19 Pułk Strzelecki

19 Pułk Strzelecki (ros. 19-й стрелковый полк) to jeden z pułków piechoty armii Imperium Rosyjskiego.

Jednostkę sformowano na podstawie oddziału utworzonego 13 sierpnia 1854 roku. Dzień pułkowy obchodzony jest 7 stycznia. Pułk był częścią 5 Brygady Strzeleckiej w składzie 3 Korpusu Armijnego.

Miejsce stacjonowania

Suwałki (od 13 sierpnia 1864 do 1 lutego 1913).

Historia

Pułk został utworzony 13 sierpnia 1864 roku jako 1 Strzelecki Batalion Rezerwowy, który wywodził się z 1 Kompanii 1 Strzeleckiego Batalionu Rezerwowego. Stacjonował w miejscowości Miedwiedź, w guberni nowogrodzkiej (Petersburski Okręg Wojskowy).

Od 31 sierpnia 1870 roku nosił nazwę 19 Batalionu Strzeleckiego, wchodząc w skład 5 Brygady Strzeleckiej. Do 1873 roku stacjonował w Sokółce (Wileński Okręg Wojskowy), a w 1883 roku przeniósł się do Wilna. W 1888 roku jednostka została przeniesiona do Suwałk (Wileński Okręg Wojskowy).

Na podstawie decyzji z 31 grudnia 1888 roku przekształcono go w 19 Pułk Strzelecki, chociaż formalna reorganizacja miała miejsce dopiero 1 kwietnia 1889 roku. Pułk, wchodzący w skład 5 Brygady Strzeleckiej, stacjonował w Suwałkach (Wileński Okręg Wojskowy).

Pod koniec 1900 roku pułk, jako część brygady, został wysłany do Nadamurskiego Okręgu Wojskowego, a w 1901 roku powrócił na swoje stałe miejsce stacjonowania.

17 października 1904 roku nastąpiła mobilizacja pułku, a stan wojenny został wprowadzony. Pułk wysłano na front do Dalekiego Wschodu, gdzie od 1905 roku pozostawał w czynnej armii, biorąc udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. Sztandar pułku został zniszczony w 1905 roku w okolicy Mukdenu na rozkaz dowództwa.

2 sierpnia 1905 roku pułk, jako część Brygady Strzeleckiej, dołączył do I Połączonego Korpusu Strzeleckiego. 10 lipca 1905 roku jednostka została przekształcona w strukturę 4-batalionową.

9 września 1905 roku 5 Brygada Strzelecka została przemianowana na dywizję. W marcu 1906 roku 1 Połączony Korpus Strzelecki został rozwiązany, a 30 marca 1906 roku dywizję przekształcono z powrotem w brygadę. Pułk powrócił do Suwałk (Wileński Okręg Wojskowy) (RSV).

30 marca 1906 roku pułk został przekształcony w strukturę 2 batalionów na czas pokoju. 31 grudnia 1906 roku utworzono drużynę karabinów maszynowych.

W 1910 roku 5 Brygada Strzelecka weszła w skład 2 Korpusu Armijnego (Wileński Okręg Wojskowy), a 14 grudnia 1911 roku została włączona do 3 Korpusu Armijnego.

Na listę pułkową 7 listopada 1906 roku wpisano porucznika Marcina Iwanowicza Szoka oraz młodszego podoficera Ananija Łobaczewa za bezinteresowny udział w ratowaniu sztandaru (jego fragmentów).

Po ogłoszeniu mobilizacji 17 lipca 1914 roku oraz rozpoczęciu I wojny światowej pułk został przezbrojony i zabezpieczał granicę w rejonie Suwałk, a od sierpnia 1914 roku brał udział w walkach na terenie Prus Wschodnich oraz podczas odwrotu z tych terenów (1 Armia Frontu Północno-Zachodniego). W celu uzupełnienia strat poniesionych w Prusach, 16 września 1914 roku do pułku dołączono 3 batalion 219 Kotielniczeskiego Pułku Piechoty, tworząc 2 batalion 19 Pułku Strzeleckiego. Wszystkie „rodzime” kompanie połączono w 1 batalion (kompanie 1. i 5. utworzyły nową 1. kompanię, 2. i 6. – 2., 3. i 8. – 3., 4. i 7. – 4. kompanię). Wzmocniony, dwubatalionowy pułk brał udział w próbach drugiej ofensywy w Prusach Wschodnich jesienią 1914 roku, a 12 października 1914 roku został przeniesiony jako część 5 Brygady Strzeleckiej z 1 do 10 Armii. W styczniu 1915 roku, wraz z całą 5 Brygadą Strzelecką, przeniesiono go do Warszawy, a później do Ostrołęki w guberni łomżyńskiej. Latem i jesienią 1915 roku pułk wycofał się z Polski przez Litwę do miasta Dźwińska w guberni inflanckiej.

Dowódcy

18.10.1895 – 10.01.1898 – pułkownik Wasilij Łanin;

15.01.1898 – ХХ.ХХ.1901 – pułkownik Eduard Odyniecki;

21.06.1901 – 28.07.1905 – pułkownik Nikołaj Krinicki;

12.09.1905 – 27.10.1907 – pułkownik Michaił Jurkiewicz;

24.11.1907 – 28.03.1913 – pułkownik Gieorgij Korolkow;

26.04.1913 – 22.10.1915 – pułkownik Władimir Iwanow;

22.10.1915 – __.__.1917 – pułkownik Dawid Adraziani.

Polacy w pułku

Bronisław Adamowicz.

Przypisy

Bibliografia