1884

Wydarzenia w Polsce

6 stycznia – zadebiutował pierwszy numer gazety „Dziennik Łódzki”.

29 stycznia – tydzień po zawarciu małżeństwa aresztowani zostali działacze Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat, Tadeusz i Witold Rechniewscy.

23 maja – Nowa Ruda: pożar zniszczył znaczną część miasta.

29 maja – odbyło się poświęcenie soboru św. Aleksandra Newskiego w Łodzi.

Lipiec – Stanisław Kunicki został aresztowany i skazany w procesie 29 proletariatczyków.

17 września – Feliks Szlachtowski objął stanowisko prezydenta Krakowa.

6 listopada – rozpoczęła się Konferencja Katowicka, na której zdecydowano o potrzebie utworzenia nowych żydowskich osad w Palestynie oraz o powołaniu żydowskiego państwa na Bliskim Wschodzie, co doprowadziło do powstania Izraela w 1948 roku.

8 grudnia – powstał Poznański Chór Katedralny.

23 grudnia – w warszawskim dzienniku Słowo opublikowano pierwszy odcinek powieści Henryka Sienkiewicza, „Potop”.

26 grudnia – otwarto linię kolejową Lwów-Stryj-Stanisławów (długość 180,95 km), należącą do Austriackich Kolei Państwowych.

Data dzienna nieznana:

  • Towarzystwo Telefonów w Krakowie uzyskało pozwolenie na instalację pierwszych telefonów.
  • Otwarto pierwszą stałą wystawę Muzeum Narodowego w Krakowie, która miała miejsce w Sukiennicach.
  • Rozpoczęto budowę koszar artyleryjskich w Żaganiu.
  • W Galicji upadł bank włościański, który został założony w 1868 roku.

Wydarzenia na świecie

4 stycznia – w Londynie powstało lewicowe Towarzystwo Fabiańskie.

6 stycznia – niemiecki wynalazca Paul Nipkow uzyskał patent na tzw. tarczę Nipkowa, co znacząco wpłynęło na rozwój telewizji.

7 stycznia – Hilary Johnson został prezydentem Liberii.

19 stycznia – w Paryżu odbyła się prapremiera opery „Manon” Jules’a Masseneta.

1 lutego – wydano pierwszą edycję Oxford English Dictionary.

12 lutego – Amerykanin Lewis Waterman opatentował wieczne pióro.

29 lutego – egipski korpus ekspedycyjny odniósł zwycięstwo nad sudańskimi mahdystami w II bitwie pod El-Teb.

12 marca – rozpoczęło się oblężenie Chartumu w Sudanie podczas powstania Mahdiego, które zakończyło się klęską Brytyjczyków 26 stycznia 1885 roku.

28 marca – w Berlinie powstała Spółka na rzecz kolonizacji niemieckiej.

3 kwietnia – Christian Schweigaard objął stanowisko premiera Norwegii.

4 kwietnia – zawarto porozumienie rozejmowe, na mocy którego Boliwia przekazała Chile swoją część wybrzeża, tracąc tym samym dostęp do morza.

20 kwietnia – papież Leon XIII wydał encyklikę „Humanum genus”, poruszającą zagrożenia ze strony masonerii.

24 kwietnia – założono argentyńskie miasto Tres Arroyos.

26 kwietnia:

  • Powstało miasto Venado Tuerto w Argentynie.
  • Austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (236) Honoria.

16 maja – Oscar Robert Themptander został premierem Szwecji.

17 maja – Alaska stała się dystryktem zarządzanym przez cywilną administrację.

31 maja – w Brnie rozpoczęły kursować pierwsze tramwaje parowe (wcześniej jeździły tramwaje konne).

7 czerwca – w Niżnym Nowogrodzie miały miejsce zamieszki przeciwko Żydom.

9 czerwca – w Berlinie rozpoczęto budowę gmachu parlamentu Rzeszy.

4 lipca:

  • W Paryżu przekazano Statuę Wolności ambasadorowi amerykańskiemu jako dar narodu francuskiego dla narodu amerykańskiego.
  • Proklamowano powstanie Republiki Hawajów.

5 lipca – Kamerun stał się kolonią niemiecką.

5 sierpnia – w południowej Afryce Burowie utworzyli Nieuwe Republiek.

9 sierpnia – w Chalais odbył się pierwszy lot próbny sterowca La France: długość 50,5 m; szerokość 8,5 m; objętość 1864 m³; napęd elektryczny; całkowity ciężar 2 t (konstruktorzy: kpt. Ch. Renard i kpt. A. Ch. Krebs). Sterowiec pokonał 7,6 km w czasie 23 minut.

23 sierpnia – w bitwie pod Fuzhou francuska eskadra adm. Courbeta rozgromiła flotyllę chińską.

27 sierpnia – utworzono Niemiecką Afrykę Południowo-Zachodnią.

3 września – Robert Stout po raz drugi objął urząd premiera Nowej Zelandii.

27 września – otwarto Węgierską Operę Państwową w Budapeszcie.

3 października – w Kopenhadze spłonął dawny królewski zamek Christiansborg.

12 października – założono miasto Ushuaia na Ziemi Ognistej (Argentyna).

13 października – południk przechodzący przez obserwatorium w Greenwich został uznany za południk zerowy.

3 listopada – powstała Nowa Gwinea Niemiecka.

15 listopada – w Berlinie rozpoczęła się konferencja, na której europejskie mocarstwa zdecydowały o podziale kontynentu afrykańskiego.

4 grudnia – w Korei rozpoczął się inspirowany przez Japończyków trzydniowy pucz Gapsin, mający na celu obalenie rządzącej od 500 lat dynastii Jaseon.

6 grudnia – w Waszyngtonie zakończono budowę Pomnika Waszyngtona; ten mierzący 169,3 metra obelisk był wówczas najwyższą budowlą na świecie (aż do momentu wzniesienia wieży Eiffla).

18 grudnia – zadebiutował pierwszy numer szwedzkiego dziennika Svenska Dagbladet.

26 grudnia – utworzono Hiszpańską Afrykę Zachodnią.

W biegu narciarskim na dystansie 220 km (w Jokkmokk, północna Szwecja) zwyciężył 37-letni Lapończyk Lars Tourda (czas: 21 h 22 min).

Matematyk Theodor Kuen opisał powierzchnię znaną obecnie jako powierzchnia Kuena.

Urodzili się

8 stycznia – Kornel Makuszyński, polski prozaik, poeta, felietonista, krytyk teatralny i publicysta (zm. 1953)

9 stycznia – Kazimierz Simm, polski zoolog i entomolog (zm. 1955)

16 stycznia – Maria Kandyda od Eucharystii, włoska karmelitanka, błogosławiona katolicka (zm. 1949)

20 stycznia – Iwan Feszczenko-Czopiwski, ukraiński inżynier metaloznawca i metalurg działający w Polsce, profesor AGH w Krakowie (zm. 1952)

25 stycznia – Phil Carmichael, australijski rugbysta (zm. 1973)

28 stycznia:

  • Miloš Janoška, słowacki pedagog, działacz turystyczny i krajoznawca, inicjator założenia czasopisma Krásy Slovenska (zm. 1963)
  • Auguste Piccard, szwajcarski badacz atmosfery i hydrosfery, konstruktor balonu stratosferycznego i batyskafu (zm. 1962)

31 stycznia – Theodor Heuss, niemiecki polityk, prezydent RFN (zm. 1963)

5 lutego – Ferdynand Rabowski, polski geolog, taternik (zm. 1940)

6 lutego – Jerzy Leszczyński, polski aktor teatralny i filmowy, reżyser (zm. 1959)

9 lutego – Jozafat Sziszkow, bułgarski asumpcjonista, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1952)

19 lutego:

  • Tom Griffin, australijski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1950)
  • Maciej Rataj, polski polityk, działacz ruchu ludowego, publicysta, marszałek Sejmu – dwukrotnie zastępujący Prezydenta RP (zm. 1940)

23 lutego – Kazimierz Funk, biochemik pochodzenia polskiego, twórca pojęcia witaminy (zm. 1967)

24 lutego – Sydney Middleton, australijski rugbysta i wioślarz, medalista olimpijski (zm. 1945)

2 marca:

  • Léon Jongen, belgijski kompozytor, pianista i pedagog (zm. 1969)
  • Kazimierz Ulatowski, polski architekt (zm. 1975)

6 marca – Molla Mallory, norweska tenisistka (zm. 1959)

11 marca – Józef Grzecznarowski, polski polityk, poseł na Sejm RP, prezydent Radomia (zm. 1976)

13 marca – Józef Węgrzyn, polski aktor filmowy i teatralny (zm. 1952)

16 marca – Eric Philbrook Kelly, amerykański pisarz, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, obrońca polskich emigrantów w Meksyku (zm. 1960)

23 marca – Joseph Boxhall, czwarty oficer na RMS Titanicu (zm. 1967)

28 marca – Carl Wilhelm Petersén, szwedzki curler (zm. 1973)

31 marca – Tina Pica, włoska aktorka teatralna i filmowa (zm. 1968)

1 kwietnia – George Allison Wilson, amerykański polityk, senator ze stanu Iowa (zm. 1953)

4 kwietnia:

  • Jakub Alberione, ksiądz, założyciel Towarzystwa św. Pawła, błogosławiony Kościoła katolickiego (zm. 1971)
  • Isoroku Yamamoto, japoński admirał (zm. 1943)
  • Marcin Oprządek, polski franciszkanin (brat zakonny), męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1942)

7 kwietnia:

  • Bronisław Malinowski, antropolog społeczny (zm. 1942)
  • Stanisław Szelągowski, polski lekarz, taternik, alpinista, turysta, działacz Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (zm. 1953)

8 kwietnia – Kazimierz Gostyński, ksiądz, pedagog, opiekun harcerstwa, błogosławiony Kościoła katolickiego (zm. 1942)

12 kwietnia – Otto Meyerhof, niemiecki biochemik, odkrywca zależności między zużyciem tlenu a wytwarzaniem kwasu mlekowego w mięśniach, laureat Nagrody Nobla w 1922 roku (zm. 1951)

16 kwietnia – Jakub Szynkiewicz, litewski Tatar, wielki mufti polskich muzułmanów (zm. 1966)

19 kwietnia – Mieczysław Szerer, polski prawnik, socjolog i publicysta (zm. 1981)

24 kwietnia – Sergiusz Cid Pazo, hiszpański salezjanin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)

28 kwietnia – Bartel J. Jonkman, amerykański polityk, kongresmen (zm. 1955)

5 maja – Alice Milliat, francuska działaczka sportowa, nauczycielka i tłumaczka (zm. 1957)

8 maja – Harry S. Truman, amerykański polityk, prezydent w latach 1945–1953 (zm. 1972)

9 maja:

  • Czesław Gajzler, polski inżynier, samorządowiec, prezydent Włocławka (zm. 1955)
  • Lec Kurti, albański kompozytor, dyplomata (zm. 1948)

19 maja – Arthur Meulemans, flamandzki kompozytor, dyrygent i pedagog (zm. 1966)

26 maja – Alexander Wiley, amerykański polityk, senator ze stanu Wisconsin (zm. 1967)

28 maja – Edvard Beneš, czeski polityk, prezydent Czechosłowacji (zm. 1948)

15 czerwca – Maria Weronika Masia Ferragut, hiszpańska klaryska kapucynka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)

18 czerwca – Édouard Daladier, francuski polityk (zm. 1970)

22 czerwca:

  • Marian Kantor, polski kapitan administracji, nauczyciel, publicysta (zm. 1942)
  • James Rector, amerykański lekkoatleta, sprinter (zm. 1949)

23 czerwca – Werner Krauss, niemiecki aktor (zm. 1959)

24 czerwca:

  • Maria Beltrame Quattrocchi, włoska działaczka katolicka, błogosławiona, jako pierwsza w historii wyniesiona na ołtarze wspólnie z małżonkiem (zm. 1965)
  • Władysław Dunin-Borkowski, polski malarz (zm. 1922)
  • Frank Waller, amerykański lekkoatleta, sprinter i płotkarz (zm. 1941)

25 czerwca:

  • Sadako Kujō, cesarzowa Japonii (zm. 1951)
  • Guilherme Paraense, brazylijski strzelec sportowy (zm. 1968)

26 czerwca:

  • Oskar Blümm, niemiecki generalleutnant, uczestnik II wojny światowej (zm. 1951)
  • Piotr Zajlich, polski tancerz, choreograf (zm. 1948)

7 lipca – Lion Feuchtwanger, niemiecki pisarz, działacz antyfaszystowski (zm. 1958)

12 lipca – Amedeo Modigliani, włoski malarz, rysownik i rzeźbiarz (zm. 1920)

16 lipca – Anna Wyrubowa, przyjaciółka ostatniej rosyjskiej carycy Aleksandry (zm. 1964)

23 lipca:

  • Emil Jannings, niemiecki aktor teatralny i filmowy (zm. 1950)
  • Apolinary Szeluto, polski kompozytor, pianista, adwokat (zm. 1966)
  • Albert Warner, amerykański przedsiębiorca, współzałożyciel wytwórni filmowej Warner Bros. (zm. 1967)
  • Aleksander Znamięcki, polski taternik, bankowiec (zm. 1964)

25 lipca – Małgorzata Maria López de Maturana, założycielka mercedariuszek misjonarek, błogosławiona katolicka (zm. 1934)

26 lipca – Trygve Pedersen, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1967)

2 sierpnia – Michał Róg, polski działacz ludowy, wicemarszałek Sejmu (zm. 1940)

5 sierpnia:

  • Władysław Demski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1940)
  • Ludwik Hirszfeld, polski lekarz, bakteriolog i immunolog (zm. 1954)

8 sierpnia – Jan Wałach, polski grafik, malarz i rzeźbiarz, mistrz drzeworytu (zm. 1979)

20 sierpnia:

  • Forrest C. Donnell, amerykański polityk, senator ze stanu Missouri (zm. 1980)
  • Emilian Kowcz, duchowny greckokatolicki, błogosławiony (zm. 1944)

30 sierpnia – Aleksandr Batruk, radziecki wojskowy (zm. 1931)

4 września – Kazimierz Andrzejkowicz, major kawalerii Wojska Polskiego (zm. 1974)

5 września – Jenő Serényi, węgierski taternik, alpinista, narciarz, prawnik (zm. 1915)

7 września – Sven Thomsen, duński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1968)

14 września – Ludomir Sawicki, polski geograf i podróżnik (zm. 1928)

20 września – Stanisław Zdyb, polski taternik, członek Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, fotograf (zm. 1954)

28 września – Edward Taylor, polski ekonomista, działacz narodowy, radny w radzie miejskiej Poznania, tłumacz klasyki ekonomii (w tym J.S. Milla) (zm. 1964)

6 października:

  • Stanisław Poniatowski, polski etnograf, etnolog, antropolog (zm. 1945)
  • Stanisław Porębski, polski taternik i działacz turystyczny, przemysłowiec i handlowiec (zm. 1960)

7 października – Józef Unrug, polski wiceadmirał i morski oficer pokładowy okrętów podwodnych (zm. 1973)

9 października – Jan Filak, polski urzędnik, działacz narodowy i społeczny (zm. 1932)

11 października:

  • Friedrich Bergius, niemiecki chemik-technolog, specjalista w zakresie uwodorniania węgla, laureat Nagrody Nobla (zm. 1949)
  • Eleanor Roosevelt, amerykańska działaczka na rzecz praw człowieka, dyplomata i publicystka, żona Franklina Delano Roosevelta, 32. prezydenta Stanów Zjednoczonych (zm. 1962)

18 października – Jan Przybyła, polski pisarz, dziennikarz (zm. 1942)

30 października – Anna Rydlówna, polska pielęgniarka, pedagog, działaczka społeczna (zm. 1969)

31 października – Stanisław Cywiński, polski inżynier, konstruktor lotniczy (zm. 1939)

2 listopada – Karol Eraña Guruceta, hiszpański marianista, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)

4 listopada – Helena Serbska, serbska księżniczka (zm. 1962)

5 listopada – Wiktor Siwek, polski duchowny rzymskokatolicki (zm. 1941)

8 listopada:

  • Hermann Rorschach, szwajcarski psychiatra i psychoanalityk, twórca testu plam atramentowych (zm. 1922)
  • Marian Szydłowski, polski inżynier górnictwa, polityk (zm. 1939)

10 listopada – Zofia Nałkowska, polska pisarka, dramatopisarka, publicystka, polityk, poseł do KRN i na Sejm PRL (zm. 1954)

12 listopada – Annie Jennings, brytyjska superstulatka (zm. 1999)

18 listopada:

  • Arvid Sjöqvist, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1960)
  • Fritz Sjöqvist, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1962)

23 listopada – Piotr Jefimienko, rosyjski i radziecki archeolog (zm. 1969)

3 grudnia – Rajendra Prasad, indyjski polityk, prezydent Indii (zm. 1963)

4 grudnia – Karol Piórecki, polski oficer, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1942)

5 grudnia – Charles Russell, australijski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1957)

7 grudnia – Jarl Andstén, fiński żeglarz, olimpijczyk (zm. 1943)

8 grudnia – Amédée Thubé, francuski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1941)

11 grudnia – Mieczysław Łebkowski, major Wojska Polskiego, odznaczony Orderem Virtuti Militari (zm. 1935)

14 grudnia – Mikołaj Czarnecki, egzarcha Wołynia, Podlasia i Polesia Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, błogosławiony katolicki (zm. 1959)

18 grudnia – Paweł Goldstein, polski neurochirurg pochodzenia żydowskiego (zm. 1942)

20 grudnia – Eric Sandberg, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1966)

24 grudnia – Antoni Cierplikowski, polski fryzjer o międzynarodowej sławie (zm. 1976)

30 grudnia:

  • Hideki Tōjō (jap. 東條英機), japoński polityk, premier (zm. 1948)
  • Otakar Štáfl, czeski taternik, malarz i grafik, ilustrator (zm. 1945)

Data dzienna nieznana:

  • Mychajło Baran, ukraiński polityk (zm. 1937)
  • Maria Fan Kun, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
  • Paweł Wu Wanshu, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)

Zmarli

6 stycznia – Gregor Mendel, czeski prekursor genetyki (ur. 1822)

3 lutego – Gotthilf Heinrich Ludwig Hagen, niemiecki fizyk i inżynier (ur. 1797)

5 lutego – Adolf Krummacher, protestancki teolog i autor tekstów kościelnych (ur. 1824)

27 lutego – Maria od Jezusa Deluil-Martiny, francuska zakonnica, założycielka Sióstr Najświętszego Serca Jezusa, błogosławiona katolicka (ur. 1841)

10 marca – Bernardo Guimarães, brazylijski pisarz (ur. 1825)

14 marca – Quintino Sella, włoski naukowiec, ekonomista, polityk i mąż stanu, alpinista (ur. 1827)

19 marca – Elias Lönnrot, fiński poeta narodowy (ur. 1802)

3 kwietnia – Alojzy Scrosoppi, włoski filipin, założyciel opatrznościanek, święty (ur. 1804)

7 kwietnia – Antoni Bronikowski, polski pedagog, hellenista, poeta (ur. 1817)

17 kwietnia – Franciszek Ksawery Wierzchleyski, polski duchowny katolicki, biskup przemyski (ur. 1803)

18 kwietnia – Rudolf Seeliger, niemiecki polityk, publicysta i działacz religijny (ur. 1810)

12 maja:

  • Bedřich Smetana, czeski kompozytor (ur. 1824)
  • Robert Angus Smith, szkocki chemik, pionier w chemii środowiska (ur. 1817)

13 maja – Cyrus Hall McCormick, amerykański wynalazca, przedsiębiorca (ur. 1809)

18 maja – Heinrich Göppert, niemiecki lekarz, botanik i paleontolog (ur. 1800)

1 lipca – Allan Pinkerton, amerykański detektyw, założyciel pierwszej agencji detektywistycznej (ur. 1819)

1 sierpnia – Heinrich Laube, niemiecki publicysta, pisarz i dramaturg (ur. 1806)

11 listopada – Alfred Brehm, niemiecki zoolog (ur. 1829)

29 grudnia – Wincenty Dunin-Marcinkiewicz, polski i białoruski poeta, dramaturg (ur. 1808)

Święta ruchome

Tłusty czwartek: 21 lutego

Ostatki: 26 lutego

Popielec: 27 lutego

Niedziela Palmowa: 6 kwietnia

Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 8 kwietnia

Wielki Czwartek: 10 kwietnia

Wielki Piątek: 11 kwietnia

Wielka Sobota: 12 kwietnia

Wielkanoc: 13 kwietnia

Poniedziałek Wielkanocny: 14 kwietnia

Wniebowstąpienie Pańskie: 22 maja

Zesłanie Ducha Świętego: 1 czerwca

Boże Ciało: 12 czerwca

Zobacz też

Przypisy

Zostań naszym fanem!

Pomóż nam się rozwijać! Polub nas na Facebooku! i śledź nas na X!