1882

Wydarzenia w Polsce

30 lipca – zainaugurowano Dworzec Tatrzański w Zakopanem.

28 sierpnia – w Krakowie rozpoczęto budowę linii tramwajowej.

31 sierpnia – uruchomiono linię kolejową ze Stargardu do Kostrzyna.

1 września – w Warszawie, z inicjatywy Ludwika Waryńskiego, powstała Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat – pierwsza polska partia robotnicza.

7 października – podczas posiedzenia Sejmu Krajowego we Lwowie, Jan Matejko podarował Narodowi swój nowy obraz Hołd pruski, przeznaczony do przyszłego muzeum na Wawelu.

31 października – w Krakowie oddano do użytku linię konnej kolei żelaznej zwanej tramwajem.

2 listopada – przed bazyliką Świętego Krzyża w Warszawie ustawiono brązową figurę Chrystusa dźwigającego krzyż.

11 listopada – otwarto odcinek linii kolejowej nr 207 Chełmża – Grudziądz.

Zbudowano też drogę bitą Lębork – Wierzchucino.

Wydarzenia na świecie

7 stycznia – Ferdinand Kilger, Heinrich Zametzer, Josef Zametzer, Heinrich Schwaiger oraz Alois Zott dokonali pierwszego zimowego wejścia na Zugspitze w Alpach Bawarskich, najwyższy szczyt Niemiec.

25 stycznia – Charles J. Guiteau, zabójca prezydenta USA Jamesa A. Garfielda, został skazany na karę śmierci.

7 lutego – cesarz Chin Guangxu ustanowił Order Podwójnego Smoka.

2 marca – szkocki szaleniec Roderick McLean wystrzelił w kierunku powozu królowej brytyjskiej Wiktorii, jednak chybił celu.

6 marca – Księstwo Serbii zostało przekształcone w Królestwo Serbii.

9 marca – austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (223) Rosa.

18 marca – amerykański astronom Charles S. Wells odkrył tzw. Wielką Kometę z roku 1882.

21 marca – utworzono Chicago Stock Exchange.

23 marca – powołano Biuro Wywiadu Marynarki Wojennej USA.

24 marca – Robert Koch ogłosił w Berlinie wyodrębnienie bakterii prątka odpowiedzialnego za gruźlicę.

29 marca – w USA założono zakon Rycerzy Kolumba, największą na świecie katolicką organizację świecką o charakterze charytatywnym.

30 marca – astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (224) Oceana.

3 kwietnia:

  • Stiepan Chałturin został stracony za nieudany zamach na cara Aleksandra II w Pałacu Zimowym.
  • w St. Joseph w stanie Missouri zdrajca Robert Ford zastrzelił swojego szefa, Jesse’ego Jamesa, strzałem w tył głowy.

19 kwietnia – astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (225) Henrietta.

21 kwietnia – Frederick Whitaker został po raz drugi premierem Nowej Zelandii.

25 kwietnia – wojska francuskie zdobyły Hanoi w północnym Wietnamie.

29 kwietnia – w przedmieściach Berlina Werner von Siemens zaprezentował pierwszy na świecie trolejbus Elektromote.

17 maja – miało miejsce całkowite zaćmienie Słońca, widoczne w północnej Afryce, na Bliskim Wschodzie i w Chinach.

20 maja – Niemcy, Włochy i Austro-Węgry utworzyły Trójprzymierze.

30 czerwca – Charles J. Guiteau, zabójca prezydenta USA Jamesa A. Garfielda, został stracony przez powieszenie.

26 lipca:

  • w Bayreuth odbyła się prapremiera opery Parsifal Richarda Wagnera.
  • w południowej Afryce została utworzona republika burska Stellaland.

4 września – przy Pearl Street w Nowym Jorku Thomas Alva Edison uruchomił pierwszą na świecie komercyjną elektrownię, składającą się z 6 generatorów prądu stałego, każdy napędzany silnikiem parowym o mocy 125 KM.

7 września – odkryto Wielką Kometę Wrześniową.

13 września – Brytyjczycy odnieśli zwycięstwo nad egipskimi powstańcami w bitwie pod Tel-el-Kebir.

30 września – na rzece Fox w Appleton w stanie Wisconsin uruchomiono pierwszą hydroelektrownię.

10 października – powstał Bank Japonii.

22 grudnia – po raz pierwszy w Nowym Jorku ozdobiono drzewko lampkami elektrycznymi.

Odbyły się także pierwsze regaty bojerowe (Rosja – ujście Newy, dystans: 84 km).

Urodzili się

2 stycznia – Anna Gramatyka-Ostrowska, polska malarka i grafik (zm. 1958)

6 stycznia – Aleksandra Ekster, artystka, projektantka, pedagog (zm. 1949)

7 stycznia – Humbert Lundén, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1961)

10 stycznia – Eugène Joseph Delporte, belgijski astronom (zm. 1955)

11 stycznia – Gustave Vanderstappen, belgijski piłkarz (zm. 1955)

12 stycznia – Maria Wincencja Masia Ferragut, hiszpańska klaryska kapucynka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)

15 stycznia:

  • Małgorzata Connaught, brytyjska księżniczka, szwedzka księżna (zm. 1920)
  • Henry Burr, kanadyjski tenor (zm. 1941)
  • Ignacy Kozielewski, pedagog, współtwórca harcerstwa polskiego (zm. 1964)
  • Florian Znaniecki, polski filozof i socjolog (zm. 1958)

17 stycznia – Helena Romanowa, wielka księżna Rosji (zm. 1957)

18 stycznia – A.A. Milne, brytyjski pisarz, poeta i dramaturg, autor książek dla dzieci, w tym Kubusia Puchatka (zm. 1956)

21 stycznia – Marian Andrzejewski, polski architekt, urbanista, inżynier i budowniczy (zm. 1962)

24 stycznia – Harold Babcock, amerykański astronom (zm. 1968)

25 stycznia – Virginia Woolf, angielska pisarka, feministka, krytyk literacki (zm. 1941)

26 stycznia:

  • André Rischmann, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1955)
  • Franciszek Stryjas, polski katecheta, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1944)

27 stycznia – Henryk Weiss, polski oficer, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1942)

28 stycznia – Zdzisław Tomasz Rogalewicz, polski działacz socjalistyczny, członek Organizacji Bojowej PPS (zm. 1919)

29 stycznia – Tadeusz Makowski, polski malarz (zm. 1932)

30 stycznia – Franklin Delano Roosevelt, 32. prezydent USA (zm. 1945)

2 lutego – Marian Figler, polski oficer, kawaler Virtuti Militari (zm. ?)

5 lutego – August Kopff, niemiecki astronom (zm. 1960)

9 lutego – Józef Rymer, powstaniec śląski i polski działacz patriotyczny na Górnym Śląsku (zm. 1922)

13 lutego:

  • Tadeusz Banachiewicz, polski matematyk, astronom i geodeta (zm. 1954)
  • Jan Rostafiński, polski zootechnik i agronom (zm. 1966)

18 lutego – Anna Schäffer, niemiecka mistyczka, święta katolicka (zm. 1925)

1 marca – Adolf Berger, polski prawnik, historyk prawa (zm. 1962)

3 marca – Kazimierz Bartel, polski polityk, profesor, matematyk, premier II RP (zm. 1941)

13 marca – Anna Piasecka, polska działaczka społeczno-oświatowa, poseł na Sejm Ustawodawczy (zm. 1980)

14 marca – Wacław Sierpiński, polski matematyk (zm. 1969)

16 marca:

  • Jan Antoni Grabowski, polski pedagog, pisarz, znawca sztuki (zm. 1950)
  • Stanisław Pawłowski, polski geograf (zm. 1940)

17 marca – Gustaf Svensson, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1950)

18 marca – Józef Pracki, polski oficer, lekarz, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1935)

19 marca – Aleksander Skrzyński, hrabia, prawnik, polityk, premier Polski (zm. 1931)

25 marca – Otto Neururer, austriacki duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1940)

31 marca – Fritzi Massary, austriacko-amerykańska śpiewaczka operowa (sopran), aktorka (zm. 1969)

2 kwietnia – Maurus Witzel, ofm, biblista katolicki, sumerolog, franciszkanin (zm. 1968)

5 kwietnia:

  • Song Jiaoren, chiński polityk (zm. 1913)
  • Jerzy Świrski, polski wiceadmirał (zm. 1959)
  • Jadwiga Wołoszyńska, polska biolog, profesor (zm. 1951)

7 kwietnia:

  • Józef Rybak, polski generał (zm. 1953)
  • Kurt von Schleicher, niemiecki polityk, generał; ostatni kanclerz Republiki Weimarskiej (zm. 1934)

20 kwietnia – Harry Rosenswärd, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1955)

21 kwietnia – Percy W. Bridgman, amerykański fizyk i filozof (zm. 1961)

26 kwietnia – Stanisław Car, polski prawnik, minister sprawiedliwości, marszałek Sejmu RP (zm. 1938)

9 maja – Izabela Calduch Rovira, hiszpańska klaryska kapucynka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1937)

10 maja – Donatien Bouché, francuski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1965)

19 maja – Mohammad Mosaddegh, irański polityk, premier Iranu (zm. 1967)

20 maja – Sigrid Undset, norweska powieściopisarka, laureatka Nagrody Nobla w 1928 roku (zm. 1949)

25 maja:

  • Filip Ericsson, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1951)
  • Władysław Weber, działacz społeczny, burmistrz Rybnika (zm. 1961)

31 maja – Willy de l’Arbre, belgijski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1962)

3 czerwca – Ludwik Urbano Lanaspa, hiszpański dominikanin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)

7 czerwca – Bolesław Namysłowski, polski botanik (zm. 1929)

15 czerwca – Piotr Maldonado Lucero, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1937)

17 czerwca:

  • Bunny Abbott, nowozelandzki rugbysta (zm. 1971)
  • Igor Strawinski (5 czerwca ss.), rosyjski kompozytor, pianista, dyrygent (zm. 1971)

20 czerwca:

  • Józef Górski, działacz komunistyczny (zm. 1962)
  • Jan Gruszczyński, radny Dzielnicowej Rady Narodowej w Warszawie, działacz komunistyczny (zm. 1957)

22 czerwca:

  • Jacques Thubé, francuski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1969)
  • Aleksandra Zagórska, polska podpułkownik, legionistka, organizatorka i komendantka Ochotniczej Legii Kobiet (zm. 1965)

26 czerwca – Aleksandra Karnicka, polska działaczka ludowa, polityk, senator RP (zm. 1965)

3 lipca – Władysław Markowski, polski oficer (zm. 1944)

15 lipca – Czesław Grabowski, polski radny i działacz komunistyczny (zm. 1966)

24 lipca – Alfred Martin, niemiecki taternik, alpinista, narciarz wysokogórski, historyk, socjolog i profesor uniwersytecki (zm. 1979)

26 lipca:

  • Dixie Bibb Graves, amerykańska polityk, senator ze stanu Alabama (zm. 1965)
  • Hans Wolfgang Maier, szwajcarski psychiatra (zm. 1945)

27 lipca – Donald Crisp, brytyjski aktor i reżyser (zm. 1974)

30 lipca – Malcolm McArthur, australijski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1961)

1 sierpnia – August Krause, polski polityk, pierwszy burmistrz Gdyni (zm. 1957)

5 sierpnia:

  • Roman Archutowski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1943)
  • Mikołaj da Gesturi, włoski kapucyn, błogosławiony katolicki (zm. 1958)
  • Trygve Schjøtt, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1960)

6 sierpnia – Harlan J. Bushfield, amerykański prawnik, polityk, senator ze stanu Dakota Południowa (zm. 1948)

11 sierpnia – Rodolfo Graziani, włoski marszałek i polityk (zm. 1955)

16 sierpnia – Leonardo Bello, włoski franciszkanin, generał zakonu (zm. 1944)

18 sierpnia – Jan Zhang Huan, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)

19 sierpnia – Stefania Betcherowa, polska aktorka (zm. 1945)

21 sierpnia – Stanisław Wrzaliński, polski pułkownik (zm. 1950)

22 sierpnia – Raymonde de Laroche, francuska lotniczka, pierwsza kobieta, która uzyskała licencję pilota (zm. 1919)

24 sierpnia – Aleksandra Kazimiera Karpińska, polska archeolog, kustosz (zm. 1953)

25 sierpnia – Seán T. O’Kelly, irlandzki polityk, drugi prezydent tego kraju (zm. 1966)

2 września:

  • J Harlen Bretz, amerykański geolog (zm. 1981)
  • Paul Isberg, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1955)

18 września – Ulryka Franciszka Nisch, niemiecka zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1913)

20 września – Marceli Nowakowski, polski duchowny katolicki, działacz społeczny i polityczny (zm. 1940)

21 września – Eliasz od Pomocy NMP Nieves Castillo, meksykański augustianin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1928)

24 września – Max Décugis, francuski tenisista (zm. 1978)

26 września – Helena Kottler Vurnik, słoweńska malarka (zm. 1962)

29 września – Aleksandra Hanowerska, księżna Meklemburgii (zm. 1963)

1 października – Franciszka Ciemięgowa, polska działaczka narodowa i oświatowa (zm. 1946)

3 października – Karol Szymanowski, polski kompozytor (zm. 1937)

4 października – Franciszek Zalewski, polski działacz niepodległościowy, lekarz i oficer (zm. 1970)

14 października – Éamon de Valera, irlandzki prezydent (zm. 1975)

20 października – Béla Lugosi, węgierski aktor (zm. 1956)

30 października – Günther von Kluge, niemiecki feldmarszałek (zm. 1944)

5 listopada – Lajos Károly Horn, węgierski taternik, inżynier, autor licznych publikacji taternickich (zm. 1945)

10 listopada – Antoni Zawistowski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)

11 listopada – Jan Prymus, pułkownik piechoty Wojska Polskiego (zm. ?)

17 listopada – Henryk Raabe, polski zoolog i polityk (zm. 1951)

21 listopada – Harold Lowe, piąty oficer na RMS Titanicu (zm. 1944)

27 listopada – Chris McKivat, australijski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1941)

29 listopada – Władysław Lutecki, polski duchowny katolicki, malarz (zm. 1968)

1 grudnia – Franciszek Ścigała, polski duchowny katolicki (zm. 1940)

7 grudnia:

  • Robert Debré, francuski pediatra, bakteriolog (zm. 1978)
  • Viktor Glondys, niemiecki duchowny i teolog luterański (zm. 1949)
  • Sara Lipska, polsko-francuska malarka, rzeźbiarka, projektantka mody i wnętrz pochodzenia żydowskiego (zm. 1973)
  • Jacques Sevin, francuski jezuita, instruktor skautowy (zm. 1951)

8 grudnia – Manuel María Ponce, meksykański kompozytor, pianista i badacz muzyki ludowej (zm. 1948)

11 grudnia:

  • Henryk Bednarski, polski taternik, ratownik TOPR, narciarz i instruktor narciarski (zm. 1945)
  • Max Born, niemiecki matematyk i fizyk, noblista (zm. 1970)

12 grudnia:

  • Akiba Rubinstein, polski szachista (zm. 1961)
  • Aleksandra Piłsudska, druga żona marszałka Józefa Piłsudskiego (zm. 1963)
  • Gustaw Nowotny, lekarz chirurg, autor prac o chirurgicznym leczeniu gruźlicy, lekarz TOPR (zm. 1944)

19 grudnia:

  • Fernand Cournollet, francuski curler (zm. 1971)
  • Bronisław Huberman, polski skrzypek (zm. 1947)
  • Rudolf Patoczka, pułkownik artylerii Wojska Polskiego (zm. 1942)

28 grudnia – Arthur Stanley Eddington, brytyjski astrofizyk (zm. 1944)

29 grudnia – Kazimierz Sykulski, polski duchowny katolicki, poseł na Sejm Ustawodawczy (1919–1922), męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1941)

31 grudnia – Ragnar Svensson, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1959)

Data dzienna nieznana:

  • Fernand Carlier, belgijski żeglarz, olimpijczyk (zm. ?)
  • Agata Phutta, tajska męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1940)
  • Miklós Szontagh (junior), węgierski lekarz, taternik, działacz turystyczny (zm. 1963)
  • Łucja Wang Cheng, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
  • Chi Zhuzi, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)

Zmarli

7 stycznia – Ignacy Łukasiewicz, polski wynalazca, pionier przemysłu naftowego (ur. 1822)

11 stycznia – Theodor Schwann, niemiecki naturalista, fizjolog i histolog, jeden z twórców teorii komórkowej (ur. 1810)

13 stycznia – Wilhelm Mauser, niemiecki konstruktor broni palnej (ur. 1834)

23 marca – Annunciata Cocchetti, włoska zakonnica, założycielka Sióstr św. Doroty, błogosławiona katolicka (ur. 1800)

24 marca – Henry Wadsworth Longfellow, amerykański poeta (ur. 1807)

19 kwietnia – Karol Darwin, angielski przyrodnik (ur. 1809)

25 kwietnia – Joseph Aschbach, niemiecki historyk związany z Uniwersytetem Wiedeńskim (ur. 1801)

30 kwietnia – Wilhelm Kohn, polski lekarz żydowskiego pochodzenia (ur. 1831)

2 czerwca – Giuseppe Garibaldi, włoski generał i rewolucjonista (ur. 1807)

11 czerwca – Paula Frassinetti, włoska zakonnica, założycielka Sióstr św. Doroty, święta katolicka (ur. 1809)

3 lipca – Józef Abelewicz, polski duchowny katolicki, pedagog (ur. 1821)

15 sierpnia – Karol Miarka, polski pisarz, działacz narodowy na Górnym Śląsku (ur. 1825)

8 września – Joseph Liouville, matematyk francuski (ur. 1809)

23 września – Friedrich Wöhler, niemiecki chemik (ur. 1800)

13 października – Arthur de Gobineau, francuski dyplomata; uchodzi za twórcę doktryny rasizmu (ur. 1816)

28 października – Ludwig Greiner, niemiecki leśnik pracujący głównie na terenie dzisiejszej Słowacji (ur. 1796)

17 listopada – Đuro Daničić, serbski filolog, tłumacz i leksykograf (ur. 1825)

20 listopada – Henry Draper, amerykański lekarz i astronom (ur. 1837)

6 grudnia – Louis Blanc, francuski historyk i polityk, socjalista (ur. 1811)

12 grudnia – Alexander Gardner, szkocki fotograf działający głównie w USA (ur. 1821)

27 grudnia – Giovanni Losi, włoski katolicki ksiądz i misjonarz (ur. 1838)

Zdarzenia astronomiczne

17 maja – miało miejsce całkowite zaćmienie Słońca.

17 września – przejście przez peryhelium komety C/1882 R1. To najjaśniejsza kometa z ostatnich 800 lat.

6 grudnia – przejście planety Wenus na tle tarczy Słońca. Następne przejście będzie miało miejsce 8 czerwca 2004.

Święta ruchome

Tłusty czwartek: 16 lutego

Ostatki: 21 lutego

Popielec: 22 lutego

Niedziela Palmowa: 2 kwietnia

Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 2 kwietnia

Wielki Czwartek: 6 kwietnia

Wielki Piątek: 7 kwietnia

Wielka Sobota: 8 kwietnia

Wielkanoc: 9 kwietnia

Poniedziałek Wielkanocny: 10 kwietnia

Wniebowstąpienie Pańskie: 18 maja

Zesłanie Ducha Świętego: 28 maja

Boże Ciało: 8 czerwca

Zobacz też

Przypisy

Przeczytaj u przyjaciół: