Kalendarium Wojska Polskiego 1920 – wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 1920.
== 1920 ==
Na koniec roku Wyższa Szkoła Pilotów została przeniesiona z Poznania do Grudziądza.
== Styczeń ==
1 stycznia
Naczelnik Państwa i Wódz Naczelny Józef Piłsudski ustanowił pierwszą Tymczasową Kapitułę Orderu Wojskowego Virtuti Militari.
Naczelny Wódz mianował:
- pułkownika Stanisława Hallera na generała podporucznika, powierzając mu funkcję szefa Sztabu Generalnego;
- generała podporucznika Jana Romera dowódcą 13 Dywizji Piechoty;
- generała podporucznika Leonarda Skierskiego dowódcą 4 Dywizji Piechoty.
3 stycznia
Grupa generała Edwarda Śmigłego-Rydza, składająca się z dwóch dywizji piechoty Legionów (1 i 3), zajęła Dyneburg.
Kapitan marynarki Józef Unrug przekazał stanowisko, a generał Michał Borowski objął funkcję delegata do spraw wojskowych i morskich przy przedstawicielu Rzeczypospolitej Polskiej.
4 stycznia
Z Krakowa wyruszył pierwszy wagon z darami dla żołnierzy frontu litewsko-białoruskiego, w sumie przygotowano około 35 tys. paczek.
8 stycznia
Naczelny Wódz mianował:
- pułkownika Wacława Pażuś na dowódcę 20 pułku piechoty;
- pułkownika Juliana Pieńkowskiego na dowódcę 54 pułku strzelców kresowych.
9 stycznia
Weszła w życie Ustawa z dnia 19 grudnia 1919 dotycząca przedłużenia czasu służby roczników 1896–1899, powołanych na obszarze Dowództwa Okręgu Generalnego Krakowskiego.
14 stycznia
Naczelny Wódz mianował:
- generała podporucznika Edmunda Hausera dowódcą Obozu Warownego „Toruń”;
- generała podporucznika Marcelego Gosławskiego zastępcą dowódcy Okręgu Generalnego „Łódź”;
- pułkownika Jana Dobrowolskiego dowódcą XII Brygady Piechoty;
- podpułkownika Bożesława Stanisława Wolskiego dowódcą 23 pułku piechoty.
17 stycznia
Wymarsz batalionu morskiego z Aleksandrowa Kujawskiego w celu zajęcia Pomorza.
18 stycznia
Wojsko Polskie wkroczyło do opuszczonego przez Niemców Toruń oraz zajęło tamtejsze lotnisko.
20 stycznia
Oddziały Wojska Polskiego zajęły Bydgoszcz.
24 stycznia
Wojsko Polskie zajęło lotnisko w Bydgoszczy.
30 stycznia
Dowódca Okręgu Generalnego „Kielce” nadał imiona:
- Stefana Czarnieckiego – koszarom Batalionu Zapasowego 4 Pułku Piechoty Legionów w Kielcach;
- Bartosza Głowackiego – koszarom Batalionu Zapasowego Wojsk Wartowniczych i Etapowych Nr III w Kielcach;
- Tadeusza Kościuszki – koszarom Batalionu Telegraficznego Nr III w Kielcach.
31 stycznia
Oddziały Wojska Polskiego zajęły Chojnice, a także weszła w życie Ustawa z dnia 20 stycznia 1920 o powołaniu prawników do czynnej służby wojskowej.
== Luty ==
10 lutego
W Pucku generał Józef Haller dokonał zaślubin Polski z morzem.
11 lutego
Wprowadzono oznaki stopni szeregowych na czapce.
15 lutego
Francuska Szkoła Pilotów została przejęta przez polski personel dowódczy i instruktorski, zmieniając nazwę na Niższą Szkołę Pilotów w Warszawie.
17 lutego
Minister Spraw Wojskowych powołał Sąd Wojskowy Okręgu Generalnego „Pomorze” z siedzibą w Grudziądzu.
18 lutego
Naczelny Wódz powołał Ogólną Komisję Weryfikacyjną w celu zestawienia listy starszeństwa i stopni oficerów Wojska Polskiego.
20 lutego
Inspektorat Wojsk Lotniczych został przekształcony w Departament III Żeglugi Napowietrznej MSW.
25 lutego
Naczelny Wódz mianował:
- pułkownika Władysława Sikorskiego na dowódcę 9 Dywizji Piechoty;
- pułkownika Fabiana Kobordo na dowódcę XVII Brygady Piechoty;
- podpułkownika Stefana Dąb-Biernackiego na dowódcę I Brygady Piechoty Legionów;
- podpułkownika Gustawa Truskolaskiego na dowódcę 36 pułku piechoty.
26 lutego
Oficerska Szkoła Obserwatorów Lotniczych została przeniesiona z Warszawy do Toruń.
29 lutego
Oddziały Wojskowej Straży Granicznej zostały przemianowane na oddziały Strzelców Granicznych.
== Marzec ==
1 marca
Weszła w życie nowa organizacja Ministerstwa Spraw Wojskowych.
4 marca
Weszła w życie Ustawa z dnia 20 lutego 1920 dotycząca kar za naruszenie przepisów dotyczących powszechnego obowiązku służby wojskowej.
19 marca
Józef Piłsudski przyjął dla siebie i zatwierdził, jako Naczelny Wódz, stopień Pierwszego Marszałka Polski.
30 marca
Naczelny Wódz zwolnił generała podporucznika Zygmunta Łempickiego ze stanowiska dowódcy Okręgu Generalnego „Kielce” i mianował go członkiem Rady Wojskowej.
== Kwiecień ==
1 kwietnia
Wprowadzono nową organizację dowodzenia na szczeblu operacyjnym. Na bazie trzech dotychczasowych frontów utworzono pięć armii:
- Front Podolski → 6 Armia;
- Front Wołyński → 2 Armia;
- Front Litewsko-Białoruski → 1 Armia, 4 Armia i 7 Armia.
Przy Sekcji Mobilizacyjnej Oddziału I Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie utworzono Wydział Ochotniczej Legii Kobiet. Naczelniczką wydziału została doktor Aleksandra Zagórska z równoczesnym przyznaniem stopnia funkcyjnego majora. Naczelniczka wydziału była „dowódczynią wszystkich formacji OLK na terenie podległym Ministerstwu Spraw Wojskowych” → Ochotnicza Legia Kobiet.
7 kwietnia
Naczelny Wódz mianował:
- pułkownika Władysława Mosiewicza dowódcą 7 Brygady Jazdy;
- pułkownika Aleksandra Załęskiego zastępcą dowódcy Okręgu Generalnego „Kielce”;
- pułkownika Stanisława Rosnowskiego dowódcą 40 pułku piechoty.
9 kwietnia
Weszło w życie Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych i Ministra Spraw Wewnętrznych dotyczące wprowadzenia obowiązku świadczeń wojennych.
13 kwietnia
Naczelny Wódz mianował:
- generała porucznika Stanisława Szeptyckiego na generała broni;
- generała podporucznika Gustawa Zygadłowicza dowódcą 7 Armii;
- generała podporucznika Lucjana Żeligowskiego dowódcą 10 Dywizji Piechoty.
14 kwietnia
Wiceminister Spraw Wojskowych generał Kazimierz Sosnkowski wydał rozkaz o przerwaniu nauczania w wojskowych szkołach oraz o wysłaniu ich słuchaczy, oficerów i podoficerów na front w celu uzupełnienia jednostek frontowych, ponieważ „zbliża się decydujący i kulminacyjny moment wielkiej gry dziejowej”.
W lotnictwie polskim utworzono stanowiska Szefów Lotnictwa Armii i Frontów.
21 kwietnia
Józef Haller, Józef Dowbor-Muśnicki i Stanisław Szeptycki zostali zatwierdzeni z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniach generałów broni.
Oddział Zapasowy Marynarzy został przeniesiony z Modlina do Toruń.
W Toruń utworzono Kadrę Marynarki Wojennej pod dowództwem kapitana marynarki Antoniego Wąsowicza.
22 kwietnia
W Warszawie powstało Muzeum Wojska Polskiego.
24 kwietnia
W Warszawie podpisano konwencję wojskową między Polską a Ukrainą, która była tajnym załącznikiem do tzw. umowy warszawskiej.
25 kwietnia
Z rozkazu Józefa Piłsudskiego polskie wojska rozpoczęły ofensywę na całej linii frontu ukraińskiego.
== Maj ==
Pod koniec maja Niższą Szkołę Pilotów przeniesiono z Warszawy do Dęblina.
1 maja
Do służby wcielono okręt hydrograficzny ORP „Pomorzanin”.
W Ławicy koło Poznania utworzono Szkołę Obsługi Technicznej.
7 maja
Polskie wojska zajęły Kijów i ustaliły linię frontu na północ od Kijowa, nad Dnieprem, Berezyną i Dźwiną.
14 maja
Oddziały polskie zaczęły się stopniowo wycofywać z zajętych terenów rosyjskich.
15 maja
W Budsławiu pułkownik Leon Berbecki wręczył chorągiew 8 pułkowi piechoty Legionów.
20 maja
Naczelny Wódz mianował:
- pułkownika Ignacego Picka dowódcą XI Brygady Piechoty;
- pułkownika Stefana Suszyńskiego dowódcą 7 Brygady Jazdy;
- podpułkownika Władysława Oksza-Orzechowskiego dowódcą 5 Brygady Jazdy;
- podpułkownika Henryka Krok-Paszkowskiego dowódcą 22 pułku piechoty;
- podpułkownika Stanisława Taczaka dowódcą 69 pułku piechoty;
- majora Czesława Jarnuszkiewicza tymczasowym dowódcą 66 Kaszubskiego pułku piechoty.
28 maja
Weszła w życie Ustawa z dnia 11 maja 1920 dotycząca uznania nazwisk, przybranych podczas służby wojskowej. Generał Antoni Listowski został dowódcą Frontu Ukraińskiego.
== Czerwiec ==
6 czerwca
Weszła w życie Ustawa z dnia 29 maja 1920 dotycząca tymczasowych emerytur wojskowych.
12 czerwca
Polskie oddziały zostały wyparte z Kijowa, a następnie rozbite na terenach Ukrainy naddnieprzańskiej.
17 czerwca
Weszła w życie Ustawa z dnia 15 czerwca 1920 dotycząca powszechnego poboru roczników 1895 i 1902 oraz poboru byłych podoficerów (urodzonych w latach 1890–1894) i byłych szeregowych (urodzonych w latach 1885–1894), którzy służyli w oddziałach jazdy, konnej artylerii i konnej straży granicznej.
23 czerwca
Weszło w życie Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych dotyczące powołania roczników 1895 i 1902 do służby wojskowej.
== Lipiec ==
Rozpoczęły się walki na przedpolach Lwowa, które trwały do września.
3 lipca
Weszła w życie Ustawa z dnia 1 lipca 1920 dotycząca utworzenia Rady Obrony Państwa.
9 lipca
Weszło w życie Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych dotyczące powołania do służby wojskowej byłych oficerów narodowości polskiej urodzonych w latach 1888–1879 (włącznie), a na obszarze b. dzielnicy pruskiej również urodzonych w latach 1889–1901.
15 lipca
Dotychczasowy dowódca lidzkiego pułku strzelców, pułkownik Bronisław Wędziagolski, został mianowany dowódcą III Brygady Piechoty Litewsko-Białoruskiej. Dotychczasowy dowódca białostockiego pułku strzelców, pułkownik Stefan Pasławski, został mianowany dowódcą IV Brygady Piechoty Litewsko-Białoruskiej.
22 lipca
Generał porucznik Tadeusz Rozwadowski zastąpił generała podporucznika Stanisława Hallera na stanowisku szefa Sztabu Generalnego.
Weszło w życie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 maja 1920 dotyczące wprowadzenia w życie na obszarze Rzeczypospolitej ustawy wojskowego postępowania karnego dla wspólnej siły zbrojnej z dnia 5 lipca 1912.
Weszło w życie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 maja 1920 dotyczące wprowadzenia w życie Wojskowego Kodeksu Karnego.
28 lipca
Weszło w życie Rozporządzenie Rady Obrony Państwa z dnia 19 lipca 1920 dotyczące ogłaszania w czasie wojny wiadomości dotyczących wojska i spraw obrony Państwa.
30 lipca
Pułkownik Czesław Ludwik Rybiński został mianowany generałem podporucznikiem, pułkownik Józef Becker dowódcą XXVI Brygady Piechoty, pułkownik Kazimierz Pankowicz dowódcą XIV Brygady Artylerii, a pułkownik Antoni Unrug „Zastępcą Wojskowego Komisarza Rządu Polskiego dla wytknięcia granicy Polsko-Niemieckiej”.
== Sierpień ==
Ministerstwo Spraw Wojskowych zorganizowało pięć ruchomych kolumn oświatowych tzw. czołówek, których zadaniem była agitacja wśród wojska poprzez pisma ulotne, broszury, odczyty, odezwy, muzykę oraz piosenki wojskowe. Czołówki składały się z komendanta, sześciu prelegentów-ochotników spośród muzyków, aktorów, literatów, dziennikarzy, trzech szeregowców oraz dwóch pań zajmujących się sprzedażą artykułów pierwszej potrzeby dla żołnierzy, a także kinooperatora.
W sierpniu kontynuowano walki na przedpolach Lwowa.
Niższą Szkołę Pilotów przeniesiono z Dęblina do Bydgoszczy.
6 sierpnia
Pod Lwowem zginął lotnik kapitan pil. Stefan Bastyr.
9 sierpnia
Generał porucznik Kazimierz Sosnkowski został Ministrem Spraw Wojskowych w Rządzie Obrony Narodowej.
Weszło w życie Rozporządzenie Rady Obrony Państwa z dnia 30 lipca 1920 dotyczące wojskowego sądownictwa doraźnego.
12–25 sierpnia
Rozegrała się Bitwa Warszawska, w której toczono walki pod Radzyminem, Ossowem, Nasielskiem, Kockiem, Cycowem i Hrubieszowem.
12 sierpnia
Weszło w życie Rozporządzenie Rady Obrony Państwa z dnia 6 sierpnia 1920 dotyczące podoficerów zawodowych oraz majstrów wojskowych.
14 sierpnia
Pod Ossowem poległ ks. Ignacy Skorupka, kapelan I batalionu 236 pułku piechoty.
16 sierpnia
Początek polskiej kontrofensywy znad Wieprza.
17 sierpnia
Oddziały ochotnicze – „Détachement rotmistrza Abrahama” stoczyły walkę pod Zadwórzem z oddziałami 1 Armii Konnej; walkę zakończyła samobójcza śmierć kapitana Bolesława Zajączkowskiego, w której poległ m.in. ochotnik Konstanty Zarugiewicz.
24 sierpnia
Weszło w życie Rozporządzenie Rady Obrony Państwa z dnia 11 sierpnia 1920 dotyczące utraty obywatelstwa Państwa Polskiego wskutek niespełnienia obowiązku służby wojskowej oraz Rozporządzenie Rady Obrony Państwa z dnia 18 sierpnia 1920 o utworzeniu Nadzwyczajnego Sądu Wojskowego dla spraw o przestępstwa oficerów i urzędników wojskowych wynikające ze stosunku służbowego.
31 sierpnia
Rozegrała się bitwa pod Komarowem – największa bitwa kawalerii w wojnie polsko-bolszewickiej.
== Wrzesień ==
10 września
W Białej Podlaskiej starosta powiatu bialskiego wręczył chorągiew 34 pułkowi piechoty.
16 września
Rozegrała się bitwa pod Dytiatynem. Polskie wojska zajmują Łuck i Równe.
W Augustowie żołnierze 3 pułku ułanów zamordowali kapitana Sławomira Użupisa z 1 pułku czołgów.
20–26 września
Rozegrała się bitwa nad Niemnem.
20 września
Były dowódca Frontu Południowego, generał porucznik Wacław Iwaszkiewicz został mianowany dowódcą Okręgu Generalnego „Warszawa”.
22 września
Były Minister Spraw Wojskowych, generał porucznik Józef Leśniewski został mianowany przewodniczącym Oficerskiego Trybunału Orzekającego.
24 września
W Wolnym Mieście Gdańsku generał marynarki Michał Bobrowski podpisał z przedstawicielami duńskiej firmy „Skogsbyro” umowę zakupu czterech poniemieckich trałowców FM za kwotę 7.200.000 marek niemieckich.
26 września
Walka 4 pułku strzelców podhalańskich pod Obuchowem.
== Październik ==
2 października
Weszło w życie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 września 1920 dotyczące ograniczenia właściwości sądów wojskowych.
9 października
Na rozkaz Józefa Piłsudskiego polskie oddziały pod dowództwem gen. Lucjana Żeligowskiego, wbrew postanowieniom mocarstw koalicyjnych, zajęły Wilno i okolice.
== Listopad ==
4 listopada
W Parafianowie na Wileńszczyźnie 10 pułk ułanów otrzymał chorągiew.
6 listopada
W Rosyth, w Szkocji, generał marynarki Wacław Kłoczkowski wspólnie z brazylijskim attaché dokonał przeglądu torpedowców, które następnie miały zasilić obydwie marynarki; wśród sześciu okrętów był torpedowiec A-68, który później otrzymał nazwę ORP „Kujawiak”.
25 listopada
Ppłk art. tyt. płk Józef Dzięgielewski został mianowany dowódcą 10 Pułku Artylerii Ciężkiej.
== Grudzień ==
1 grudnia
Niższe szkoły: krakowska i warszawska zostały połączone w Niższą Szkołę Pilotów w Bydgoszczy.
3 grudnia
W Mołodecznie Naczelny Wódz wręczył chorągiew 5 pułkowi piechoty Legionów.
4 grudnia
Na polach majątku Łazduny, w gminie Iwie, Naczelny Wódz odznaczył Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari chorągwie pułków piechoty 9 Dywizji Piechoty: 15, 22, 34 i 35 oraz trąbkę 9 pułku artylerii polowej.
11 grudnia
Weszło w życie Rozporządzenie wykonawcze Ministra Spraw Wojskowych, Ministra Spraw Wewnętrznych i Ministra b. Dzielnicy Pruskiej z dnia 20 listopada 1920 do ustawy z dnia 11 maja 1920 dotyczącej uznania nazwisk, przybranych podczas służby wojskowej.
17 grudnia
Weszła w życie Ustawa z dnia 17 grudnia 1920 dotycząca zmiany ustawy z dnia 1 sierpnia 1919 o odpowiedzialności osób wojskowych za przestępstwa z chęci zysku.
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Śląska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2017-03-05].
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z 1920.
Jerzy Ryszard Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241–1945. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1984. ISBN 83-206-0426-5. Brak numerów stron w książce.
Władysław W. Kurkiewicz, Adam A. Tatomir, Wiesław W. Żurawski: Tysiąc lat dziejów Polski; Kalendarium. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1974.