1891

Wydarzenia w Polsce

3 stycznia – opublikowano pierwsze wydanie Gazety Robotniczej.

1 maja – w Łodzi i Żyrardowie podczas manifestacji robotników miały miejsce starcia z wojskiem, które zakończyły się represjami ze strony władz carskich.

2-3 maja – w Krakowie i Lwowie miały miejsce obchody setnej rocznicy uchwały Konstytucji 3 maja. Zorganizowano pochody, manifestacje, przedstawienia teatralne oraz wystawy, w tym dzieło Jana Matejki pt. Uchwalenie Konstytucji 3 maja.

2 czerwca – rozpoczęto budowę budynku Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, symbolicznie kładąc kamień węgielny.

6 czerwca – utworzono Krakowskie Ochotnicze Towarzystwo Ratunkowe, które stało się pierwszym pogotowiem na ziemiach polskich oraz drugim w Europie po wiedeńskim.

21 listopada – zainaugurowano działalność szpitala psychiatrycznego w Tworkach.

W Warszawie zorganizowano pierwsze kolarskie mistrzostwa Królestwa Polskiego przez Warszawskie Towarzystwo Cyklistów.

Wydano pierwszy tomik wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera zatytułowany Poezje, co zwiastowało nadejście epoki młodej Polski.

Wydarzenia na świecie

1 stycznia – Niemcy wprowadziły po raz pierwszy emerytury.

8 stycznia – Brytyjczyk J.A. Brodie zaprezentował pierwszy wzór siatki zakładanej na bramki w piłce nożnej, który zastrzegł patentem.

6 lutego – Antonio Starabba objął stanowisko premiera Włoch.

12 lutego – włoski astronom Elia Millosevich odkrył planetoidę Josephina.

13 lutego – w Londynie miało miejsce ostatnie morderstwo związane z Kubą Rozpruwaczem.

15 lutego – założono szwedzki klub piłkarski AIK Fotboll.

24 lutego – parlament Brazylijski uchwalił konstytucję republikańską.

5 marca – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (307) Nike.

6 marca – Johannes Steen został premierem Norwegii.

17 marca – brytyjski statek pasażerski SS „Utopia” zatonął po zderzeniu z okrętem wojennym w Zatoce Gibraltarskiej; zginęło 562 z 880 pasażerów.

28 marca – w Londynie odbyły się pierwsze Mistrzostwa Świata w Podnoszeniu Ciężarów.

31 marca – francuski astronom Alphonse Borelly odkrył planetoidę (308) Polyxo.

23 kwietnia – podczas wojny domowej w Chile flota rządowa odniosła zwycięstwo nad flotą Kongresu w bitwie w Zatoce Caldera.

24 kwietnia – w niemieckim Halle uruchomiono pierwszą linię tramwaju elektrycznego.

3 maja – powstał duński klub piłkarski Vejle BK.

5 maja – na uroczystym otwarciu Carnegie Hall w Nowym Jorku orkiestrą dyrygował Piotr Czajkowski.

6 maja – Masayoshi Matsukata został premierem Japonii.

11 maja – podczas wizyty w Japonii przyszły car Rosji, Mikołaj II, został zaatakowany przez policjanta, w wyniku czego odniósł poważne obrażenia głowy.

15 maja – papież Leon XIII ogłosił encyklikę Rerum novarum.

31 maja – rozpoczęto budowę magistrali transsyberyjskiej we Władywostoku.

13 czerwca – powstało Muzeum Archeologiczne w Stambule.

16 czerwca – John Abbott został premierem Kanady.

26 czerwca – utworzono najstarszą argentyńską partię polityczną Radical Civic Union (UCR).

13 lipca – po raz pierwszy użyto terminu neuron, wprowadzonego przez niemieckiego anatoma i patologa Heinricha Wilhelma Waldeyera.

27 sierpnia – zawarto sojusz francusko-rosyjski w formie wymiany not dyplomatycznych, a konwencję wojskową podpisano 17 sierpnia 1892, co stało się zalążkiem ententy.

1 października – uruchomiono Uniwersytet Stanforda w Kalifornii, USA.

17 października – otwarto Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu.

28 października – w wyniku trzęsienia ziemi w japońskich prowincjach Mino i Owari zginęło ponad 7 tysięcy osób.

23 listopada – pierwszy prezydent Brazylii Deodoro da Fonseca został zmuszony do ustąpienia, a jego miejsce zajął dotychczasowy wiceprezydent Floriano Peixoto.

27 listopada – francuski astronom Alphonse Borrelly odkrył planetoidę Phaeo.

15 grudnia – nauczyciel wychowania fizycznego James Naismith zorganizował pierwszy mecz w wymyślonej przez siebie grze w koszykówkę.

Urodzili się

1 stycznia – Charles Bickford, amerykański aktor (zm. 1967)

6 stycznia – Stanisław Gruszczyński, polski śpiewak operowy (tenor), aktor (zm. 1959)

8 stycznia – Bronisława Niżyńska, rosyjska tancerka, choreografka pochodzenia polskiego (zm. 1972)

9 stycznia – Józef Korczak, poeta, działacz niepodległościowy (zm. 1920)

13 stycznia – Michał Augustyn Pro, meksykański jezuita, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1927)

14 stycznia:

Zygmunt Lorec, polski malarz, rysownik, akwarysta (zm. 1963)

Osip Mandelsztam, rosyjski prozaik, poeta pochodzenia żydowskiego (zm. 1938)

Alphonse Weicker, luksemburski piłkarz, bramkarz, bankier (zm. 1973)

15 stycznia:

Franz Babinger, niemiecki historyk, orientalista (zm. 1967)

Ray Chapman, amerykański baseballista (zm. 1920)

16 stycznia – Tadeusz Kasprzycki, polski generał dywizji, polityk, minister spraw wojskowych (zm. 1978)

18 stycznia – Justyn Maria Russolillo, włoski ksiądz, błogosławiony katolicki (zm. 1955)

22 stycznia – Pilar Villalonga Villalba, hiszpańska działaczka Akcji Katolickiej, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)

28 stycznia:

Franciszek Kotus-Jankowski, polski działacz komunistyczny, Namiestnik Rzeszy, prezydent Gdańska (zm. 1958)

Jan Kozicki, polski matematyk (zm. 1979)

29 stycznia – Franciszek Gwiazda, polski działacz związkowy, prezydent Opola (zm. 1960)

6 lutego – Johanna Niederhellmann, niemiecka sufrażystka (zm. 1956)

12 lutego – Eugene Donald Millikin, amerykański polityk, senator ze stanu Kolorado (zm. 1958)

15 lutego – Dino Borgioli, włoski tenor (zm. 1960)

23 lutego – Bolesław Fichna, polski działacz polityczny i adwokat (zm. 1945)

24 lutego:

Witold Budryk, polski inżynier górnictwa, wykładowca akademicki (zm. 1958)

Stefan Żbikowski, polski działacz komunistyczny, radziecki wojskowy (zm. 1937)

28 lutego – Roman Abraham, polski generał i prawnik (zm. 1976)

1 marca – Alfons Mazurek, polski duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1944)

2 marca:

Franciszek Bałdyga, powstaniec śląski, działacz społeczny (zm. 1975)

Józef Papeć, podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1979)

4 marca:

Bolesław Jakubiak, polski oficer, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1940)

Kazimierz Żebrowski, polski hokeista (zm. ?)

8 marca – Eugeniusz Kulesza, polski marianin, męczennik, sługa Boży (zm. 1941)

12 marca:

Wiktoryn Kaczyński, polski pilot, oficer Wojska Polskiego (zm. 1986)

Wilhelm Reinhard, niemiecki pilot wojskowy, as myśliwski (zm. 1918)

Tadeusz Schaetzel, polski wojskowy, polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1971)

15 marca – Laura Papo Bohoreta, jugosłowiańska pisarka (zm. 1942)

22 marca – Bogusław Miedziński, polski podpułkownik, dziennikarz, polityk, minister, marszałek Senatu RP (zm. 1972)

1 kwietnia:

Clarence Norman Brunsdale, amerykański polityk, senator ze stanu Dakota Północna (zm. 1978)

Augustyn Thevarparampil, indyjski duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1973)

2 kwietnia – Max Ernst, niemiecki malarz, rzeźbiarz, grafik i pisarz (zm. 1976)

7 kwietnia:

Ole Kirk Christiansen, duński przedsiębiorca, producent zabawek, twórca fabryki klocków Lego (zm. 1958)

Eino Aukusti Leino, fiński zapaśnik (zm. 1986)

8 kwietnia – Leon Surzyński, polski lekarz, polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1967)

13 kwietnia – Stanisław Helsztyński, polski historyk literatury, anglista (zm. 1986)

14 kwietnia – Jan Wacław Zawadowski, polski malarz (zm. 1982)

17 kwietnia – Monrad Wallgren, amerykański polityk, senator ze stanu Waszyngton (zm. 1961)

22 kwietnia:

Harold Jeffreys, brytyjski astronom i geofizyk (zm. 1989)

Teofil Ociepka, polski malarz samouk prymitywista i teozof (zm. 1978)

23 kwietnia – Siergiej Prokofjew, kompozytor rosyjski (zm. 1953)

30 kwietnia – Zygmunt Zabierzowski, polski prawnik, komisarz rządu w Gdyni (zm. 1937)

1 maja – Charley Patton, amerykański muzyk bluesowy (zm. 1934)

3 maja – Franciszek Barteczek, polski nauczyciel i działacz społeczny, kapitan piechoty WP, jeden z przywódców przewrotu w Cieszynie w 1918 (zm. 1983)

13 maja – Zofia Stryjeńska, polska malarka, graficzka i literatka (zm. 1976)

15 maja – Michaił Bułhakow, dramatopisarz i prozaik rosyjski (zm. 1940)

17 maja – Sławomir Użupis, kapitan piechoty Wojska Polskiego (zm. 1920)

20 maja – Helena Halecka, polska historyk (zm. 1964)

22 maja – Johannes Becher, niemiecki poeta, krytyk literacki, redaktor i polityk (zm. 1958)

24 maja – Wincenty Maria Izquierdo Alcón, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)

25 maja – Mieczysław Świerz, polski taternik, nauczyciel (zm. 1929)

26 maja – Paul Lukas, amerykański aktor pochodzenia węgierskiego (zm. 1971)

28 maja – Bahauddin Churszyłow, pułkownik kontraktowy kawalerii Wojska Polskiego (zm. ?)

5 czerwca – Helena Sparrow, polska bakteriolog, mikrobiolog, wykładowczyni akademicka pochodzenia brytyjskiego (zm. 1970)

9 czerwca – Cole Porter, amerykański kompozytor i autor piosenek (zm. 1964)

13 czerwca – Antoni Pączek, polski polityk, samorządowiec, prezydent Lublina (zm. 1952)

19 czerwca – Anna Minkowska, polska historyk (zm. 1969)

24 czerwca – Irving Pichel, amerykański aktor i reżyser filmowy (zm. 1954)

29 czerwca – Piotr Urbańczyk, polski policjant, ofiara zbrodni katyńskiej (zm. 1940)

1 lipca:

Nicolás Franco, hiszpański generał, inżynier, brat Francisco (zm. 1977)

Jan Hirsz, polski chorąży piechoty (zm. 1920)

8 lipca – Josef Hora, czeski poeta (zm. 1945)

13 lipca – Seweryna Broniszówna, polska aktorka pochodzenia żydowskiego (zm. 1982)

21 lipca – Marcel-Frédéric Lubin-Lebrère, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1972)

23 lipca – Kurt Bergström, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1955)

3 sierpnia – Wawrzyniec Mazany, polski kapitan, żołnierz ZWZ (zm. 1942)

19 sierpnia – Andrij Bratuń, ukraiński polityk (zm. po 1932)

22 sierpnia – Irena Stefani, włoska zakonnica, pielęgniarka, misjonarka, błogosławiona katolicka (zm. 1930)

23 sierpnia – Anna Ludwika Czerny, polska poetka, powieściopisarka (zm. 1968)

25 sierpnia:

Gustaw Morcinek, polski pisarz (zm. 1963)

Wacław Wąsowicz, polski malarz, grafik (zm. 1942)

30 sierpnia – Herbert Westermark, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1981)

3 września – Marcel Grandjany, francusko-amerykański harfista, kompozytor i pedagog (zm. 1975)

5 września – Stefan Szczęsny, polski żołnierz i działacz polityczny (zm. 1963)

6 września – Yrjö Väisälä, fiński geodeta i astronom (zm. 1971)

9 września – Wacław Majewski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy warszawski (zm. 1983)

16 września:

Rudolf Ksander, podpułkownik Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari (zm. ?)

Czesław Marek, polski kompozytor, pianista (zm. 1985)

19 września – Edward Jakóbowicz, kapitan saperów inżynier Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. ?)

20 września – Tadeusz Lehr-Spławiński, polski językoznawca (zm. 1965)

25 września – Jan Maria od Krzyża (Marian García Méndez), hiszpański sercanin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)

30 września – Antoni Bolt, polski polityk, prezydent Torunia (zm. 1941)

6 października – Kálmán Kalocsay, węgierski esperantysta, pisarz, tłumacz, językoznawca i chirurg (zm. 1976)

7 października – Jan Korkozowicz, polski oficer, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1968)

10 października – Bolesław Barbacki, polski malarz (zm. 1941)

12 października – Edyta Stein, znana jako św. Teresa Benedykta od Krzyża – filozof, święta Kościoła rzymskokatolickiego (zm. 1942)

13 października – Roman Cieszyński, rotmistrz Wojska Polskiego (zm. 1925)

20 października – James Chadwick, brytyjski fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1935 roku (zm. 1974)

4 listopada:

Maria Maravillas od Jezusa, hiszpańska karmelitanka, święta katolicka (zm. 1974)

Piotr Miętkiewicz, polski pedagog, prezydent Bytomia (zm. 1957)

11 listopada – Grunia Suchariewa, radziecka psychiatra dziecięca (zm. 1981)

14 listopada:

Frederick Banting, kanadyjski fizjolog, odkrywca insuliny, noblista (zm. 1941)

Stanisław Ujejski, generał brygady obserwator Wojska Polskiego (zm. 1980)

15 listopada – Erwin Rommel, feldmarszałek Trzeciej Rzeszy (zm. 1944)

17 listopada:

Franz Jakob, niemiecki polityk, nadburmistrz Torunia (zm. 1965)

Herbert S. Walters, amerykański polityk, senator ze stanu Tennessee (zm. 1973)

20 listopada – Einar Berntsen, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1965)

24 listopada – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, polska pisarka (zm. 1945)

26 listopada – Scott Bradley, amerykański kompozytor, pianista i dyrygent (zm. 1977)

27 listopada – Edward Makowski, polski działacz niepodległościowy i oficer (zm. 1940)

8 grudnia – Maria Łaszkiewicz, polska twórczyni tkaniny artystycznej, reprezentantka polskiej szkoły tkaniny (zm. 1981)

10 grudnia – Nelly Sachs, niemiecka poetka (zm. 1970)

12 grudnia – Wacław Budzyński, oficer armii polskiej, dziennikarz, pisarz, poseł II RP, organizator Agencji Antymasońskiej (zm. 1939)

14 grudnia – Thor Ørvig, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1965)

17 grudnia – Hu Shi (chin. upr. 胡适), chiński filozof, poeta i pisarz (zm. 1962)

19 grudnia – Edward Bernard Raczyński, polski polityk, prezydent (zm. 1993)

26 grudnia – Henry Miller, amerykański prozaik (zm. 1980)

data dzienna nieznana:

Andrzej Wang Tianqing, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)

Anna Zdziarkówna, polska działaczka ruchu muzycznego (zm. po 1963)

Zmarli

Zdarzenia astronomiczne

W tym roku Słońce osiągnęło lokalne maksimum aktywności.

Święta ruchome

Tłusty czwartek: 5 lutego

Ostatki: 10 lutego

Popielec: 11 lutego

Niedziela Palmowa: 22 marca

Wielki Czwartek: 26 marca

Wielki Piątek: 27 marca

Wielka Sobota: 28 marca

Wielkanoc: 29 marca

Poniedziałek Wielkanocny: 30 marca

Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 21 kwietnia

Wniebowstąpienie Pańskie: 7 maja

Zesłanie Ducha Świętego: 17 maja

Boże Ciało: 28 maja

Zobacz też

1891 w filmie

1891 w literaturze

1891 w muzyce

1891 w sztuce

Przypisy

Zostań naszym fanem!

Pomóż nam się rozwijać! Polub nas na Facebooku! i śledź nas na X!