1921

Wydarzenia w Polsce

W styczniu w Warszawie utworzono stowarzyszenie o nazwie Związek Zbliżenia Narodów Odrodzonych, które zakończyło działalność w 1923 roku.

2 stycznia – w Warszawie dobiegł końca I walny zjazd ZHP.

4 stycznia – wicepremier Ignacy Daszyński zrezygnował z pełnionej funkcji w rządzie.

7 stycznia – powołano Radę Wojenną.

16 stycznia – w Krakowie zorganizowano uroczystość powitania 6. Dywizji Piechoty wracającej z frontu. W kościele Mariackim odbyło się nabożeństwo, a na Rynku Głównym 53 żołnierzy dywizji otrzymało krzyże Virtuti Militari i zorganizowano defiladę.

18 stycznia – powstał Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej.

19 stycznia – w Krakowie otwarto nowy warsztat sztuki kościelnej „Wit Stwosz”.

24 stycznia – brytyjski generał Richard Haking został pierwszym Wysokim Komisarzem Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku.

27 stycznia – Polska uznała Łotwę i Estonię.

2 lutego – powstał klub piłkarski Warta Śrem.

4 lutego – Sejm ustanowił Order Odrodzenia Polski, symbolizujący odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności; Order Orła Białego został odnowiony jako najwyższe państwowe odznaczenie.

15 lutego – w Krakowie odbyło się spotkanie przedstawicieli banków i kantorów, na którym postanowiono, że od 17 lutego będą pobierać 0,5‰ od wszystkich operacji giełdowych oraz dobrowolne datki na plebiscyt na Śląsku.

19 lutego:

• zawarcie polsko-francuskiego sojuszu obronnego.
• utworzenie województw poleskiego i wołyńskiego.

21 lutego – podpisano tajną konwencję wojskową między Polską a Francją, która wprowadzała zmiany do paktu sojuszniczego, precyzując jego cel w kontekście zagrożenia ze strony ZSRR lub Niemiec.

23 lutego – w Warszawie miało miejsce powszechne strajk ekonomiczny kolejarzy.

1 marca – do służby weszły trałowce redowe: ORP Czajka, ORP Jaskółka, ORP Mewa oraz ORP Rybitwa.

3 marca – Polska podpisała układ z Rumunią dotyczący wzajemnej pomocy militarnej w przypadku ataku ze strony Rosji.

8 marca – otwarto skocznię narciarską w dolinie Jaworzynka w Zakopanem, która stała się największą w Polsce.

15 marca – powstał klub sportowy Raków Częstochowa, pierwotnie jako Racovia.

16 marca – miała miejsce premiera niemego filmu „Cud nad Wisłą”.

17 marca – uchwalono konstytucję (tzw. konstytucję marcową).

18 marca – w Rydze podpisano traktat pokojowy między Polską, Rosją Radziecką i Ukrainą Radziecką, kończący wojnę polsko-bolszewicką z lat 1919–1920.

20 marca – przeprowadzono plebiscyt na Górnym Śląsku, w którym 40,4% głosów opowiedziało się za przynależnością do Polski.

1 kwietnia – generał Władysław Sikorski objął stanowisko szefa Sztabu Generalnego.

2 kwietnia – zlikwidowano komunikację tramwajową w Cieszynie.

10 kwietnia – marszałek Józef Piłsudski odznaczył miasto Płock Krzyżem Walecznych za jego bohaterską obronę w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

11 kwietnia – Wincenty Tymieniecki został pierwszym biskupem diecezji łódzkiej.

16 kwietnia – uruchomiono lotnicze połączenie między Paryżem a Warszawą.

20 kwietnia – w Krakowie zorganizowano wystawę obrazów Leona Wyczółkowskiego.

24 kwietnia – Wojciech Korfanty podjął decyzję o rozpoczęciu III powstania śląskiego.

29 kwietnia – Józef Piłsudski otrzymał dyplom doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.

30 kwietnia – wszedł w życie traktat ryski.

1 maja – Senat Wolnego Miasta Gdańska przejął kompetencje magistratu gdańskiego, stając się organem administracji samorządowej.

2 maja – wybuchło III powstanie śląskie.

4 maja – w Krakowie odbyło się nadzwyczajne posiedzenie rady miejskiej, na którym powołano komitet pomocy dla kresów śląskich, przekazując mu 1 mln marek. Wyrażono przekonanie, że mocarstwa uszanują wolę ludu śląskiego wyrażoną w plebiscycie.

16 maja – założono piłkarski klub KKS Goplania Inowrocław.

21 maja:

• zaczęły się zacięte walki o Górę św. Anny podczas III powstania śląskiego.
• w Krakowie opublikowano pierwszy numer „Przeglądu Sportowego”.

23 maja – w pobliżu Wodzisławia Śląskiego miała miejsce bitwa pod Olzą w trakcie III powstania śląskiego.

26 maja – bitwa w rejonie Góry św. Anny zakończyła się zwycięstwem Niemców (21–26 maja).

28 maja – rozpoczęły się pierwsze Międzynarodowe Targi Poznańskie.

29 maja:

• rozpoczęto budowę portu w Gdyni.
• konsekracja Bazyliki Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie.

31 maja – III powstanie śląskie: Maciej Mielżyński został odwołany z pozycji dowódcy powstania.

W czerwcu powstał klub „WKS Lublin”, który w późniejszych latach przekształcił się w Klub Sportowy Lublinianka.

2 czerwca – niemieckie oddziały Selbstschutzu przerwały rozejm na Górnym Śląsku.

4 czerwca:

• III powstanie śląskie: niemieckie siły przeszły do kontrofensywy, zdobywając Koźle-Port, Kłodnicę i Kędzierzyn.
• w Warszawie odbył się II „Bieg Belwederski” na trasie Zamek Królewski – Belweder.

22 czerwca:

• III powstanie śląskie: na dworcu kolejowym w Rybniku doszło do eksplozji kilku wagonów z dynamitem.
• Rada Ligi Narodów przyznała polskim okrętom wojennym prawo do przebywania w porcie gdańskim oraz pozwoliła Polsce na utworzenie wojskowej składnicy tranzytowej na Westerplatte.

24 czerwca – w Górnym Śląsku podpisano umowę o wycofaniu się walczących stron z terenu plebiscytowego.

1 lipca:

• w wyniku inflacji za dolara płacono już 2300 marek polskich.
• powołano Gdańską Giełdę Papierów Wartościowych i Dewiz.

5 lipca – cały obszar plebiscytowy na Górnym Śląsku przeszedł pod władzę Komisji Międzysojuszniczej. Zakończyło się III powstanie śląskie.

11 lipca – w Łodzi rozpoczął się wielki strajk włókniarzy.

23 lipca – w Łodzi zainaugurowano XVIII Kongres PPS.

29 lipca – odnotowano rekordowe upały (+40,2 °C w Prószkowie niedaleko Opola).

9 sierpnia – założono Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi.

13–15 sierpnia – na stadionie Pogoni Lwów miały miejsce II Mistrzostwa Polski w lekkiej atletyce (Kazimierz Cybulski wygrał w 6 konkurencjach).

13 września – upadł pierwszy rząd Wincentego Witosa.

19 września – powstał pierwszy rząd Antoniego Ponikowskiego.

25 września:

• nieudany zamach na Naczelnika Piłsudskiego, przeprowadzony przez członka Ukraińskiej Organizacji Wojskowej.
• otwarto we Lwowie pierwsze targi wschodnie.
• Józef Lange zdobył tytuł mistrza Polski w kolarstwie szosowym, pokonując 200 km okrężną trasę Warszawa-Warszawa w czasie 7.45:12 s.

27 września:

• premier Ponikowski wygłosił exposé sejmowe.
• arcybiskup Jerzy (Jaroszewski) został pierwszym prawosławnym Metropolitą Warszawskim i całej Polski.

30 września – Pierwszy Powszechny Spis Ludności wykazał (z pominięciem Wileńszczyzny i Górnego Śląska) 27 176 171 mieszkańców.

1 października – powstał Związek Obrony Kresów Zachodnich.

20 października – Rada Ambasadorów Ligi Narodów zatwierdziła decyzję o podziale Górnego Śląska.

25 października – odbył się ślub Józefa Piłsudskiego z Aleksandrą Szczerbińską.

1 listopada – otwarto tymczasowy ruch osobowy na budowanej linii kolejowej Kutno – Strzałków, która miała stanowić najkrótsze połączenie kolejowe Warszawy z Poznaniem.

4 listopada – w Warszawie złożył wizytę rumuński premier Take Ionescu.

13 listopada – w Krakowie opublikowano drugą jednodniówkę futurystów polskich „Nuż w bżuhu”.

20 listopada – otwarto linię kolejową z Kokoszek do Gdyni, omijającą Wolne Miasto Gdańsk.

26 listopada – Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku powołali Macierz Szkolną.

27 listopada – założono Klub Sportowy Warszawianka.

28 listopada – Stanisław Nowodworski został prezydentem Warszawy.

1 grudnia – Radjopol jako pierwsze przedsiębiorstwo w kraju rozpoczęło produkcję lamp elektronowych.

7 grudnia – utworzono Korporację Studentów Uczelni Poznańskiej Baltia.

9 grudnia – powstał Polski Związek Łyżwiarski.

11 grudnia – założono Warszawską Spółdzielnię Mieszkaniową.

16 grudnia – Sejm uchwalił nadzwyczajną, przymusową daninę państwową.

17 grudnia – utworzono klub sportowy RKS Skra Warszawa.

18 grudnia – na stadionie Hungária körúti w Budapeszcie piłkarska reprezentacja Polski rozegrała swoje pierwsze oficjalne spotkanie międzypaństwowe, przegrywając w towarzyskim meczu z Węgrami 1:0. Bramkę dla gospodarzy zdobył Jenő Szabó (szczegóły w osobnym artykule).

W Warszawie powstały Polskie Zakłady Optyczne, zajmujące się produkcją obiektywów, lup oraz mikroskopów.

Rozpoczęto budowę portu i miasta Gdyni.

Utworzono linię kolejki wąskotorowej relacji Szydłowiec–Chlewiska.

Wydarzenia na świecie

1 stycznia – amerykańscy futboliści z Uniwersytetu Kalifornijskiego pokonali drużynę z Uniwersytetu Stanowego Ohio (Ohio State University) 28-0, zdobywając „Puchar Róży” (Rose Bowl) w rozgrywkach uniwersyteckich.

2 stycznia:

• stacja radiowa z Pittsburgha w stanie Pensylwania (KDKA AM) jako pierwsza nadała audycję o treściach religijnych.
• hiszpański liniowiec pasażerski „Santa Isabel” zatonął, powodując śmierć 244 osób.

10 stycznia – w wojnie grecko-tureckiej wojska tureckie zwyciężyły w bitwie pod Inönü.

17 stycznia – w Wiedniu założono Wolny Uniwersytet Ukraiński.

18 stycznia – powstało czechosłowackie przedsiębiorstwo elektroniczne TESLA (pod nazwą Elektra).

20 stycznia – okręt podwodny Royal Navy „K5” (typu K) zatonął w kanale La Manche, w wyniku czego zginęło 56 członków załogi.

21 stycznia:

• w Livorno założono Włoska Partia Komunistyczna.
• w Szwecji kobiety uzyskały prawo wyborcze.
• premiera amerykańskiego komediodramatu „Brzdąc”, autorstwa Charliego Chaplina, który był jednocześnie aktorem, scenarzystą, producentem, reżyserem i montażystą filmu, a także skomponował muzykę do poprawionej wersji z 1971 roku.

24 stycznia – Fevzi Çakmak został premierem Turcji.

25 stycznia – Francja i Czechosłowacja zawarły sojusz wojskowy.

1 lutego – decyzją Rady Piotrogrodzkiej zamknięto dziewięć przedsiębiorstw, zatrudniających 2 tys. ludzi. Dziesięć dni później Rada wydała rozporządzenie o likwidacji kolejnych 93 zakładów.

6 lutego – Józef Piłsudski przybył do francuskiego Verdun i udekorował miasto Krzyżem Virtuti Militari.

21 lutego – przyszły szach Iranu Reza Pahlawi wkroczył do Teheranu na czele 2 tys. żołnierzy z Brygady Kozackiej, aresztując wszystkich członków rządu. Przedstawił również ultimatum szachowi Ahmadowi Kadżarowi, na mocy którego nowym premierem miał zostać Sejjed Zia’eddin Tabatabai, a on sam dowódcą Brygady Kozackiej.

24 lutego – w Rydze podpisano polsko-sowiecki układ o repatriacji zakładników, jeńców cywilnych i wojennych, osób internowanych, uchodźców oraz emigrantów.

25 lutego – Armia Czerwona przeprowadziła inwazję na Demokratyczną Republikę Gruzji.

27 lutego – w Wiedniu powstała Międzynarodowa Wspólnota Pracy Partii Socjalistycznych, organizacja skupiająca partie o nurcie centrystowskim, sprzeciwiające się przystąpieniu do II Międzynarodówki oraz Międzynarodówki Komunistycznej.

28 lutego – w Kronsztadzie wybuchł bunt rosyjskich marynarzy.

1 marca:

• zaczęło się powstanie w Kronsztadzie przeciw władzom Rosji Radzieckiej.
• założono miasto Kiryū na wyspie Honsiu w Japonii.

2 marca:

• Bernardino Machado po raz drugi został premierem Portugalii.
• Josef Ospelt został pierwszym premierem Liechtensteinu.

3 marca:

• podpisano sojusz Polski z Rumunią.
• założono Instytut Nielsa Bohra w Kopenhadze.
• u południowych wybrzeży Chin rozbił się o skały statek pasażerski SS „Hong Moh”; zginęło ponad 1000 osób.

4 marca:

• Warren Harding został zaprzysiężony jako 29. prezydent Stanów Zjednoczonych.
• Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął rezolucję ustanawiającą Grób Nieznanego Żołnierza na Narodowym Cmentarzu w Arlington.
• utworzono Park Narodowy Hot Springs w Arkansas.

6 marca – powstała Portugalska Partia Komunistyczna.

8 marca:

• hiszpański premier Eduardo Dato Iradier został zastrzelony przez katalońskiego anarchistę.
• wojska francuskie rozpoczęły półroczną okupację miast Düsseldorf, Duisburg i Ruhrort w związku z niewypłacaniem przez Niemcy reparacji wojennych.

10 marca – w Atenach następca tronu Rumunii książę Karol ożenił się z księżniczką grecką i duńską Heleną.

12 marca – przyjęto hymn Turcji.

13 marca – rosyjska Biała Armia zajęła Mongolię, dotychczas należącą do Chin. Roman von Ungern-Sternberg ogłosił się władcą Mongolii oraz reinkarnacją Czyngis-chana.

15 marca – w Berlinie został zastrzelony przez ormiańskiego zamachowca turecki polityk Mehmet Talaat.

16 marca:

• w Moskwie podpisano sowiecko-turecki traktat graniczny.
• władze obalonej przez bolszewików Demokratycznej Republiki Gruzji udały się na wygnanie do Turcji.

17 marca:

• Armia Czerwona zdobyła Kronsztad, kończąc rebelii przeciw Rosji Radzieckiej w tym mieście. Część rebeliantów uciekła do Finlandii.
• Marie Stopes otworzyła pierwszą klinikę „świadomego macierzyństwa” w Londynie.

18 marca:

• w Rydze podpisano polsko-radziecki traktat pokojowy, kończący wojnę polsko-bolszewicką z lat 1919–1920.
• bolszewicy zdławili powstanie marynarzy w Kronsztadzie.

21 marca – po zajęciu Gruzji przez Armię Czerwoną ogłoszono powstanie Abchaskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

23 marca – weszła w życie niemiecka ustawa, będąca syntezą klauzul wojskowych traktatu wersalskiego oraz ustawy o Reichswerze.

24 marca – w Monte Carlo odbyły się pierwsze w historii międzynarodowe zawody lekkoatletyczne kobiet.

31 marca:

• powstała Abchaska Socjalistyczna Republika Radziecka.
• sformowano Królewskie Australijskie Siły Powietrzne (RAAF).

7 kwietnia – Charles de Gaulle poślubił Yvonne Vendroux.

8 kwietnia – Dimitrios Gunaris został premierem Grecji.

9 kwietnia:

• Juho Vennola został po raz drugi premierem Finlandii.
• zwodowano brytyjski transatlantyk RMS „Laconia”.

11 kwietnia – władze brytyjskie utworzyły wschodnią część Mandatu Palestyny emirat Transjordanii, którego emirem został Abd Allah I ibn Husajn.

14 kwietnia:

• István Bethlen został premierem Węgier.
• dekretem prezydenta Augusto B. Leguíi y Salcedo z okazji setnej rocznicy proklamowania niepodległości wznowiono nadawanie Orderu Słońca Peru.
• w Wielkiej Brytanii związki zawodowe przemysłu wydobywczego, kolei i transportu nawoływały do strajku – rząd groził użyciem armii.

16 kwietnia – powstała Komunistyczna Partia Czechosłowacji (KPCz).

21 kwietnia – Czechosłowacja i Rumunia podpisały sojusz obronny przeciwko Węgrom.

24 kwietnia:

• mieszkańcy Tyrolu wypowiedzieli się w referendum za przyłączeniem do Niemiec.
• Amerykanin Charles Paddock ustanowił rekord świata w biegu na 100 m wynikiem 10,4 s (jako pierwszy w historii sprinter uzyskał wynik poniżej 10,5 s).

28 kwietnia – kubański szachista José Raúl Capablanca został nowym mistrzem świata, pokonując poprzedniego mistrza Emanuela Laskera, który trzymał tytuł przez 27 lat.

1–7 maja – w Jafie w Palestynie, będącej pod kontrolą Brytyjczyków, miały miejsce antybrytyjskie rozruchy, w których zginęło 95 osób, a 219 zostało rannych.

3 maja – powstała Irlandia Północna.

5 maja:

• tylko 13 kibiców oglądało mecz piłkarski między Leicester City F.C. a Stockport County F.C., co stanowiło najniższą frekwencję w historii rozgrywek piłkarskich organizowanych dla klubów Anglii i Walii.
• Coco Chanel wybrała spośród próbek przygotowanych na jej zlecenie przez Ernesta Beaux perfumy, które znane są później jako Chanel No. 5.

6 maja – rozpoczął się strajk generalny w Norwegii.

8 maja – w Szwecji zniesiono karę śmierci.

10 maja – w Niemczech utworzono pierwszy rząd Josepha Wirtha.

14–17 maja – w Kairze i Aleksandrii miały miejsce gwałtowne antyeuropejskie rozruchy.

16 maja – została założona Komunistyczna Partia Czechosłowacji.

19 maja – Kongres Stanów Zjednoczonych przegłosował akt prawny (Emergency Quota Act), wprowadzający limit roczny na imigrację z poszczególnych krajów.

20 maja:

• delegacja litewska odrzuciła projekt Ligi Narodów dotyczący rozwiązania konfliktu polsko-litewskiego.
• prezydent Warren Harding przekazał Marii Skłodowskiej-Curie kapsułkę z zawartością radu, o wartości 100 tys. dolarów.

24 maja – odbyły się po raz pierwszy wybory do parlamentu Irlandii Północnej.

29 maja – 99,5% mieszkańców Salzburga opowiedziało się w plebiscycie za przyłączeniem do Niemiec, jednak miasto pozostało częścią I Republiki Austriackiej.

31 maja:

• w Tulsa w stanie Oklahoma doszło do rozruchów na tle rasowym. Oficjalnie zginęło 39 osób, ale najnowsze badania sugerują znacznie większą liczbę. Około 10 tys. ludzi straciło dach nad głową.
• założono mozambicki klub piłkarski Grupo Desportivo de Maputo.

15 czerwca – przyjęto ustawowo flagę Łotwy.

19 czerwca – Zigfrīds Meierovics został premierem Łotwy.

1 lipca:

• w Szanghaju powstała Komunistyczna Partia Chin.
• zakończył się strajk górników w Anglii.

2 lipca:

• prezydent USA Warren Harding podpisał rezolucję Kongresu Stanów Zjednoczonych, deklarującą koniec stanu wojny z Niemcami, Austrią i Węgrami.
• relacja z meczu bokserskiego w Jersey City o mistrzostwo świata wszechwag: Jack Dempsey (USA) kontra Georges Carpentier (Francja). Walkę przez KO w 4. rundzie wygrał Dempsey (było to pierwsze sprawozdanie sportowe w historii radiofonii).

3 lipca – ustanowiono najwyższe odznaczenie Islandii – Order Sokoła Islandzkiego.

4 lipca – we Włoszech sformowano nowy konserwatywny rząd z premierem Ivanoe Bonomi na czele.

11 lipca:

• zakończyła się irlandzka wojna o niepodległość.
• Armia Czerwona zajęła Mongolię, odbijając ją z rąk Białej Armii i ustanawiając Mongolską Republikę Ludową, na czele której stanął Damdin Suche Bator.

14 lipca – w Massachusetts ława przysięgłych uznała Nicola Sacco i Bartolomeo Vanzettiego za winnych morderstwa – zostali skazani na śmierć na krześle elektrycznym.

17 lipca – proklamowano Republikę Mirdity w rejonie albańsko-serbskiej granicy, z centrum administracyjnym poza obszarem Albanii, na terenie Kosowa.

18 lipca – po raz pierwszy zastosowano szczepionkę BCG przeciw gruźlicy.

21 lipca – w Maroku Hiszpańskim, pod dowództwem Abd al-Karima, wojska Republiki Rifu rozgromiły oddziały hiszpańskie.

22 lipca – rząd brytyjski ogłosił rozejm w Irlandii.

27 lipca – zespół naukowców z Uniwersytetu w Toronto, pod kierownictwem biochemika Fredericka Bantinga, ogłosił odkrycie insuliny.

29 lipca – Adolf Hitler został führerem w strukturach Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP).

5 sierpnia – po raz pierwszy zorganizowano transmisję radiową z meczu baseballowego w Pittsburghu.

7 sierpnia – w Kopenhadze odbyły się 1. kolarskie mistrzostwa świata amatorów (190 km wyścig ze startu wspólnego wygrał Szwed Gunnar Sköld).

11 sierpnia – odnotowano +39 °C w Wrocławiu – fala upałów dotknęła wiele miejscowości w Europie.

14 sierpnia – proklamowano niepodległość państwa Tannu-Tuwa.

16 sierpnia – Aleksander I został królem Serbów, Chorwatów i Słoweńców.

18 sierpnia – Republika Rifu w Maroku Hiszpańskim ogłosiła niepodległość.

19 sierpnia – miała miejsce katastrofa górnicza w Mount Mulligan (Australia), w której zginęło 75 górników.

22 sierpnia – Estonia, Litwa i Łotwa zostały przyjęte do Ligi Narodów.

23 sierpnia – odbyła się koronacja króla Fajsala I w Bagdadzie.

24 sierpnia:

• w pobliżu miasta Hull w Anglii doszło do eksplozji podczas próbnego lotu sterowca typu R-38/USN ZR-2, w wyniku której zginęło 41 osób.
• rosyjski poeta, przedstawiciel akmeizmu Nikołaj Gumilow został skazany na śmierć pod zarzutem działalności kontrrewolucyjnej.

25 sierpnia – w Berlinie podpisano odrębny amerykańsko-niemiecki traktat pokojowy.

26 sierpnia:

• podwyżki cen spowodowały rozruchy w Monachium.
• śmierć niemieckiego polityka Matthiasa Erzbergera w wyniku zamachu była przyczyną wprowadzenia stanu wojennego w Niemczech.

7 września – w Atlantic City w stanie New Jersey po raz pierwszy odbył się konkurs piękności (Miss America Pageant).

10 września – w Berlinie otwarto pierwszy w Europie odcinek autostrady.

12 września – w Finlandii powstała paramilitarna organizacja dla kobiet – Lotta Svärd.

21 września – w Oppau, obecnie przedmieściu Ludwigshafen am Rhein, doszło do katastrofy przemysłowej w fabryce koncernu BASF, w której zginęło 561 osób, a ponad 2 tys. zostało rannych.

4 października – Riccardo Zanella został pierwszym prezydentem Wolnego Miasta Rijeka.

5 października:

• w Londynie założono PEN Club.
• Liechtenstein przyjął nową konstytucję, wprowadzającą ustrój monarchii konstytucyjnej w miejsce monarchii absolutnej.

10 października:

• utworzono Królestwo Kurdystanu.
• po przeprowadzce rozpoczęły się zajęcia na Uniwersytecie Segedyńskim na Węgrzech.

12 października – Rada Ligi Narodów postanowiła o podziale Górnego Śląska: Polska otrzymała około 30% powierzchni terytorium plebiscytowego, zamieszkiwanego przez 46% ludności, gdzie znajdowało się 60% hut i 76% kopalń (węgla oraz rud cynku i ołowiu); rozstrzygnięcie zostało ostatecznie zatwierdzone przez Radę Ambasadorów Ligi Narodów 20 października.

19 października – w masakrze w Lizbonie zginął premier Portugalii António Granjo oraz inni politycy.

20 października – zatwierdzenie przez Radę Ambasadorów decyzji Ligi Narodów o podziale Górnego Śląska.

21 października – w Londynie rozpoczęła się konferencja pokojowa pomiędzy Irlandią a Wielką Brytanią.

23 października – podpisano traktat karski, na mocy którego Turcja przekazała państwu bolszewików Adżarię, w zamian otrzymując ormiańskie ziemie w rejonie Karsu.

4 listopada:

• w Niemczech utworzono Oddziały Szturmowe NSDAP (SA).
• premier Japonii, Takashi Hara, został zasztyletowany na dworcu kolejowym w Tokio.

9 listopada:

• we Włoszech powstała Narodowa Partia Faszystowska (Partito Nazionale Fascista, PNF) założona przez Benito Mussoliniego.
• Albert Einstein otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za zasługi dla fizyki teoretycznej, szczególnie za odkrycie praw rządzących zjawiskiem fotoelektrycznym.
• w Reykjavíku miały miejsce rozruchy.

11 listopada – w czasie obchodów dnia zwycięstwa w I wojnie światowej na cmentarzu w Arlington prezydent Stanów Zjednoczonych Warren Harding poświęcił Grób Nieznanego Żołnierza wszystkim poległym niezidentyfikowanym amerykańskim żołnierzom.

12 listopada – rozpoczęła się konferencja waszyngtońska.

14 listopada – powstała Komunistyczna Partia Hiszpanii.

28 listopada – założono Komunistyczny Uniwersytet Mniejszości Narodowych Zachodu im. Juliana Marchlewskiego w Moskwie.

1 grudnia – podwyżki cen spowodowały rozruchy w Wiedniu.

6 grudnia:

• w Londynie podpisano traktat angielsko-irlandzki, ustanawiający niepodległość Irlandii.
• Agnes Macphail została pierwszą kobietą wybraną do Kanadyjskiego Parlamentu.

13 grudnia – podczas konferencji waszyngtońskiej podpisano 10-letni amerykańsko-brytyjsko-francusko-japoński traktat o wzajemnym poszanowaniu i wspólnej obronie stanu posiadania w rejonie Pacyfiku, w ramach którego zniesiono brytyjsko-japoński układ sojuszniczy.

16 grudnia – w trzydniowym plebiscycie mieszkańcy Sopronu i okolicznych gmin zdecydowali o pozostaniu w granicach Węgier, odrzucając przyłączenie do Austrii.

23 grudnia:

• w Wiedniu miała miejsce premiera operetki „Bajadera” Imre Kálmána.
• z inicjatywy Rabindranatha Tagore powstał uniwersytet w Santiniketan, w pobliżu Bolpur – 145 km od Kalkuty (Visva-Bharati University).

29 grudnia – William Lyon Mackenzie King został wybrany premierem Kanady.

We Włoszech rozpoczęto regularne nadawanie programu radiowego.

W Stanach Zjednoczonych wynaleziono wibrafon.

IAAF przedstawiła pierwszą oficjalną listę rekordów świata, wprowadzając obowiązek mierzenia czasu, na dystansach do 220 y włącznie, z dokładnością do 0,1 s.

Urodzili się

1 stycznia:

• Clifford Bourland, amerykański lekkoatleta (zm. 2018)
• Fernando Campos, chilijski piłkarz (zm. 2004)
• Stanisław Gustaw Jaster, uciekinier z Auschwitz-Birkenau, żołnierz AK (zm. 1943)
• Alain Mimoun, francuski lekkoatleta (zm. 2013)

2 stycznia – Edward Konecki, polski artysta grafik, projektant znaczków pocztowych (zm. 1990)

4 stycznia:

• Zofia Kierszys, polska tłumaczka literatury pięknej (zm. 2000)
• Witold Zalewski, polski pisarz, publicysta, scenarzysta, reportażysta (zm. 2009)

5 stycznia:

• Friedrich Dürrenmatt, szwajcarski dramaturg, prozaik, eseista i teoretyk teatru, piszący w języku niemieckim (zm. 1990)
• Jan (wielki książę Luksemburga), syn wielkiej księżnej Luksemburga Szarlotty Luksemburskiej i księcia Feliksa Burbon-Parmeńskiego (zm. 2019)

6 stycznia – Zygmunt Kiszkurno, polski strzelec sportowy (zm. 2012)

7 stycznia:

• Kazimierz Bartoszyński, polski literaturoznawca (zm. 2015)
• Jules Schelvis, holenderski Żyd, świadek Holocaustu (zm. 2016)

8 stycznia – Aleksander Tarnawski, polski inżynier, chemik (zm. 2022)

9 stycznia:

• Robin Coombs, brytyjski immunolog (zm. 2006)
• Ágnes Keleti, węgierska gimnastyczka (zm. 2025)
• George Hamilton Pearce, amerykański duchowny katolicki, arcybiskup metropolita Suvy na Fidżi (zm. 2015)
• Łarisa Ratuszna, radziecka sanitariuszka, łączniczka partyzancka (zm. 1944)

10 stycznia – Wacław Gołdyn, oficer UB i SB (zm. 199?)

12 stycznia:

• Maria Borucka-Arctowa, polska teoretyczka i socjolog prawa (zm. 2018)
• Halina Skibniewska, polska architekt, urbanistka, polityk, wicemarszałek Sejmu PRL (zm. 2011)

13 stycznia – Jerzy Pomianowski, polski prozaik, eseista, specjalista ds. historii Europy Wschodniej, krytyk teatralny, scenarzysta filmowy, tłumacz literatury pięknej z języka rosyjskiego (zm. 2016)

14 stycznia:

• Murray Bookchin, amerykański myśliciel anarchistyczny (zm. 2006)
• Ken Sailors, amerykański koszykarz (zm. 2016)

15 stycznia – Symcha Symchowicz, polsko-kanadyjski pisarz i poeta pochodzenia żydowskiego (zm. 2017)

16 stycznia:

• Gustaw Budzyński, polski akustyk (zm. 2018)
• Janina Klawe, polska tłumaczka, historyk literatury (zm. 2008)

17 stycznia – Wacław Biliński, polski prozaik (zm. 1999)

18 stycznia – Yoichiro Nambu, amerykański fizyk japońskiego pochodzenia (zm. 2015)

19 stycznia – Patricia Highsmith, amerykańska pisarka, autorka thrillerów psychologicznych (zm. 1995)

21 stycznia – Maria Lisa Cinciari Rodano, włoska polityk i działaczka feministyczna (zm. 2023)

22 stycznia – Krzysztof Kamil Baczyński, polski poeta okresu wojennego (zm. 1944)

23 stycznia – Silvio Gazzaniga, włoski rzeźbiarz (zm. 2016)

24 stycznia:

• Tony Halik, polski dziennikarz, podróżnik (zm. 1998)