizory.

11 października – formalna inkorporacja zajętej części Śląska Cieszyńskiego do Polski (w drodze dekretu Prezydenta).

12 października – powstało miasto Stalowa Wola, jedno z najmłodszych miast w Polsce oraz klub sportowy ZKS Stal Stalowa Wola.

24 października – Joachim von Ribbentrop, niemiecki minister spraw zagranicznych, zaproponował Józefowi Lipskiemu propozycje niemieckie wobec Polski, w tym m.in. eksterytorialny korytarz do Prus Wschodnich.

5 listopada – premiera filmu Zapomniana melodia.

6 listopada – odbyły się wybory do Sejmu.

13 listopada – odbyły się wybory do Senatu.

16 listopada – formalna inkorporacja pozostałych zajętych ziem Czechosłowacji do Polski (w drodze dekretu Prezydenta).

24 listopada – prezydent Ignacy Mościcki dekretem rozwiązał funkcjonujące w Polsce loże wolnomularskie.

27 listopada – 24 Pułk Ułanów stoczył walkę z wojskiem czechosłowackim pod miejscowością Zdziar. W potyczce zginął major Stefan Rago.

30 listopada – w Zakopanem podpisano umowę graniczną z Słowacją, na podstawie której przyłączono do Polski wsie Jaworzyna Tatrzańska i Leśnica Pienińska.

Grudzień – odbył się pierwszy Kongres Polskich Techników.

2 grudnia – Eugeniusz Kwiatkowski ogłosił 15-letni plan gospodarczy.

5 grudnia – w gdańskim porcie zatonął masowiec SS „Tczew” na skutek utraty stateczności podczas załadunku blachy; zginęło 2 członków załogi.

20 grudnia – uruchomiono kolej linowo-terenową na Gubałówce.

30 grudnia – rząd zatwierdził statut wewnętrzny Kościoła prawosławnego w Polsce.

31 grudnia – w Polsce znajdowało się 151 miast powyżej 10 tys. mieszkańców, w tym: 83 w przedziale 10–20 tys., 46 w przedziale 20–50 tys. i 22 z ludnością powyżej 50 tys. mieszkańców.

Na Polanie Chochołowskiej podjęto próbę pobicia światowego rekordu wysokości lotu balonem „Gwiazda Polski” (niestety nie udało się to z powodu silnego wiatru, a powłoka, już częściowo wypełniona wodorem, wybuchła).

Wydarzenia na świecie

1 stycznia:

weszła w życie Konstytucja Estonii.

Alexander Cadogan objął urząd permanentnego podsekretarza stanu w Foreign Office; pozostawał na tym stanowisku do 1946 roku.

3 stycznia:

BBC World Service nadał pierwszą audycję w obcym języku (po arabsku).

na inicjatywę prezydenta Franklina Delano Roosevelta powstała organizacja charytatywna (ang. March of Dimes), której celem była walka z defektami u noworodków, ograniczenie przypadków wcześniactwa oraz walka z epidemią choroby Heinego-Medina.

5 stycznia – Emma z Gurk została kanonizowana przez papieża Pius XI.

8 stycznia – w hiszpańskiej wojnie domowej wojska republikańskie zdobyły Teruel.

9 stycznia – przyszły król Grecji Paweł I poślubił Fryderykę Hanowerską.

10 stycznia:

Jan Kiepura wystąpił po raz pierwszy w Metropolitan Opera.

w katastrofie samolotu Lockheed L-14 w okolicy Bozeman (Montana) zginęło 10 osób.

12 stycznia:

w Berlinie minister wojny i naczelny dowódca Wehrmachtu feldmarszałek Werner von Blomberg poślubił Evę Gruhn, drużbą na weselu był Hermann Göring.

rząd Octaviana Gogi pozbawił obywatelstwa rumuńskich Żydów.

14 stycznia – Norwegia wysunęła roszczenia terytorialne do Ziemi Królowej Maud.

15 stycznia – w holenderskiej stoczni zwodowano okręt podwodny ORP „Orzeł”.

19 stycznia – w hiszpańskiej wojnie domowej w atakach frankistowskiego lotnictwa na Barcelonę oraz Walencję zginęło około 700 osób.

20 stycznia – w Kairze król Egiptu Faruk I ożenił się z królową Faridą Zulficar.

22 stycznia – w Princeton w stanie New Jersey odbyło się pierwsze publiczne wykonanie sztuki Nasze Miasto (ang. Our Town) autorstwa Thorntona Wildera; oficjalna premiera miała miejsce w Nowym Jorku 4 lutego 1938 roku.

24/25 stycznia – zjawisko zorzy polarnej, które można było zaobserwować w Europie, było widoczne nawet z tak daleko wysuniętego punktu na południe jak Gibraltar; niektórzy opisywali je jako „kurtynę ognia” lub „ogromną krwawą wiązkę światła”.

27 stycznia:

niemiecki minister wojny feldmarszałek Werner von Blomberg podał się do dymisji, gdy ujawniono, że jego nowa żona pozowała do zdjęć pornograficznych.

w mieście Niagara Falls w USA, z powodu oblodzenia, zawalił się most nad rzeką Niagara.

28 stycznia – w stanie Vermont oddano do użytku pierwszy w Stanach Zjednoczonych wyciąg narciarski, był to wyciąg typu „wyrwirączka”.

4 lutego – niemiecki minister wojny Werner von Blomberg oraz naczelny dowódca wojsk lądowych Werner von Fritsch zostali zdymisjonowani. Adolf Hitler objął stanowisko naczelnym dowódcą Wehrmachtu, a Hermann Göring został dowódcą sił powietrznych, czyli Luftwaffe. Walther von Brauchitsch został naczelnym dowódcą wojsk lądowych. W miejsce Ministerstwa Spraw Wojskowych powołano Naczelne Dowództwo Sił Zbrojnych (Oberkommando der Wehrmacht). Hitler zdymisjonował również ministra spraw zagranicznych Niemiec Konstantina von Neuratha, powołując na to stanowisko Joachima von Ribbentropa.

6 lutego – w niedzielę na plaży Bondi w Sydney, Australia, 300 pływaków zostało porwanych przez trzy potężne fale oceaniczne.

10 lutego – król Rumunii Karol II Rumuński objął dyktatorską władzę.

11 lutego – Litewski Sejm uchwalił nową konstytucję, która cementowała autorytarny system w państwie.

12 lutego – Adolf Hitler w spotkaniu z kanclerzem Austrii Kurtem von Schuschniggiem zażądał zgody na Anschluss.

14 lutego – brytyjska baza morska w Singapurze rozpoczęła działalność operacyjną.

20 lutego:

brytyjski minister spraw zagranicznych sir Anthony Eden podał się do dymisji, a jego miejsce zajął Lord Halifax. Powodem rezygnacji była różnica poglądów z premierem Neville Chamberlainem w kwestii polityki względem Włoch.

język retoromański został czwartym językiem państwowym w Szwajcarii.

w hiszpańskiej wojnie domowej bitwa o Teruel zakończyła się zwycięstwem wojsk nacjonalistycznych.

22 lutego – w Kuwejcie odkryto złoża ropy naftowej.

23 lutego – otwarto Port Tel Awiw.

24 lutego – na rynku pojawiła się nylonowa szczoteczka do zębów, pierwszy produkt wykonany z tego materiału.

26 lutego – rozpoczęto produkcję Volkswagena Typ 1 w Niemczech.

Marzec – włoski fizyk teoretyk, były student Enrico Fermiego, autor prac z fizyki atomowej i jądrowej Ettore Majorana zniknął w tajemniczych okolicznościach.

2 marca – w Moskwie rozpoczął się „proces dwudziestu jeden” w ramach wielkiego terroru; oskarżonymi byli m.in. Nikołaj Bucharin i Aleksiej Rykow, przeciwnicy przymusowej kolektywizacji rolnictwa.

3 marca:

w Arabii Saudyjskiej odkryto złoża ropy naftowej.

brytyjski ambasador w Niemczech Nevile Henderson przedstawił propozycję Hitlerowi utworzenia międzynarodowego konsorcjum do zarządzania większością terytorium Afryki, w której Niemcy miałyby odgrywać wiodącą rolę, w zamian za obietnicę, że nigdy nie użyją siły, aby zmienić swoje granice. Hitler odrzucił brytyjską ofertę.

w Kalifornii wylała rzeka Santa Ana, a w powodzi w hrabstwie Orange zginęło 58 osób.

5/6 marca – w hiszpańskiej wojnie domowej w nocy rozpoczęła się bitwa koło przylądka Palos.

6 marca:

w Berlinie, na I Kongresie Polaków w Niemczech, uchwalono Pięć prawd Polaka.

w hiszpańskiej wojnie domowej flota republikańska odniosła zwycięstwo w bitwie koło przylądka Palos.

10 marca – odbyła się 10. ceremonia wręczenia Oscarów.

11 marca – Kurt Schuschnigg, kanclerz Austrii, został zmuszony przez Adolfa Hitlera do ustąpienia ze stanowiska pod groźbą interwencji zbrojnej. Jego następcą został nazista Arthur Seyss-Inquart.

12 marca – wojska niemieckie wkroczyły na terytorium Austrii, co doprowadziło do jej wcielenia do Rzeszy (Anschluss).

13 marca:

Niemcy oficjalnie ogłosiły aneksję Austrii.

rząd austriacki przyjął uchwałę o wcieleniu Austrii do III Rzeszy (Anschluss).

Léon Blum został po raz drugi premierem Francji.

w rozegranym w Zurychu pierwszym w historii meczu między reprezentacjami Szwajcarii i Polski padł remis 3:3.

14 marca – francuski premier Léon Blum zapewnił czechosłowacki rząd, że Francja wypełni swoje zobowiązania traktatowe w razie inwazji niemieckiej.

15 marca:

w ZSRR ogłoszono wykonanie kary śmierci na Nikołaju Bucharinie.

wszedł do służby niemiecki statek pasażerski MS „Wilhelm Gustloff”.

18 marca:

Meksyk znacjonalizował przemysł naftowy.

były naczelny dowódca wojsk lądowych Niemiec generał Werner von Fritsch został oczyszczony z zarzutów o skłonności homoseksualne przez niemiecki sąd wojskowy.

otwarto ogród zoologiczny w Bangkoku.

5 kwietnia – generał Francisco Franco wydał dekret znoszący autonomię Katalonii.

6 kwietnia – oblatano amerykański samolot myśliwski Bell P-39 Airacobra.

10 kwietnia – Édouard Daladier został po raz trzeci premierem Francji, mianując ministrem spraw zagranicznych zwolennika ustępstw Georges’a Bonneta, który później kontynuował renegocjacje dotyczące w tym m.in. gwarancji bezpieczeństwa Czechosłowacji. Gwarancji tych udzielił poprzedni rząd francuski premiera Léona Bluma 14 marca 1938 roku.

15 kwietnia – założono niemiecki klub piłkarski VfL Bochum.

17 kwietnia – papież Pius XI kanonizował Andrzeja Bobolę.

20 kwietnia – w Berlinie miała miejsce premiera niemieckiego filmu dokumentalnego Olimpiada w reżyserii Leni Riefenstahl.

24 kwietnia:

Konstantin Päts został prezydentem Estonii.

premiera radzieckiej komedii muzycznej Wołga-Wołga.

25 kwietnia – Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych zmienił zasady obowiązujące przez cały wiek wspólnego prawa federalnego (ang. Erie Railroad Co. v. Tompkins).

27 kwietnia – król Albanii Zogu I ożenił się z zubożałą szlachcianką pochodzenia węgiersko-amerykańskiego Geraldine Apponyi.

2 maja – Adolf Hitler spisał swój testament.

5 maja:

Stolica Apostolska uznała rząd Francisco Franco w Hiszpanii.

Szef Sztabu Generalnego armii niemieckiej generał Ludwig Beck wystosował memorandum do Hitlera w sprawie niemieckiego planu wojny z Czechosłowacją (niem. Fall Grün), w którym był przeciwny rozpoczęciu wojny z Czechosłowacją, motywując to niedostatecznym przygotowaniem armii niemieckiej do prowadzenia wojny o wymiarze światowym, która mogłaby być wynikiem takiego ataku.

9 maja – Kaarel Eenpalu został premierem Estonii.

14 maja:

Chile wycofało się z członkostwa w Lidze Narodów.

przed rozgrywanym w Berlinie towarzyskim meczem z Niemcami piłkarze reprezentacji Anglii unieśli ręce w hitlerowskim pozdrowieniu w kierunku loży honorowej, na której zasiadali m.in. Rudolf Heß, Joseph Goebbels i Joachim von Ribbentrop. Mecz zakończył się wynikiem 3:6.

15 maja – Paul-Henri Spaak został premierem Belgii.

20 maja – rząd czechosłowacki wydał rozkaz częściowej mobilizacji armii wzdłuż granicy z Niemcami.

23 maja:

w związku z częściową mobilizacją w Czechosłowacji i jednomyślnością dyplomatów z większości krajów całego świata w stosunku do żądań niemieckich w kwestii Kraju Sudetów, Hitler polecił Ministerstwu Spraw Zagranicznych wydanie oświadczenia, w którym stwierdzono, że Niemcy nie mają żadnych żądań co do terytorium Czechosłowacji. Większość opinii publicznej na świecie uznała, że w tym momencie groźba wojny została zażegnana.

w przeprowadzonym przez agenta NKWD Pawła Sudopłatowa zamachu bombowym w Rotterdamie zginął przywódca ukraińskich nacjonalistów Jewhen Konowalec.

25 maja:

w hiszpańskiej wojnie domowej w nalocie bombowym na Alicante, przeprowadzonym przez walczące po stronie nacjonalistów lotnictwo włoskie, zginęło 313 osób.

otwarto Estadio Monumental w Buenos Aires.

28 maja – na konferencji w Kancelarii Rzeszy, Hitler ogłosił swoją decyzję o inwazji na Czechosłowację i rozkazał natychmiastową mobilizację 96 dywizji Wehrmachtu.

1 czerwca – opublikowano pierwszy odcinek przygód Supermana.

4 czerwca – we Francji rozpoczęły się III Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.

5 czerwca – w swoim pierwszym występie na piłkarskich Mistrzostwach Świata Polska przegrała po dogrywce z Brazylia 6:5. Cztery bramki dla Polski zdobył Ernest Wilimowski, a trzy dla Brazylii – Leônidas.

11 czerwca – w miejscowości Ludes na Łotwie pożar zniszczył 212 budynków.

12–18 czerwca – w Niemczech i Austrii miały miejsce łapanki na osoby z grup etnicznych Romów (Cyganie) oraz Sinti. Osoby złapane były bite, a później osadzane w więzieniach lub obozach koncentracyjnych.

15 czerwca – w Anglii węgierski wynalazca i dziennikarz László Bíró opatentował długopis.

19 czerwca – w finale Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej Włochy pokonały Węgry 4:2.

22 czerwca – w Nowym Jorku, na stadionie Yankee (ang. Yankee Stadium) w pojedynku bokserskim o tytuł mistrza świata wagi ciężkiej Joe Louis znokautował Maxa Schmelinga.

23 czerwca – w Stanach Zjednoczonych weszła w życie ustawa (ang. Civil Aeronautics ActCywilną Agencję Zarządzającą Lotnictwem (ang. Civil Aeronautics Authority), która była prekursorem agencji NASA.

24 czerwca – w pobliżu miejscowości Chicora w amerykańskim stanie Pensylwania, na wysokości około 20 km wybuchł w powietrzu meteoroid ważący około 500 ton.

25 czerwca – Douglas Hyde został wybrany pierwszym prezydentem Irlandii.

29 czerwca – w amerykańskim stanie Waszyngton utworzono Park Narodowy Olympic.

Lipiec – w Austrii trwały prace przy budowie niemieckiego obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen.

3 lipca:

w Wielkiej Brytanii parowóz Mallard (LNER Class A4 4468 Mallard) ustanowił rekord prędkości, osiągając 203 km/h (126 mph).

w Gettysburgu w stanie Pensylwania spotkali się po raz ostatni weterani walczący po obu stronach w bitwie pod Gettysburgiem. Spotkanie to miało miejsce z okazji 75. rocznicy tej największej bitwy wojny secesyjnej.

5 lipca – w hiszpańskiej wojnie domowej komisja powołana do osiągnięcia porozumienia w sprawie wycofania wszystkich obcych ochotników z udziału w hiszpańskiej wojnie domowej (ang. Non-Intervention Committee) osiągnęła swój cel. Porozumienie było respektowane przez republikańskich ochotników, w tym z Anglii i Stanów Zjednoczonych, ale zignorowane przez rządy Niemiec i Włoch.

6 lipca – odkryto Lizyteę, księżyc Jowisza.

9 lipca – rozpoczął się radziecko-japoński konflikt graniczny nad jeziorem Chasan.

12 lipca – turecka armia przeprowadziła akcję przeciw Kurdom na terenie Turcji.

14 lipca:

Howard Hughes ustanowił nowy rekord, 91 godzin lotu, w przelocie samolotem dookoła świata.

Benito Mussolini opublikował antysemicki manifest Manifesto della razza.

23 lipca – Syjam oficjalnie zmienił nazwę na Tajlandia.

25 lipca – w hiszpańskiej wojnie domowej rozpoczęła się bitwa nad Ebro.

28 lipca – w mieście Chania na Krecie doszło do rewolty przeciw dyktatorowi Joanisowi Metaksasowi.

30 lipca – odkryto księżyc Jowisza – Karme.

Sierpień – w wojnie chińsko-japońskiej, w obliczu przytłaczającej militarnej przewagi armii japońskiej, rząd Čang Kaj-szeka został przeniesiony w głąb Chin do Chongqing.

4 sierpnia – Lord Runciman przybył do Pragi jako specjalny wysłannik brytyjskiego premiera Neville Chamberlaina, aby przedstawić stanowisko Wielkiej Brytanii w sprawie Kraju Sudetów.

6 sierpnia – amerykańska wytwórnia filmowa Warner Brothers zaprezentowała film animowany z serii Wariackie melodie pod tytułem Porky & Daffy.

10 sierpnia – na tajnym zebraniu z generałami armii niemieckiej Hitler zaatakował pozycję generała Ludwiga Becka w sprawie ataku na Czechosłowację (Fall Grün). Hitler przekonał większość generałów do swojego punktu widzenia – za atakiem na Czechosłowację.

11 sierpnia – zawarto rozejm w radziecko-japońskim konflikcie granicznym nad jeziorem Chasan.

18 sierpnia:

generał Ludwig Beck, przekonany, że decyzja Hitlera o ataku na Czechosłowację doprowadzi do wielkiej wojny w Europie, protestując, zrezygnował ze stanowiska szefa sztabu armii.

Ewald von Kleist-Schmenzin przybył do Londynu, aby poznać opinię brytyjskiego rządu w sprawie ewentualnego zorganizowania zamachu stanu w Niemczech. Jego prywatna misja nie wzbudziła jednak zainteresowania rządu Neville Chamberlaina, chociaż znalazł zainteresowanego słuchacza w postaci Winstona Churchilla.

most łączący Stany Zjednoczone i Kanadę przez rzekę Świętego Wawrzyńca (ang. Thousand Islands Bridge) został otwarty przez prezydenta Franklina D. Roosevelta.

20 sierpnia – w Londynie Sydney Wooderson ustanowił rekord świata w biegu na 800 m (1:48:04).

23 sierpnia – w czasie obiadu na pokładzie transatlantyku Patria na Zatoce Kilońskiej, Hitler powiedział do goszczącego w Niemczech przywódcy węgierskiego Miklósia Horthyego, że atak na Czechosłowację jest nieodwołalny. Stwierdził, że kto chce siedzieć przy stole, musi chociaż pomóc w kuchni, co było aluzją do roszczeń węgierskich do Zakarpacia.

27 sierpnia – generał Ludwig Beck opuszcza stanowisko szefa Sztabu Generalnego wojsk lądowych armii niemieckiej, a na to stanowisko zostaje powołany generał Franz Halder.

28 sierpnia – w związku z niepowodzeniem misji Lord Runcimana, brytyjski premier Neville Chamberlain wezwał ambasadora brytyjskiego w Berlinie Nevile’a Hendersona do powrotu do Londynu. Nevile Henderson został poinstruowany, aby zorganizować spotkanie Chamberlaina z Hitlerem.

31 sierpnia – w nocie do premiera brytyjskiego Winston Churchill podkreślił, że Francja i Wielka Brytania powinny honorowo wypełnić zobowiązania względem Czechosłowacji i stanąć w obronie przed niemiecką agresją. Zasugerował, że britanski rząd powinien stworzyć większą koalicję krajów, ze Stanami Zjednoczonymi i z Związkiem Radzieckim.

2 września – sowiecki ambasador w Wielkiej Brytanii Iwan Majski w telefonicznej rozmowie z Winstonem Churchillem poinformował go, że Ludowy Komisarz Spraw Zagranicznych Maksim Litwinow oświadczył ambasadorowi francuskiemu w Moskwie, że ZSRR jest gotowy do walki o integralność terytorialną Czechosłowacji.

5 września – prezydent Czechosłowacji Edvard Beneš spotkał się z przedstawicielami społeczności Niemców sudeckich na zamku w Hradczanach. Oświadczył im, że zgadza się na wszystkie żądania pod warunkiem, że Kraj Sudetów pozostanie w granicach Czechosłowacji.

6 września – w Norymberdze rozpoczął się ostatni zjazd Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników. Zjazd ten był uważnie obserwowany na całym świecie, z przemówienia Hitlera starano się wywnioskować, czy wybuchnie wojna o Czechosłowację.

7 września – w wysoko nakładowym brytyjskim dzienniku The Times ukazał się artykuł wzywający Czechosłowację do oddania Niemcom Kraju Sudetów.

9 września – prezydent Franklin D. Roosevelt rozwiał wszelkie wątpliwości, oświadczając na konferencji prasowej, że w razie niemieckiej agresji na Czechosłowację Stany Zjed

Zostań naszym fanem!

Pomóż nam się rozwijać! Polub nas na Facebooku! i śledź nas na X!