1937

Rok 1937 ogłoszono

Rokiem Świętym Jakubowym

Wydarzenia w Polsce

10 stycznia – w obecności wiceministra komunikacji otwarto nowo wybudowane drogi o trwałej nawierzchni: Kraków – Wieliczka (12 km) oraz Kraków – Katowice (64 km).

17 stycznia – Stronnictwo Ludowe zdecydowało o strajku chłopskim.

21 stycznia – odbyła się premiera filmu „Pani minister tańczy”.

28 stycznia – na Uniwersytecie Warszawskim oraz Politechnice Warszawskiej miały miejsce antysemickie ekscesy.

31 stycznia–2 lutego – w Radomiu zorganizowano XXIV Kongres PPS.

5 lutego – rząd polski podjął decyzję o utworzeniu Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP).

8 lutego – lwowskie starostwo grodzkie ogłosiło rozwiązanie oddziału Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela w tym mieście.

14 lutego – odbyły się pierwsze zawody na skoczni narciarskiej Skalite w Szczyrku.

21 lutego:

powstał Obóz Zjednoczenia Narodowego.
rozpoczął się III Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (zwyciężył radziecki pianista Jakow Zak).

1 marca – uruchomiono rozgłośnię radiową Warszawa II.

12 marca:

Minister Spraw Wojskowych wydał rozkaz o utworzeniu oddziałów Obrony Narodowej.

Jakow Zak z ZSRR zwyciężył w III Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina.

20 marca:

rozpoczęto budowę miasta oraz huty Stalowa Wola.

premiera filmu „Ordynat Michorowski”.

31 marca – minister spraw wewnętrznych rozwiązał Radę Miejską Łodzi, zdominowaną przez lewicę.

2 kwietnia – prezydent RP Ignacy Mościcki pośmiertnie odznaczył Karola Szymanowskiego Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski.

7 kwietnia – Karol Szymanowski został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie.

9 kwietnia – w Łodzi miał miejsce strajk generalny w odpowiedzi na rozwiązanie Rady Miejskiej przez rząd.

18 kwietnia – podczas uroczystości w Racławicach policja zabiła 3 osoby i raniła wiele innych.

20 kwietnia – odbyła się premiera filmu „Dorożkarz nr 13”.

23 kwietnia – Sejm ustanowił dzień 11 listopada Świętem Niepodległości.

13 maja – po zabójstwie polskiego policjanta przez Żyda, w Brześciu nad Bugiem doszło do pogromu.

23 maja – powstała Gmina Polska Związek Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku z połączenia Gminy Polskiej i Związku Polaków.

26 maja – rząd rozwiązano Ligę Obrony Praw Człowieka i Obywatela.

1 czerwca – ustanowiono Herb Krakowa.

2 czerwca – Anthony Joseph Drexel Biddle został ambasadorem USA w Polsce.

20 czerwca – biskup Adam Sapieha potwierdził swoją wcześniejszą decyzję o przeniesieniu trumny marszałka Piłsudskiego do krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów.

22 czerwca:

powołano Związek Młodej Polski, organizację młodzieżową Obozu Zjednoczenia Narodowego.
rozpoczął się tzw. konflikt wawelski, spowodowany decyzją arcybiskupa krakowskiego Adama Stefana Sapiehy o przeniesieniu trumny ze zwłokami Marszałka Józefa Piłsudskiego z krypty św. Leonarda do krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów.

9 lipca – zakończono usypywanie Kopca Piłsudskiego w Krakowie.

14 lipca – zakończył się konflikt wawelski dotyczący przeniesienia trumny marszałka Piłsudskiego, którą 22 czerwca biskup Adam Sapieha nakazał przenieść do nowej krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów.

1 sierpnia:

Stanisława Walasiewicz ustanowiła rekord Polski w biegu na 100 m wynikiem 11,6 s. (rekord ten utrzymał się przez 25 lat, poprawiono go dopiero w 1962).
uruchomiono pierwszą regularną linię autobusową w Sosnowcu.

15 sierpnia – Stronnictwo Ludowe ogłosiło strajk chłopski.

19 sierpnia:

na Giewoncie od uderzenia pioruna zginęły 4 osoby, a 13 zostało porażonych.
policja otworzyła ogień do chłopów blokujących drogę w Harcie na Podkarpaciu, zabijając dwóch z nich.

21 sierpnia – Wacław Gąssowski ustanowił rekord Polski w biegu na 400 m wynikiem 48,3 s. (rekord ten przetrwał 17 lat, poprawiono go dopiero w 1954).

25 sierpnia – strajk chłopski został zdławiony. W Majdanie Sieniawskim na Podkarpaciu w starciach z policją zginęło 15 chłopów.

4 września – rektorzy szkół wyższych wprowadzili podział miejsc dla studentów Polaków i Żydów, znany jako getta ławkowe.

11 września – Kierownictwo Marynarki Wojennej wprowadziło termin „okręt podwodny” zamiast wcześniejszego „łódź podwodna” (zarządzenie KMW nr 722/Org. z 11 IX 1937 r.).

16 września – odbyła się premiera filmu „Znachor”.

25 września – po raz pierwszy odegrano Hejnał Płocka.

2 października – powstał Związek Lewicy Patriotycznej.

3 października – zorganizowano Zjednoczenie Polskich Związków Zawodowych.

5 października – podpisano polsko-niemieckie porozumienie o tranzycie przez Pomorze.

10 października – powstało Stronnictwo Pracy (z połączenia Narodowej Partii Robotniczej i Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji), prezesem został Wojciech Korfanty.

16 października – powstał Klub Demokratyczny, który w 1938 roku przekształcono w Stronnictwo Demokratyczne.

19 października – Walny Zjazd Związku Lekarzy Państwa Polskiego wprowadził tzw. paragraf aryjski.

26 października – odbyła się premiera filmu „Dziewczęta z Nowolipek”.

27 października:

Rada Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego protestowała przeciwko atakom bojówkarskim prawicowych studentów.
wprowadzono nowy wzór tablic rejestracyjnych.

Październik – wprowadzono getto ławkowe na niektórych polskich uczelniach wyższych.

11 listopada – odbyły się pierwsze obchody Święta Niepodległości jako ustawowego święta państwowego.

25 listopada – podniesiono banderę na ORP „Błyskawica”.

27 listopada – Rada Ministrów wydała rozporządzenie o reaktywacji Legii Akademickiej.

8 grudnia – w Krynicy-Zdroju uruchomiono pierwszą w kraju kolej linowo-terenową „Góra Parkowa”.

15 grudnia:

uruchomiono elektryczną linię kolejową Warszawa – Mińsk Mazowiecki.
powstał klub sportowy Calisia Kalisz.

22 grudnia – rozwiązano Socjalistyczną Partię Pracy.

Wydarzenia na świecie

1 stycznia – Anastasio Somoza García został dyktatorem Nikaragui.

2 stycznia – Włochy i Wielka Brytania zawarły porozumienie o wzajemnym poszanowaniu praw i interesów w rejonie Morza Śródziemnego.

3 stycznia – w Leeds odbyła się pierwsza konwencja science fiction.

7 stycznia – odbył się ślub przyszłej królowej Holandii Juliany z niemieckim arystokratą Bernhardem zu Lippe-Biesterfeld.

9 stycznia – w kinach zadebiutował film animowany „Don Donald”, w którym Kaczor Donald wystąpił po raz pierwszy w głównej roli i ze zmienionym wizerunkiem.

11 stycznia – w USA ukazało się pierwsze wydanie magazynu LOOK.

13 stycznia – ustanowiono honorowy tytuł Ludowego Artysty ZSRR.

19 stycznia – Howard Hughes przeleciał z Los Angeles do Nowego Jorku w czasie 7:28.25 s. (ustanawiając nowy rekord lotniczy).

20 stycznia – sędzia Sądu Najwyższego Charles Evans Hughes zaprzysiągł Franklina Delano Roosevelta na drugą kadencję jako prezydenta Stanów Zjednoczonych. Zmiana daty zaprzysiężenia prezydenta była związana z ratyfikacją w 1933 roku dwudziestej poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych.

23 stycznia – w Moskwie rozpoczął się proces siedemnastu przywódców komunistycznych, oskarżonych o udział w spisku rzekomo zorganizowanym przez Lwa Trockiego, mającym na celu obalenie ustroju komunistycznego i zamordowanie Józefa Stalina.

25 stycznia – w amerykańskim radiu NBC nadano pierwszy odcinek „Guiding Light”, najdłużej emitowanego serialu na świecie.

26 stycznia:

w Michigan celebrowano 100-lecie przyłączenia stanu do Stanów Zjednoczonych.
rząd III Rzeszy wydał Ustawę o Dużym Hamburgu, na mocy której pruskie miasta Altona, Harburg-Wilhelmsburg i Wandsbek oraz hamburski Bergedorf straciły swoją samodzielność i stały się częścią Hamburga z dniem 1 kwietnia 1937.

30 stycznia:

Adolf Hitler ogłosił wycofanie podpisu Niemiec pod Traktatem wersalskim.
wielki terror: w Moskwie zakończył się proces 17 czołowych komunistów oskarżonych o spiskowanie z Lwem Trockim przeciwko rządowi; 13 z nich zostało skazanych na karę śmierci.

31 stycznia:

USA: powódź na rzece Ohio.
wielki terror: w ZSRR rozstrzelano 31 osób za rzekomy trockizm.

5 lutego – Turcja przyjęła kemalizm jako ideologię państwową.

prezydent Franklin D. Roosevelt przedstawił plan zwiększenia składu osobowego Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych.

8 lutego – hiszpańska wojna domowa: oddziały sił nacjonalistycznych zdobyły miasto Malaga.

8–27 lutego – hiszpańska wojna domowa: nierozstrzygnięta bitwa nad rzeką Jarama.

11 lutego:

zakończył się strajk okupacyjny w fabrykach General Motors, kiedy korporacja uznała Zjednoczony Związek Zawodowy Pracowników Przemysłu Samochodowego (ang. United Automobile Workers Union).

w Japonii ustanowiono Order Kultury.

16 lutego – Wallace Hume Carothers opatentował syntetyczny polimer – Nylon.

19 lutego:

w Australii doszło do katastrofy lotniczej w Parku Narodowym Lamington, pięć osób straciło życie.
w Addis Abebie, podczas ceremonii w pałacu cesarskim, dwóch nacjonalistów erytrejskich dokonało nieudanego zamachu na gubernatora i wicekróla Rodolfo Grazianiego. Włoskie siły bezpieczeństwa otworzyły ogień do tłumu widzów, dokonując rzezi na Etiopczykach przez następne kilka tygodni.

ustanowiono flagę Holandii.

21 lutego:

Liga Narodów zabroniła krajom postronnym udziału w hiszpańskiej wojnie domowej.
amerykański wynalazca Waldo Waterman dokonał pierwszego udanego lotu latającym samochodem (Aerobile).

26 lutego – Jan Alfred Szczepański i Justyn Wojsznis dokonali pierwszego wejścia na Ojos del Salado, najwyższy (6893 m) wulkan na Ziemi (obecnie nieczynny), położony w Andach Środkowych, na granicy Argentyny i Chile.

27 lutego – podczas obrad plenum KC WKP aresztowano Mikołaja Bucharina i Aleksieja Rykowa; w ZSRR rozpoczął się kolejny etap czystek politycznych.

1 marca – Kyösti Kallio został prezydentem Finlandii.

4 marca – odbyła się 9. ceremonia wręczenia Oscarów.

8 marca – hiszpańska wojna domowa: rozpoczęła się bitwa pod Guadalajarą.

12 marca – Aimo Cajander został po raz trzeci premierem Finlandii.

14 marca – papież Pius XI ogłosił encyklikę „Mit brennender Sorge”, dotyczącą sytuacji Kościoła w III Rzeszy i potępiającą narodowy socjalizm.

15 marca – przy Cook County Hospital w Chicago utworzono pierwszy na świecie bank krwi.

16 marca:

Davao na filipińskiej wyspie Mindanao uzyskało prawa miejskie.
dokonano oblotu holenderskiego myśliwca Fokker G.I.

17 marca – w San Francisco ukazał się raport prywatnego detektywa Edwina Athertona dokumentujący wady i korupcję policji miejskiej.

18 marca:

doszło do wybuchu gazu w szkole w miejscowości New London w stanie Teksas. Eksplozja pozbawiła życia 295 osób spośród uczniów i nauczycieli.

założono klub piłkarski Neftçi PFK.

19 marca – papież Pius XI w encyklice „Divini Redemptoris” potępił antyreligijny charakter komunizmu.

21 marca:

w Niemczech odczytano w kościołach encyklikę Piusa XI „Mit brennender Sorge”, potępiającą ideologię III Rzeszy.
19 osób (w tym 2 policjantów) zginęło, a 235 zostało rannych podczas rozpędzania demonstracji nacjonalistów w Ponce na Portoryko.

23 marca – hiszpańska wojna domowa: zwycięstwo wojsk republikańskich w bitwie pod Guadalajarą.

26 marca:

w mieście Crystal City w stanie Teksas plantatorzy szpinaku wystawili statuę głównego bohatera komiksu i postaci z amerykańskiego filmu animowanego „Popeye”.
William Henry Hastie został pierwszym czarnoskórym sędzią Sądu Federalnego w USA.

1 kwietnia – Aden stał się kolonią brytyjską.

5 kwietnia – otwarto port lotniczy Praga-Ruzyně.

9 kwietnia – japoński samolot Kamikadze (九七式司令部偵察機 – Boski Wiatr – Mitsubishi Ki-15) wylądował na londyńskim lotnisku, był to pierwszy samolot japońskiej produkcji, który przyleciał do Europy.

10 kwietnia:

zwodowano holenderski transatlantyk SS „Nieuw Amsterdam”.
założono francuski klub piłkarski Nîmes Olympique.

12 kwietnia – Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych orzekł, że akt prawny zabezpieczający prawa robotników w sektorze prywatnym z 1935 r. (ang. National Labor Relations Act) jest zgodny z konstytucją.

17 kwietnia – w filmie animowanym „Prosiaka Porky’ego Polowanie” (ang. Porky’s Duck Hunt), w reżyserii Texa Avery’ego z serii „Zwariowane melodie”, zadebiutowała postać Kaczora Daffy’ego.

20 kwietnia – pożar w szkole podstawowej w miejscowości Kilingi-Nõmme w Estonii, pozbawił życia 17 osób i ranił 50.

21 kwietnia – założono chilijski klub piłkarski CD Universidad Católica.

26 kwietnia – hiszpańska wojna domowa: niemiecki Legion Condor zbombardował baskijską Guernikę; zginęło ponad 1600 osób.

27 kwietnia – odbyła się premiera filmu „Narodziny gwiazdy”.

28 kwietnia – na przedmieściach Rzymu Benito Mussolini otworzył największe włoskie studio filmowe Cinecittà.

1 maja – we Francji w Paryżu doszło do strajku powszechnego.

2 maja – reprezentacja Polski w koszykówce mężczyzn zadebiutowała w Mistrzostwach Europy, przegrywając w Rydze z Francją 24:29.

3 maja:

rewolucja hiszpańska: rozpoczęły się walki pomiędzy komunistami a anarchosyndykalistami, znane jako dni majowe w Barcelonie.
amerykańska pisarka Margaret Mitchell otrzymała nagrodę Pulitzera za powieść „Przeminęło z wiatrem”.

6 maja:

niemiecki sterowiec Hindenburg spłonął podczas cumowania na lotnisku w Lakehurst w amerykańskim stanie New Jersey. Zginęło 13 pasażerów i 22 członków załogi oraz główny członek załogi naziemnej, kapitan Ernst Lehmann.
w Londynie otwarto Chelsea Bridge.

7 maja – hiszpańska wojna domowa: niemiecki Legion Condor, wyposażony w samoloty Heinkel He 51, wylądował w Hiszpanii, aby wspierać oddziały falangi generała Francisco Franco.

8 maja – powołano metropolię ryską.

12 maja – w Londynie w Opactwie Westminsterskim odbyła się koronacja Jerzego VI Windsora i jego małżonki Elżbiety.

17 maja – w mieście Solna pod Sztokholmem otwarto Råsundastadion.

20 maja – dokonano oblotu brytyjskiego samolotu pasażerskiego i pocztowego de Havilland Albatross.

21 maja:

sowiecka stacja polarna, zbudowana na pływającej krze, stała się pierwszą naukową placówką na Oceanie Arktycznym.
w ramach akcji odwetowej za próbę zamachu na włoskiego gubernatora Rodolfo Grazianiego w Etiopii włoskie oddziały dokonały masakry w klasztorze Debre Libanos, zamordowano 297 mnichów i 23 osoby świeckie.

22 maja – wielki terror: w Kujbyszewie, podczas konferencji organizacji partyjnej Okręgu, pod zarzutem szpiegostwa i uczestnictwa w kontrrewolucyjnej organizacji aresztowano marszałka Michaiła Tuchaczewskiego.

26 maja:

wielki terror: w ZSRR poinformowano o aresztowaniu pod sfabrykowanym zarzutem szpiegostwa na rzecz Niemiec marszałka Michaiła Tuchaczewskiego.
Egipt został członkiem Ligi Narodów.

27 maja – uroczyście otwarto most Golden Gate, łączący San Francisco z hrabstwem Main.

28 maja:

Neville Chamberlain został premierem Wielkiej Brytanii.
założono niemieckie przedsiębiorstwo motoryzacyjne Volkswagen.

29 maja:

dokonano oblotu amerykańskiego wodnosamolotu Grumman G-21 Goose.
Francja (jako mandatariusz Syrii) i Turcja zawarły porozumienie, na mocy którego syryjski okręg Hatay otrzymał autonomię i został zdemilitaryzowany.

hiszpańska wojna domowa: niemiecki krążownik ciężki „Deutschland”, biorący udział w misji blokowania wybrzeża znajdującego się pod kontrolą socjalistów, został zaatakowany w porcie Ibiza przez dwa rządowe bombowce, za sterami których siedzieli radzieccy piloci. W wyniku nalotu na miejscu zginęło 22 niemieckich marynarzy, a 83 zostało rannych, w tym kilkunastu ciężko. Ostatecznie liczba ofiar śmiertelnych wzrosła do 31.

30 maja – hiszpańska wojna domowa: w czasie walk pomiędzy „Republikanami” a „Nacjonalistami” hiszpański statek „Ciudad de Barcelona” został storpedowany.

Maj – w Stanach Zjednoczonych bezrobocie osiągnęło poziom 7 mln osób.

3 czerwca:

książę Windsoru Edward (do czasu abdykacji w 1936 roku król Edward VIII) poślubił we Francji Amerykankę Wallis Simpson.

MS „Batory” został poważnie uszkodzony w wyniku pożaru w odległości 800 mil morskich od brzegów amerykańskich.

4 czerwca:

Fumimaro Konoe został premierem Japonii.

Walka o niepodległość Korei: miała miejsce bitwa pod Poch’ŏnbo.

8 czerwca:

całkowite zaćmienie Słońca, którego czas przekroczył 7 minut (tak długiego nie było przez 800 lat), było widoczne z Oceanu Spokojnego i z Peru.

we Frankfurcie odbyła się premiera kantaty scenicznej skomponowanej przez Carla Orffa pod tytułem „Carmina Burana”.

9 czerwca – działacze antyfaszystowscy Carlo i Nello Rosselli zostali zamordowani we Francji przez włoską bojówkę faszystowską.

11 czerwca – wielki terror: na rozkaz Józefa Stalina dokonano egzekucji ośmiu wysokich dowódców wojskowych, w tym marszałka Michaiła Tuchaczewskiego.

13 czerwca – w Marsylii otwarto Stade Vélodrome.

14 czerwca – stan Pensylwania wprowadził Święto Flagi jako święto stanowe, jedyne wśród stanów w USA.

15 czerwca – w Paryżu odbyła się premiera baletu „Szach-mat” Arthura Blissa.

21 czerwca – we Francji koalicyjny rząd Léona Bluma podał się do dymisji.

22 czerwca – Camille Chautemps został po raz trzeci premierem Francji.

23 czerwca – w ramach Hiszpańskiej Armii Ludowej utworzono „150 Brygadę Międzynarodową im. Jarosława Dąbrowskiego”.

1 lipca:

w referendum w Wolnym Państwie Irlandzkim obywatele zaakceptowali nową konstytucję – 685,105 osób głosowało za konstytucją, a 527,945 przeciw.

pierwszy telefoniczny numer alarmowy na świecie został uruchomiony w Londynie. Kiedy abonent wykręcał 999, w centrali włączał się brzęczyk i pulsujące czerwone światło, aby zwrócić uwagę telefonistki.

niemiecki pastor luterański i teolog Martin Niemöller został aresztowany przez Gestapo.

2 lipca:

Amelia Earhart i nawigator Fred Noonan zniknęli po starcie z Nowej Gwinei podczas lotu dookoła świata.

rozpoczęła czuwanie nieustająca warta żołnierska przy grobie nieznanego żołnierza na Narodowym Cmentarzu w Arlington koło Waszyngtonu.

5 lipca – padł rekord temperatury w Kanadzie, w miejscowości Yellow Grass odnotowano 45 °C.

6 lipca – hiszpańska wojna domowa: rozpoczęła się bitwa pod Brunete.

7 lipca – incydent na moście Marco Polo – początek wojny chińsko-japońskiej (przez niektórych dzień ten jest uważany za początek II wojny światowej w Azji).

8 lipca – Japonia wypowiedziała wojnę Chinom.

11 lipca – w Nowym Jorku Amerykanin Elroy Robinson ustanowił rekord świata w biegu na 800 m wynikiem 1.49,6 s.

12 lipca – na paryskiej wystawie światowej pokazano obraz Pabla Picassa „Guernica”.

16 lipca – w katastrofie kolejowej w indyjskim mieście Patna zginęło 107 osób.

19 lipca – w Monachium została otwarta zorganizowana przez nazistów Wystawa sztuki zdegenerowanej.

21 lipca – Éamon de Valera został wybrany prezydentem Irlandii.

22 lipca – Nowy Ład (New Deal): Senat Stanów Zjednoczonych głosuje przeciwko propozycji prezydenta Franklina D. Roosevelta, by zwiększyć liczbę sędziów w Sądzie Najwyższym Stanów Zjednoczonych.

25 lipca – hiszpańska wojna domowa: zakończyła się bitwa pod Brunete.

28 lipca – w Belfaście Irlandzka Armia Republikańska (IRA) dokonała nieudanej próby zamachu bombowego na króla Jerzego VI Windsora.

30 lipca – Nikołaj Jeżow wydał rozkaz nr 00447 (na podstawie decyzji KC WKP(b) z 2 lipca 1937 r., z podpisem Stalina), w którym zarządzał masową likwidację „elementów antyradzieckich”. Na jego mocy od sierpnia 1937 do września 1938 r. wydano zaocznie ponad 700 tys. wyroków śmierci.

1 sierpnia – w Berlinie sprinterka Stanisława Walasiewicz ustanowiła rekord świata w biegu na 100 m (11,6 s.)

5 sierpnia – w ZSRR rozpoczęła się kampania mająca wyeliminować elementy antysowieckie, zwana Wielką Czystką. W następnym roku około 724 tys. osób zostało zamordowanych na skutek działalności komisji tzw. trzech (trojka), często komisje te wybierały swe ofiary ze względów etnicznych.

6 sierpnia – hiszpańska wojna domowa: artyleria falangistów ostrzelała Madryt.

10 sierpnia – w Tokio założono firmę Canon.

11 sierpnia:

narkom spraw wewnętrznych Nikołaj Jeżow wydał rozkaz nr 00485; w ramach tzw. „operacji polskiej” zamordowano ponad 110 tys. obywateli ZSRR polskiej narodowości.

Salwador wystąpił z Ligi Narodów.

25 sierpnia – dokonano oblotu samolotu szturmowego Su-2.

26 sierpnia – wojna chińsko-japońska: japoński samolot ostrzelał samochód z ambasadorem brytyjskim podczas powietrznego rajdu na Szanghaj.

28 sierpnia – założono Toyota Motor Corporation.

2 września – tajfun, który nawiedził Hongkong, pozbawił życia około 11 tys. osób.

5 września – hiszpańska wojna domowa: Falangiści zdobyli miasto Llanes.

7 września:

CBS nadało dwuipółgodzinny koncert radiowy dla upamiętnienia zmarłego w lipcu George’a Gershwina.
hiszpańska wojna domowa: zakończyła się bitwa pod Belchite.

21 września – w Londynie ukazała się powieść „Hobbit, czyli tam i z powrotem” (ang. „The Hobbit or There and Back Again”) autorstwa J.R.R. Tolkiena.

22 września – „biały emigrant”, przywódca Rosyjskiego Związku Ogólnowojskowego generał Jewgienij Miller został przez wysłanników Wydziału Zagranicznego GUBG uprowadzony z Paryża do ZSRR.

25 września – wojna chińsko-japońska: w bitwie o Pingxingguan Komunistyczna Czerwona Armia pokonała siły japońskie.

26 września – rozpoczęła się seria półgodzinnych programów radiowych pod tytułem „Cień” (ang. „The Shadow”), w której Orson Welles wystąpił w roli tytułowej.

27 września – ostatni tygrys balijski żyjący na wyspie Bali padł.

1 października:

w USA weszło w życie prawo (ang. Marijuana Tax Act), które było pierwszym krokiem do sankcji prawnych eliminujących używanie Marihuany.
sędzia Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych Hugo Black, w przemówieniu radiowym, wyparł się związków z Ku Klux Klanem.

2 października – szwadrony śmierci dyktatora Dominikany, Rafaela Trujillo, rozpoczęły rzeź imigrantów z Haiti.

3 października – wojna chińsko-japońska: japońska armia rozpoczęła ofensywę w kierunku miasta Nankin.

5 października – w Chicago prezydent Roosevelt wygłosił przemówienie (ang. Quarantine Speech), w którym wzywał do objęcia kwarantanną narody agresywne. Przemówienie to wzmocniło wśród Amerykanów postawę izolacjonizmu.

13 października – Niemcy w nocie dyplomatycznej do Brukseli zagwarantowali nienaruszalność i integralność terytorialną Belgii, pod warunkiem że kraj ten nie podejmie żadnej akcji militarnej przeciw Niemcom.

15 października – ukazała się powieść Ernesta Hemingwaya „Mieć i nie mieć” (ang. „To Have and Have Not”). Na podstawie powieści w roku 1944 nakręcono film „Mieć i nie mieć”.

17 października – Hyzio, Dyzio i Zyzio, siostrzeńcy Kaczora Donalda, po raz pierwszy pojawili się w gazetowym pasku komiksowym.

21 października:

hiszpańska wojna domowa: całe północne wybrzeże Hiszpanii znalazło się w rękach Falangistów.

Roberto María Ortiz został wybrany prezydentem Argentyny.

27 października – hiszpańska wojna domowa: siły republikańskie podpaliły zapasy paliw w mieście Gijón, wycofując się przed nacierającymi Falangistami.

3 listopada – na mocy orzeczenia „trójki NKWD” rozstrzelano Wołodymyra Czechiwskogo, byłego premiera Ukraińskiej Republiki Ludowej.

5 listopada:

w Kancelarii Rzeszy odbyło się ściśle tajne zebranie, na którym Adolf Hitler przedstawił swój plan powiększenia przestrzeni życiowej dla Niemców.
hiszpańska wojna domowa: w miejscowości Piedrafita de Babia w pobliżu miasta León 35 tys. osób wspierających siły republikańskie zostało zamordowanych.

6 listopada – Włochy dołączyły do paktu antykominternowskiego.

9 listopada – wojna chińsko-japońska: armia japońska zdobyła Szanghaj.

10 listopada:

brazylijski prezydent Getúlio Vargas ogłosił Estado Novo (Nowy Kraj), nazwę nowego rządu. Od tego momentu stał się dyktatorem Brazylii do roku 1945.
w Gruzji otwarto Muzeum Józefa Stalina.

14 listopada – Japończycy zdobyli Szanghaj.

21 listopada – w Leningradzie odbyła się premiera V symfonii Dmitrija Szostakowicza.

26 listopada – w Moskwie został rozstrzelany Peldżidijn Genden, były premier Mongolskiej Republiki Ludowej.

28 listopada – Józef Stalin podpisał wniosek o rozwiązanie Komunistycznej Partii Polski.

11 grudnia – Włochy wycofały się z Ligi Narodów.

12 grudnia:

doszło do incydentu zbrojnego, kiedy to została zbombardowana kanonierka amerykańska USS Panay na rzece Jangcy koło Nankinu przez japońskie samoloty.
odbyły się wybory do Rady Najwyższej ZSRR.

13 grudnia – wojna chińsko-japońska: armia japońska zdobyła Nankin, który stał się stolicą marionetkowego państwa chińskiego. Wojska dokonały masakry ludności cywilnej, w ciągu trzech miesięcy zamordowano ponad 300 tys. osób.

15 grudnia – hiszpańska wojna domowa: rozpoczęła się bitwa o Teruel.

21 grudnia – w amerykańskich kinach zadebiutował pełnometrażowy film animowany produkcji wytwórni Walta Disneya „Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków”.

22 grudnia – otwarto Tunel Lincolna łączący nowojorski Manhattan z New Jersey.

25 grudnia – w wieku 70 lat legendarny dyrygent Arturo Toscanini dyrygował Orkiestrą Symfoniczną NBC w koncercie radiowym. Był to pierwszy występ dyrygenta z tą orkiestrą, który zapoczątkował 17-letnie występy. W pierwszym koncercie Toskanini dyrygował utwory Vivaldiego, Mozarta, Brahmsa. Miliony osób wysłuchały tego koncertu radiowego, w tym prezydent Franklin Delano Roosevelt.

28 grudnia – Octavian Goga został premierem Rumunii.

29 grudnia – Irlandia przyjęła konstytucję; de facto państwo stało się republiką, choć oficjalnie dopiero w 1949.

Urodzili się

1 stycznia:

Adam Wiśniewski-Snerg, polski pisarz science fiction (zm. 1995)
Mirosława Lombardo, polska aktorka
Janusz Michałowski, polski aktor

2 stycznia:

Maria Włodzimierz Jaworski, polski biskup starokatolicki
Martin Lauer, niemiecki lekkoatleta, sprinter, płotkarz i wieloboista (zm. 2019)
Giuseppe Pisanu, włoski polityk

3 stycznia:

Jan Antoszkiewicz, polski ekonomista (zm. 2024)
Tania Aszot-Harutunian, irańska pianistka (zm. 2022)
Gernot Böhme, niemiecki filozof (zm. 2022)
Zygmunt Konieczny, polski kompozytor muzyki teatralnej i muzyki filmowej
Glen A. Larson, amerykański scenarzysta i producent filmowy (zm. 2014)
Adam Medyński, polski szermierz, trener
Jerzy Mikułowski Pomorski, polski socjolog i nauczyciel akademicki (zm. 2020)
Andrzej Ramlau, polski operator filmowy
Andrzej Sydor, polski szachista

4 stycznia:

Cosmas Michael Angkur, indonezyjski duchowny katolicki, biskup Bogor (zm. 2024)
Grace Bumbry, amerykańska śpiewaczka operowa, mezzosopran (zm. 2023)
Dyan Cannon, amerykańska aktorka, reżyserka, scenarzystka, montażystka i producentka filmowa
Tadeusz Godlewski, polski polityk i nauczyciel, poseł na Sejm I kadencji
Dries Helsloot, holenderski kolarz torowy
Mariusz Walter, polski przedsiębiorca, dziennikarz, reżyser filmowy, założyciel TVN (zm. 2022)

5 stycznia – Anni Laakmann, niemiecka szachistka

6 stycznia: