Kalendarium Wojska Polskiego 1924 – wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 1924.
Styczeń
6 stycznia
Szef Sztabu Generalnego, w piśmie L. 876/Mob., ogłosił zmianę terminów przesunięcia oddziałów, zapowiadając pozostawienie kadr batalionów zapasowych w jednostkach 1, 6, 11, 41, 43, 44, 45, 54, 55, 56, 64, 65, 67, 73, 74, 75, 78, 86 pp oraz 4 psp, a także likwidację pozostałych kadr w okresie od 29 maja do 5 czerwca 1924.
Luty
3 lutego
W Skierniewicach zmarł porucznik Stanisław II Szokalski z 10 pp (ur. 28 października 1898 w Łodzi), odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych oraz przedstawiony do odznaczenia Orderem Virtuti Militari.
15 lutego
Na podstawie rozkazu ministra spraw wojskowych L. 13200/Org., zakończono demobilizację „wszystkich istniejących pociągów pancernych”, a także sformowano dywizjon ćwiczebny.
Marzec
11 marca
W Dzienniku Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych ogłoszono rozkaz L.dz. O.I. Szt. Gen. 1733.Org. generała dywizji Władysława Sikorskiego, dotyczący ustalenia zasad pisowni w rozkazach, rozporządzeniach, instrukcjach, regulaminach oraz korespondencji wojskowej. Przyjęto następujące zasady dotyczące „numerowania” oddziałów:
- Cyfrą arabską oznacza się drużyny, kompanie, pułki, brygady, dywizje oraz armie,
- Cyfrą rzymską oznacza się sekcje w drużynie, plutony w kompaniach, bataliony i dywizjony w pułkach oraz korpusy,
- Samodzielne bataliony i dywizjony oznacza się cyfrą arabską, np. 1 dywizjon artylerii konnej lub 2 batalion sanitarny,
- Bataliony bez numeracji wewnętrznej w pułkach (np. bataliony saperów, łączności i kolejowe) oznacza się cyfrą arabską,
- Numeracja dla okręgów korpusów, oddziałów Sztabu Generalnego oraz departamentów Ministerstwa Spraw Wojskowych pozostaje dotychczasowa, tj. cyfrą rzymską.
26 marca
W Skierniewicach zmarł porucznik Antoni Bössler (ur. 1898), oficer 48 pp, żołnierz Legionów Polskich, odznaczony Krzyżem Walecznych oraz pośmiertnie Krzyżem Niepodległości.
Kwiecień
3 kwietnia
Minister Spraw Wojskowych powierzył pułkownikowi inżynierowi Wacławowi Marcolla pełnienie obowiązków szefa Departamentu VI Wojsk Technicznych. Pułkownik Marcolla pełnił swoje obowiązki do czasu reorganizacji Departamentu V i VI MSWojsk. W tym okresie służby otrzymał pochwałę ministra spraw wojskowych, ogłoszoną 10 lipca 1925 w „Polsce Zbrojnej”.
9 kwietnia
Minister Spraw Wojskowych powierzył pułkownikowi lekarzowi Władysławowi Gorczyckiemu pełnienie obowiązków szefa Departamentu VIII Sanitarnego w czasie odkomenderowania pułkownika lekarza Felicjana Sławoja Składkowskiego na studia we Francji.
29 kwietnia
W związku z wprowadzeniem organizacji kawalerii w stopniu pokojowym, minister spraw wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski przemianował wszystkie instytucje, formacje oraz zakłady z terminem „jazdy” na „kawalerii”.
Generał broni Lucjan Żeligowski, w imieniu Prezydenta RP, wręczył chorągiew 39 Pułkowi Piechoty Strzelców Lwowskich.
Do Warszawy przybył pociąg specjalny z 108 repatriantami, wymienionymi w Stołpcach na komunistów. Wśród powracających znajdowali się m.in. oficerowie byłej marynarki rosyjskiej oraz kapitanowie 2 rangi: Roman Brylewski, Aleksander Zdankiewicz, Ignacy Szaniawski i Rafał Czeczot, kapitanowie Eugeniusz Jóźwikiewicz i Mieczysław Ślaski, a także oficerowie byłej armii rosyjskiej: płk Burhardt, kpt. Pietkiewicz, por. Teodozy Szytow, por. Ernest Rajski, por. Leon Łastowski i ppor. Feliks Andrzejowski. Ponadto byli tam również inżynierowie marynarki Mikołaj Berens i Roman Brelewski.
Maj
14 maja
W Otwocku zmarł porucznik gospodarczy Wacław Łapczyński z Okręgowego Zakładu Gospodarczego Nr III w Grodnie, żołnierz Legionów Polskich, odznaczony pośmiertnie Krzyżem Niepodległości 17 marca 1932, urodzony w 1891 w Piasecznie w rodzinie Józefa i Celestyny ze Skaryszewskich.
18 maja (niedziela)
W Krakowie Prezydent RP Stanisław Wojciechowski wręczył chorągiew 20 pułkowi piechoty Ziemi Krakowskiej.
W Chyrowie Inspektor Armii, generał broni Lucjan Żeligowski, wręczył chorągiew 5 pułkowi strzelców podhalańskich.
20 maja (wtorek)
W Paryżu marszałek Ferdinand Foch udekorował szefa Sztabu Generalnego, generała dywizji Stanisława Hallera, Wielkim Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej.
23 maja
W Toruniu sformowano 4 pułk lotniczy, który zastąpił zlikwidowaną Szkołę Obserwatorów i Strzelców Lotniczych. Dowódcą pułku został ppłk pil. Roman Florer.
Czerwiec
13 czerwca
Generał Kajetan Olszewski wręczył 23 pułkowi piechoty nową chorągiew, ufundowaną przez społeczeństwo Włodzimierza Wołyńskiego.
22 czerwca
Na Rynku w Brodnicy Prezydent RP Stanisław Wojciechowski wręczył 67 pułkowi piechoty chorągiew ofiarowaną przez obywateli ziemi michałowskiej.
25 czerwca
W Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu przeprowadzono pierwsze w Polsce strzelanie przeciwlotnicze do celu rzeczywistego. Rękaw był ciągnięty na 300 m linią za samolotem pilotowanym przez sierż. Jana Krajewskiego z 4 Pułku Lotniczego (obserwatorem był por. Jan II Wajda). Obaj członkowie załogi samolotu zginęli w trakcie akcji. Porucznik obserwator Jan Wajda zmarł 27 października 1924 roku w Biedrusku, natomiast starszy sierżant pilot Jan Krajewski zginął 24 lutego 1927 roku.
Lipiec
1 lipca
Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski zmienił nazwę terenu przynależnego do centralnych składów amunicji Nr 2 w Dęblinie z „Baraków Leśnych” na „Stawy”.
9 lipca
Weszła w życie ustawa z dnia 3 czerwca 1924 o poczcie, telegrafie i telefonie, która umożliwiła Ministrowi Spraw Wojskowych zarządzanie zakładaniem, utrzymywaniem i używaniem oddzielnych urządzeń telegraficznych i telefonicznych do celów obronnych oraz służbowych.
Ministrowie Przemysłu i Handlu oraz Spraw Wojskowych zostali zobligowani do ustalenia zasad, określających przypadki, w których działania władz wojskowych będą prowadzone po porozumieniu z zarządem Poczt i Telegrafu.
Minister Spraw Wojskowych mógł żądać cofnięcia koncesji lub zezwolenia dla osób prywatnych w przypadku naruszenia warunków koncesji lub przepisów ustawy.
Przesyłki dotyczące jeńców wojennych i osób internowanych były zwolnione od opłat pocztowych, a także przesyłki przeznaczone dla tych osób lub przez nie wysyłane oraz przesyłki poczty polowej w granicach określonych przepisami dla poczt polowych.
W czasie mobilizacji i wojny zwolnione były od opłaty telegraficznej telegramy władz wojskowych oraz rozmowy telefoniczne.
25 lipca
Weszła w życie ustawa z dnia 20 czerwca 1924 roku dotycząca podstawowych obowiązków i praw oficerów Polskiej Marynarki Wojennej.
Sierpień
1 sierpnia
Wręczono chorągiew 12 pułkowi piechoty.
4 sierpnia
W Bydgoszczy Prezydent RP Stanisław Wojciechowski wręczył chorągwie pułkom 15 Dywizji Piechoty: 59, 61 i 62.
17 sierpnia
Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski powierzył generałowi brygady Włodzimierzowi Zagórskiemu pełnienie obowiązków szefa Departamentu IV Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych, a na szefa Departamentu X Przemysłu Wojennego mianował generała brygady inżyniera Aleksandra Litwinowicza.
23 sierpnia
W Warszawie, pod przewodnictwem Ministra Spraw Wojskowych generała dywizji Władysława Sikorskiego oraz z udziałem Ministra Spraw Wewnętrznych Zygmunta Hübnera, szefa Administracji Armii generała dywizji Stefana Majewskiego, I zastępcy szefa Sztabu Generalnego generała brygady Edmunda Kesslera oraz szefów poszczególnych oddziałów Sztabu Generalnego, odbyła się konferencja mająca na celu omówienie głównych zarysów organizacji korpusu straży granicznej.
W Częstochowie tragicznie zginął pułkownik Jerzy Krynicki, dowódca 7 Pułku Artylerii Polowej.
Wrzesień
1 września
Minister Spraw Wojskowych zwolnił generała brygady Henryka Minkiewicza ze stanowiska zastępcy dowódcy Okręgu Korpusu Nr I i powierzył mu dowództwo Korpusu Ochrony Pogranicza.
9 września
Pod wsią Pomerecz wykoleiły się pociągi pancerne Nr 5 „Danuta” i Nr 12 „Generał Sosnkowski”, co stało się przyczyną katastrofy kolejowej.
12 września
Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski wydał rozkaz o utworzeniu Korpusu Ochrony Pogranicza.
17 września
W instrukcji opracowanej przez Sztab Generalny pod kierunkiem generała dywizji Stanisława Hallera określono wojskową strukturę Korpusu Ochrony Pogranicza.
19 września
Wręczono chorągiew 52 pułkowi piechoty.
21 września
Wręczenie chorągwi 2 pułkowi piechoty Legionów.
24 września
Prezydent RP podpisał rozporządzenie dotyczące wyborów przy awansach oficerów w roku 1924 oraz zmieniające wcześniejsze przepisy dotyczące starszeństwa przy awansach. Oba akty weszły w życie z chwilą ogłoszenia w Dzienniku Ustaw RP, co miało miejsce 6 listopada 1924 roku.
29 września
W Stanisławowie Minister Spraw Wojskowych wręczył chorągiew 48 pułkowi piechoty.
Dziewięciu pilotów wojskowych, dowodzonych przez pułkownika Aleksandra Serednickiego, przeleciało nad Alpami na sześciu samolotach Potez XV, lecąc z Paryża przez Włochy, Jugosławię i Austrię do Polski.
30 września
Wręczenie chorągwi 3 pułkowi piechoty Legionów.
Październik
14-16 października
W Poznaniu odbyły się zawody konne wszystkich dywizjonów artylerii konnej.
14 października (wtorek)
W sali szermierczej Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie miała miejsce ceremonia wręczenia dyplomów oraz odznak absolwentom III Kursu Doszkolenia 1923–1924.
O godzinie 11.00 na dworcu kolejowym w Paryżu powitano Ministra Spraw Wojskowych generała dywizji Władysława Sikorskiego, który przybył w towarzystwie pułkowników: Tadeusza Kutrzeby, Maksymiliana Kukowskiego i Michała Żymierskiego oraz kapitana Stanisława Dygata. Francuskie władze wojskowe reprezentował szef Gabinetu Ministra Wojny, generał Jean Vidalon.
ORP „Warta” pod dowództwem komandora porucznika Mieczysława Burhardta wpłynęła do portu w Cherbourgu.
W Poselstwie Polskim w Paryżu generał Sikorski spotkał się z attaché wojskowym, pułkownikiem SG Juliuszem Kleebergiem oraz wyższymi polskimi oficerami studiującymi we francuskiej Wyższej Szkole Wojennej (franc. École Supérieure de Guerre).
Poseł RP w Paryżu Alfred Chłapowski zorganizował oficjalne przyjęcie dla polskich i francuskich wojskowych, w którym uczestniczyli m.in. generał Sikorski, marszałek Ferdinand Foch, Minister Wojny Charles Nollet oraz Minister Marynarki Wojennej Jacques-Louis Dumesnil.
18 października (sobota)
Odbyła się konferencja generała Sikorskiego z szefem francuskiego Sztabu Generalnego, generałem Debeney, a następnie z Ministrem Wojny Charlesem Nollet. Po konferencji marszałek Foch zorganizował śniadanie na cześć polskiego Ministra Spraw Wojskowych. W godzinach popołudniowych generał Sikorski wziął udział w pogrzebie Anatole France, reprezentując rząd polski.
19 października (niedziela)
W Rzeszowie wręczono chorągiew 17 pułkowi piechoty.
W Paryżu generał Sikorski odznaczył Władysława Mickiewicza Krzyżem Walecznych z dwoma okuciami.
20 października (poniedziałek)
W hotelu Plaza Athénée dyrektor Polskiej Agencji Prasowej Stanisław Szpotański zorganizował bankiet na cześć generała Sikorskiego.
21 października (wtorek)
Wręczono chorągiew 4 pułkowi strzelców podhalańskich.
24 października (piątek)
Zakończono zawody konne o mistrzostwo armii; pierwsze miejsce zdobyła drużyna 16 pułku ułanów, a indywidualnie zwyciężył porucznik Zgorzelski z 15 pułku ułanów.
29 października (środa)
Minister Wojny Charles Nollet zorganizował śniadanie na cześć generała Sikorskiego. Przed śniadaniem szef Sztabu Generalnego, generał Marie-Eugène Debeney, odznaczył generała Sikorskiego Wielką Wstęgą Legii Honorowej. Pułkownicy Kutrzeba i Żymierski otrzymali Krzyże Oficerskie Legii Honorowej, a kapitan Dygat – Krzyż Kawalerski.
Listopad
16 listopada (niedziela)
W koszarach batalionu chemicznego na warszawskim Marymoncie biskup polowy Stanisław Gall poświęcił odrestaurowaną kaplicę wojskową.
11 listopada
W Dzienniku Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych opublikowano trzy rozkazy generała dywizji Władysława Sikorskiego: „awanse na stopnie generalskie w r. 1924”, „o przeprowadzeniu awansów w r. 1924” oraz „przeprowadzenie awansów oficerów korpusu kontrolerów w 1924”. Zgodnie z tymi rozporządzeniami, awanse generałów w roku 1924 miały być przeprowadzane w drodze wyboru. Na stopień generała broni mogło być mianowanych sześciu generałów dywizji, na stopień generała dywizji – czternastu generałów brygady, a na stopień generała brygady – trzydziestu pięciu pułkowników, w tym dwóch pułkowników korpusu kontrolerów. Wnioskami o awans na stopień generała broni objęto wszystkich generałów dywizji umieszczonych na liście starszeństwa oficerów zawodowych, opublikowanej w „Roczniku Oficerskim 1923”, do liczby starszeństwa „16” włącznie.
22 listopada
Weszła w życie Ustawa z dnia 18 lipca 1924 o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych Wojska Polskiego. Zgodnie z ustawą, żołnierze Wojska Polskiego dzielili się na szeregowych i oficerów. Szeregowi dzielili się na szeregowców i podoficerów, a według stosunku do służby wojskowej na: szeregowych wojska stałego, rezerwy, pospolitego ruszenia oraz nadterminowych oraz na podoficerów zawodowych. Każdy szeregowy mógł zostać oficerem, jeżeli spełniał warunki określone w ustawie o podstawowych obowiązkach i prawach oficerów WP. Podstawowe obowiązki i prawa szeregowych marynarki wojennej określała odrębna ustawa. Ustanowione zostały następujące stopnie szeregowych: szeregowiec, starszy szeregowiec, kapral, plutonowy, sierżant i starszy sierżant. Szeregowi mogli otrzymywać tytularne stopnie podoficerskie. Dotychczasowe stopnie sierżantów sztabowych, wachmistrzów sztabowych i ogniomistrzów sztabowych przemianowano na starszych sierżantów, starszych wachmistrzów oraz starszych ogniomistrzów. Przemianowaniu podlegali również majstrowie wojskowi: młodsi majstrowie wojskowi na podmajstrzych wojskowych, majstrowie wojskowi z oznakami plutonowych na młodszych majstrów wojskowych, a majstrowie wojskowi z oznakami sierżantów na majstrów wojskowych.
Grudzień
5-11 grudnia
W Sarnach przeprowadzono próbę mobilizacji III batalionu 50 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych. 28 stycznia 1925 roku dowódca Okręgu Korpusu Nr II, generał dywizji Jan Romer, udzielił pochwały dowódcy baonu majorowi Bronisławowi Polityńskiemu za „celowe zorganizowanie przygotowań mobilizacyjnych”.
10 grudnia (środa)
Prezydent RP podpisał wnioski awansowe oficerów przedstawione przez Ministra Spraw Wojskowych, które weszły w życie 1 grudnia 1924. Na stopień generała dywizji awansowano czternastu generałów brygady, na stopień generała brygady – trzydziestu pięciu pułkowników, a na stopień pułkownika – stu piętnastu podpułkowników, w tym pięćdziesięciu trzech w korpusie piechoty. Wszyscy otrzymali starszeństwo z 15 sierpnia 1924. Awanse na stopień generała broni zostały wstrzymane.
11 grudnia (czwartek)
„Polska Zbrojna” opublikowała projekt ustawy o organizacji najwyższych władz obrony państwa.
15 grudnia (poniedziałek)
W Warszawie zmarł generał brygady Bolesław Kraupa, były dowódca 27 i 28 Dywizji Piechoty.
30 grudnia (wtorek)
W Hołubiczach (gmina Hołubicze) porucznik Karol Władysław Podroużek zastrzelił dowódcę 7 batalionu granicznego, majora Gwidona Bursę.
31 grudnia (środa)
Rozformowano batalion chemiczny w Warszawie, a na bazie zlikwidowanej jednostki, z dniem 1 stycznia 1925 roku, sformowano ćwiczebną kompanię chemiczną przy Szkole Gazowej.
Na podstawie rozkazu dziennego nr 113 Ministerstwa Spraw Wojskowych z 30 sierpnia 1924 roku, rozwiązano Komisję likwidacyjną do spraw weryfikacji. Z dniem 1 stycznia 1925 roku, agendy Komisji przejął Oddział V Sztabu Generalnego. Minister Spraw Wojskowych unieważnił etat Komisji ustanowiony rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 11839.Org.
Zobacz też
Polskie sztandary wojskowe
Przypisy
Bibliografia
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
Jerzy Ryszard Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1984. ISBN 83-206-0426-5. Brak numerów stron w książce
Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Poległych Lotników, 1933.