19 Kętrzyński Oddział WOP to jeden z oddziałów w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
W 1957 roku, na podstawie Grupy Manewrowej oraz Samodzielnego Oddziału Zwiadowczego, utworzono 19 Oddział WOP.
Według etatu czasu „P” nr 354/6, na dzień 1 sierpnia 1957 roku Oddział liczył 360 żołnierzy, natomiast etat czasu „W” nr 0354/13 przewidywał 683 żołnierzy.
Sztab oraz sekcję polityczną zorganizowano w oddziale dopiero w 1958 roku. W 1959 roku nadano 19 Oddziałowi nazwę: 19 Kętrzyński Oddział WOP. W 1961 roku dowództwo uzyskało kryptonim Odwaga.
W 1962 roku wprowadzono nowy plan mobilizacyjny PM–62, który przewidywał znaczne rozwinięcie jednostki w przypadku wojny. Na dzień 1 lipca 1965 roku, zgodnie z etatem czasu „P”, Oddział liczył 250 żołnierzy, a etat czasu „W” przewidywał 1239 żołnierzy.
Do 1 grudnia 1968 roku 19 Kętrzyński Oddział WOP został przeformowany z etatu 354/23 na etat 33/13, osiągając stan osobowy 363 wojskowych oraz 10 pracowników cywilnych.
Struktura organizacyjna
- dowództwo, sztab oraz pododdziały dowodzenia
- dwie kompanie piechoty
- placówki WOP:
- do 1959 roku: Ołownik, Szczurkowo, Gronowo, Gołdap
- po 1959 roku: Braniewo, Bartoszyce, Węgorzewo, Gołdap
- graniczna placówka kontrolna (GPK): Braniewo (drogowa), Bartoszyce (kolejowa) oraz Skadnawa (kolejowa)
Na dzień 1 stycznia 1960 roku, 19 Kętrzyńskiemu Oddziałowi WOP podlegały:
- placówka WOP Gołdap
- placówka WOP Żabin
- placówka WOP Rudziszki (później Węgorzewo)
- placówka WOP Szczurkowo (później Bartoszyce)
- placówka WOP Świątki Iławieckie (później Górowo)
- placówka WOP Braniewo
Struktura oddziału oraz numeracja placówek na dzień 1.01.1964 roku:
- placówka WOP Banie Mazurskie
- placówka WOP Węgorzewo
- placówka WOP Bartoszyce
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Barciany
- placówka WOP Górowo Iławieckie
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Bartoszyce
- placówka WOP Braniewo
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Braniewo
Struktura oddziału oraz numeracja placówek w 1968 roku:
- placówka WOP Gołdap typu I
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Gołdap
- placówka WOP Banie Mazurskie typu II
- placówka WOP Węgorzewo typu II
- placówka WOP Barciany typu I
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Barciany
- placówka WOP Bartoszyce typu I
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Bartoszyce
- placówka WOP Górowo Iławieckie typu II
- placówka WOP Braniewo typu I
- przejście graniczne ruchu uproszczonego Braniewo
Sztandar oddziału
W 1964 roku mieszkańcy Warmii i Mazur ufundowali sztandar dla oddziału, który został wręczony 7 czerwca 1964 roku przez gen. bryg. Józefa Waluka.
Dowódcy oddziału
- ppłk Wacław Kurowski
- ppłk Edward Rataj
- płk Zbigniew Furgała
- ppłk Edward Rataj
- ppłk Edward Pietraszkiewicz
- ppłk Zbigniew Twaróg
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
Grzegorz Goryński: Plany mobilizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza okresu zimnej wojny – zadania na rzecz MON. „Biuletyn Historyczny Muzeum Marynarki Wojennej”, 36/2021, 2021. Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej. ISSN 0137-5539.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974.
Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/9, Historia Kętrzyńskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Kętrzyn 1961.