1880

Wydarzenia w Polsce

16 lutego – w Krakowie zainicjowano proces Ludwika Waryńskiego oraz jego współpracowników.

18 kwietnia – po dwuletnich staraniach o uzyskanie zgody od władz niemieckich, w Poznaniu odbyła się ceremonia poświęcenia Złotego Krzyża (krzyż chwaliszewski).

5 maja – we Lwowie uruchomiono tramwaje.

19 maja – w 400. rocznicę śmierci, prochy Jana Długosza przeniesiono do nowo utworzonej Krypty Zasłużonych na Skałce w Krakowie.

22 lipca – w Żelechowie miało miejsce duże pożar, który zniszczył znaczną część miasta.

15 października – otwarto tunel kolejowy w Świerkach.

25 października – w Warszawie zainaugurowano działalność Teatru Małego.

Ludwik Rydygier przeprowadził w Polsce pierwszy zabieg wycięcia odźwiernika z powodu nowotworu żołądka.

Kraków: odbył się pierwszy zjazd polskich historyków, zorganizowany przez Akademię Umiejętności.

Śnieżka: rozpoczęto systematyczne obserwacje meteorologiczne.

Wydarzenia na świecie

4 stycznia – Edward Whymper oraz Jean-Antoine Carrel jako pierwsi zdobyli szczyt Chimborazo (6 267 m n.p.m.).

6 stycznia – włoscy emigranci założyli miasto Criciúma w południowej Brazylii.

5 lutego – miała miejsce nieudana próba zamachu narodników na cara Aleksandra II.

6 lutego – austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę Medea.

10 lutego – papież Leon XIII wydał encyklikę Arcanum divinae sapientiae.

13 lutego – Thomas Alva Edison odkrył zjawisko emisji termoelektronowej.

14 lutego – w Filadelfii zainaugurowano Związek Narodowy Polski, jedną z najstarszych organizacji polonijnych w USA.

29 lutego – Johann Palisa odkrył planetoidę Aschera.

6 marca – otwarto Narodową Galerię Kanady w Ottawie.

9 marca – Edward Whymper, Jean-Antoine Carrel oraz Louis Carrel dokonali pierwszego wejścia na ekwadorski wulkan Antisana (5753 m).

7 kwietnia – Dragan Cankow został premierem Bułgarii.

19 kwietnia:

  • II wojna brytyjsko-afgańska: Brytyjczycy odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Ahmed Khel.
  • Arvid Posse stanął na czele rządu Szwecji.
  • Johann Palisa odkrył planetoidę (216) Kleopatra.

23 kwietnia – William Ewart Gladstone objął stanowisko premiera Wielkiej Brytanii.

1 czerwca – uruchomiono komunikację tramwajową w Dunkierce, we Francji.

3 czerwca – Alexander Graham Bell przeprowadził pierwszą na świecie bezprzewodową transmisję telefoniczną przy użyciu swojego fototelefonu.

7 czerwca – w trakcie Wojny o saletrę, chilijskie wojska zwyciężyły peruwiańskie w bitwie o Arica.

24 czerwca – po raz pierwszy publicznie wykonano patriotyczną pieśń „O Canada”, która od 1980 roku jest hymnem Kanady.

29 czerwca – Tahiti straciło swoją suwerenność na rzecz Francji.

14 lipca – rząd francuski ogłosił dzień 14 lipca świętem narodowym.

27 lipca – w II wojnie brytyjsko-afgańskiej Afgańczycy odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Maiwandem.

14 sierpnia – zakończono budowę katedry w Kolonii, która rozpoczęła się w 1248 roku.

1 września – II wojna brytyjsko-afgańska: Brytyjczycy zwyciężyli w bitwie pod Kandaharem.

30 września – Henry Draper wykonał pierwsze zdjęcie obiektu pozasłonecznego – Wielkiej Mgławicy w Orionie.

20 października – powstał Wolny Uniwersytet w Amsterdamie.

30 października – Tegucigalpa została stolicą Hondurasu.

3 listopada – po raz pierwszy wykonano publicznie hymn Japonii.

6 listopada – Charles Laveran odkrył, że przyczyną malarii jest przenoszony przez komary pierwotniak zarodziec.

23 listopada – do Białego Domu dostarczono Biurko Resolute, które obecnie znajduje się w Gabinecie Owalnym, jako dar królowej Wiktorii dla prezydenta USA Rutherforda Hayesa.

16 grudnia – rozpoczęła się I wojna burska.

20 grudnia – w I wojnie burskiej Burzy odnieśli zwycięstwo nad Brytyjczykami w Bronkhorstspruit.

30 grudnia:

  • Francja anektowała Tahiti.
  • Paul Kruger został pierwszym prezydentem Transwalu.

Urodzili się

1 stycznia:

  • (lub 1 października lub 1 listopada) Szalom Asz, żydowski pisarz (zm. 1957)
  • Pierre-Marie Gerlier, francuski duchowny katolicki pochodzenia polskiego, arcybiskup Lyonu, kardynał (zm. 1965)

2 stycznia:

  • Louis Breguet, francuski konstruktor lotniczy (zm. 1955)
  • Wasilij Diegtiariow, rosyjski konstruktor broni strzeleckiej (zm. 1949)
  • Charles Frazer, australijski polityk (zm. 1913)
  • Andrzej Marek, polski dramaturg, reżyser filmowy pochodzenia żydowskiego (zm. 1943)

3 stycznia:

  • László Bártfai Szabó, węgierski historyk, archiwista, bibliotekarz, pedagog (zm. 1964)
  • Muhammed Alim Chan, ostatni emir Buchary (zm. 1944)
  • Walery Władysław Łoziński, polski geograf, geolog, wykładowca akademicki (zm. 1944)

4 stycznia:

  • Wacław Januszewski, polski podpułkownik, inżynier, polityk, senator RP (zm. 1953)
  • Henri Peslier, francuski piłkarz wodny (zm. 1912)
  • Michał Ringel, polski adwokat, dziennikarz, działacz syjonistyczny, polityk, senator RP pochodzenia żydowskiego (zm. 1941)

6 stycznia:

  • Hendrik Kersken, holenderski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1967)
  • Tom Mix, amerykański aktor, producent, scenarzysta i reżyser filmowy (zm. 1940)

8 stycznia – Maria Stattler-Jędrzejewicz, polska rzeźbiarka, poetka (zm. 1944)

10 stycznia:

  • Manuel Azaña, hiszpański pisarz, polityk, minister, premier i prezydent Hiszpanii (zm. 1940)
  • Paolo Giobbe, włoski kardynał (zm. 1972)

12 stycznia:

  • Arkadiusz Lisiecki, polski duchowny katolicki, biskup katowicki (zm. 1930)
  • Luigi Beltrame Quattrocchi, włoski działacz katolicki, błogosławiony, jako pierwszy w historii wyniesiony na ołtarze wspólnie z małżonką (zm. 1951)

15 stycznia – Alfred Spett, polski pułkownik saperów inżynier (zm. 1952)

16 stycznia:

  • Marceli Struszyński, polski chemik, analityk (zm. 1959)
  • Izydor Warszawski, polski przemysłowiec pochodzenia żydowskiego (zm. ?)

18 stycznia:

  • Modest García Martí, hiszpański kapucyn, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
  • Alfred Ildefons Schuster, arcybiskup Mediolanu, błogosławiony katolicki (zm. 1954)

19 stycznia:

  • John Barnett, australijski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1918)
  • James G. Scrugham, amerykański polityk, senator ze stanu Nevada (zm. 1945)

20 stycznia – Walter W. Bacon, amerykański polityk, gubernator stanu Delaware (zm. 1962)

21 stycznia – George Van Biesbroeck, amerykański astronom (zm. 1974)

25 stycznia – Hugo Betting, niemiecki rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1930)

26 stycznia – Douglas MacArthur, amerykański generał, naczelny dowódca amerykańskich wojsk na Dalekim Wschodzie w czasie II wojny światowej (zm. 1964)

28 stycznia – Włodzimierz Tyszkiewicz, polski pułkownik dyplomowany kawalerii (zm. 1953)

31 stycznia:

  • Benedykt Bornstein, polski filozof, wykładowca akademicki pochodzenia żydowskiego (zm. 1948)
  • Kazimierz Kazimierczak, polski inżynier lotniczy (zm. 1946)
  • Konstanty Rdułtowski, polski ziemianin, działacz społeczny, polityk, poseł na Sejm i senator RP (zm. 1953)

1 lutego – Jan Jarkowski, polski lekarz neurochirurg, działacz emigracyjny (zm. 1929)

3 lutego – Aleksander Zwierzyński, polski prawnik i polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1958)

6 lutego:

  • Leon Forbert, polski fotograf, reżyser i producent filmowy pochodzenia żydowskiego (zm. 1938)
  • Stanisław Wilhelm Radziwiłł, polski ziemianin, rotmistrz (zm. 1920)
  • Michał Sokolnicki, polski historyk, polityk, dyplomata (zm. 1967)

7 lutego – Gustaw Manitius, polski duchowny luterański (zm. 1940)

8 lutego – Franz Marc, niemiecki malarz (zm. 1916)

12 lutego – George Preca, maltański duchowny katolicki, święty (zm. 1962)

13 lutego – Helena Sławińska, polska działaczka społeczna (zm. 1974)

20 lutego – Pelagia Kowalczykowa, polska działaczka oświatowa i narodowa (zm. 1952)

21 lutego – Maciej Jargoń, polski kowal, działacz niepodległościowy (zm. 1955)

22 lutego – Herman Nyberg, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1968)

26 lutego – Lionel Logue, brytyjski logopeda (zm. 1953)

28 lutego – Jerzy Gattaws, polski urzędnik, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. ?)

6 marca – María Mercedes Prat, hiszpańska terezjanka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)

18 marca:

  • Salwator Huerta Gutiérrez, meksykański męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1927)
  • Walter Hohmann, niemiecki architekt; entuzjasta i pionier astronautyki i rakietnictwa (zm. 1945)

28 marca – Władysław Wójcik, polski prezbiter katolicki, męczennik, Sługa Boży (zm. 1940)

30 marca:

  • Roman Sitko, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)
  • Otto Heyer, niemiecki kapitan górniczy urzędu górniczego w Bonn (zm. 1945)

7 kwietnia:

  • Helena Grotowska, polska pisarka, tłumaczka, urzędniczka (zm. 1967)
  • Vincas Mickevičius-Kapsukas, litewski działacz komunistyczny (zm. 1935)

10 kwietnia:

  • Jan Dąbski, polski działacz ludowy, polityk, dziennikarz, wicemarszałek Sejmu (zm. 1931)
  • Józefina Moscardó Montalvá, hiszpańska działaczka Akcji Katolickiej, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)

11 kwietnia – Julio César Tello, peruwiański archeolog (zm. 1947)

15 kwietnia – Max Wertheimer, niemiecki psycholog (zm. 1943)

16 kwietnia – Teodor Kubina, polski duchowny katolicki, biskup częstochowski (zm. 1951)

17 kwietnia – Leonard Woolley, brytyjski archeolog, odkrywca starożytnego miasta Ur (zm. 1960)

21 kwietnia – Marian Cynarski, polski prawnik, sędzia, polityk, prezydent Łodzi (zm. 1927)

29 kwietnia – Adam Zieleńczyk, polski filozof i historyk filozofii, tłumacz, pedagog (zm. 1943)

2 maja:

  • Edvige Carboni, włoska mistyczka, stygmatyczka (zm. 1952)
  • Edward Grabowski, polski prawnik, adwokat, publicysta, działacz socjalistyczny i komunistyczny (zm. 1961)

9 maja:

  • Mihkel Lüdig, estoński kompozytor, organista (zm. 1958)
  • Mieczysław Mackiewicz, polski generał brygady (zm. 1954)

11 maja:

  • Knud Degn, duński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1965)
  • Teofil Szańkowski, polski ziemianin, działacz społeczny, hodowca i twórca nowych odmian zbóż, ofiara terroru sowieckiego (zm. 1945)

14 maja – Bertie Forbes, dziennikarz finansowy, założyciel czasopisma Forbes (zm. 1954)

25 maja – Salwator Ferrandis Seguí, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)

6 czerwca – Norbert Barlicki, polski publicysta, prawnik, działacz i przywódca PPS-u w latach 1926–1931 (zm. 1941)

10 czerwca:

  • André Derain, francuski malarz, grafik, rzeźbiarz i scenograf (zm. 1954)
  • Jezus Méndez Montoya, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1928)
  • Kasper Weigel, polski geodeta, profesor i rektor Politechniki Lwowskiej (zm. 1941)

16 czerwca – Alice Bailey, brytyjska okultystka, teozofka (zm. 1949)

27 czerwca – Helen Keller, amerykańska głuchoniewidoma pisarka, pedagog i działaczka społeczna (zm. 1968)

18 lipca – Elżbieta od Trójcy Przenajświętszej, francuska karmelitanka, święta katolicka (zm. 1906)

24 lipca – Ernest Bloch, amerykański kompozytor (zm. 1959)

25 lipca:

  • Anna Kopińska, polska działaczka socjalistyczna i komunistyczna (zm. 1956)
  • Józef Moscati, włoski lekarz, naukowiec i społecznik, święty (zm. 1927)

28 lipca – Erik Lindén, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1952)

31 lipca – Zygmunt Żuławski, polski polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1949)

3 sierpnia – Ludwik Eminowicz, polski poeta, tłumacz (zm. 1946)

13 sierpnia – Bertel Juslén, fiński żeglarz, olimpijczyk (zm. 1951)

21 sierpnia – Franciszek Barda, polski duchowny katolicki, biskup przemyski (zm. 1964)

23 sierpnia – Aleksandr Grin (ros. Александр Грин), rosyjski pisarz pochodzenia polskiego (zm. 1932)

24 sierpnia – Fidelis Fuidio Rodríguez, hiszpański marianista, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)

26 sierpnia – Guillaume Apollinaire, francuski poeta polskiego pochodzenia (zm. 1918)

31 sierpnia – Adolf Grabowsky, niemiecki geopolityk, profesor nauk politycznych na Uniwersytecie Marburskim (zm. 1969)

1 września – Frederick Dean, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1946)

5 września – Józef Maria z Manili, filipiński kapucyn, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)

9 września:

  • Antoni Beszta-Borowski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1943)
  • Manuel Borras, hiszpański biskup katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)

16 września – Arvid Perslow, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1931)

10 października – Maximilian Kaller, niemiecki duchowny katolicki biskup warmiński (zm. 1947)

12 października – Artemide Zatti, włoski salezjanin, błogosławiony katolicki (zm. 1951)

13 października – Stefan Ehrenkreutz, polski historyk prawa, profesor (zm. 1945)

15 października – Jan Nowak, polski geolog i paleontolog, specjalista w zakresie tektoniki (zm. 1940)

24 października – Maria Ludwika De Angelis, włoska zakonnica, misjonarka, błogosławiona katolicka (zm. 1962)

25 października – Dariusz Hernández Morató, hiszpański jezuita, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)

26 października – Andriej Bieły, rosyjski poeta, prozaik i krytyk literacki (zm. 1934)

1 listopada – Alfred Wegener, niemiecki meteorolog i geolog (zm. 1930)

9 listopada – Giles Gilbert Scott, brytyjski architekt (zm. 1960)

15 listopada – Wacław Makowski, polski prawnik, polityk, minister, marszałek Sejmu RP (zm. 1942)

26 listopada – Kazimierz Junosza-Stępowski, polski aktor (zm. 1943)

28 listopada:

  • Aleksandr Błok, rosyjski poeta symbolista, dramaturg (zm. 1921)
  • Edward Eber, polski architekt pochodzenia żydowskiego (zm. 1953)
  • Nils Rinman, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1939)

30 listopada

  • Adam Czerniaków, polski inżynier, działacz żydowski (zm. 1942)
  • Richard Henry Tawney, brytyjski historyk i działacz społeczny, socjalista (zm. 1962)

1 grudnia – Richard Jackett, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1960)

2 grudnia – Józef Rychlicki, polski duchowny rzymskokatolicki, nauczyciel akademicki (zm. 1951)

13 grudnia – Adam Kroebl, polski taternik, alpinista, narciarz, urzędnik, starosta, notariusz, poseł na Sejm II Rzeczypospolitej (zm. 1950)

22 grudnia – Dawid Przepiórka, polski szachista (zm. 1940)

25 grudnia – James Davey, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1951)

26 grudnia – Albert Weil, francuski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1945)

31 grudnia – George Marshall, amerykański dowódca wojskowy, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (zm. 1959)

data dzienna nieznana:

  • Jadwiga Jawurkówna, polska nauczycielka (zm. 1944)
  • John Miles, angielski rugbysta i sędzia sportowy (zm. 1953)
  • Billy Richards, australijski rugbysta (zm. 1928)
  • Filip Zhang Zhihe, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
  • Zoltán Zsigmondy, węgierski taternik, doktor (zm. 1945)

data dzienna nieznana i niepewna:

  • Soava Gallone (wg innych źródeł ur. 11 czerwca 1887), aktorka, gwiazda niemego kina włoskiego (zm. 1957)

Zmarli

8 stycznia – Joshua A. Norton, samozwańczy cesarz Stanów Zjednoczonych (ur. 1819)

16 stycznia – Charles Nègre, francuski malarz i pionier fotografii (ur. 1820)

21 stycznia – Jules Favre, francuski polityk (ur. 1809)

23 marca – Gheorghe Magheru, rumuński dowódca wojskowy, rewolucjonista i polityk na Wołoszczyźnie (ur. 1802)

25 marca – Józef Przerwa-Tetmajer, polski matematyk, poeta, uczestnik powstania listopadowego, działacz patriotyczny (ur. 1804)

31 marca – Henryk Wieniawski, polski skrzypek, kompozytor i pedagog pochodzenia żydowskiego (ur. 1835)

13 kwietnia – Robert Fortune, szkocki botanik, znany ze sprowadzenia herbaty z Chin do Indii (ur. 1812)

3 maja – Jonathan Homer Lane, amerykański astrofizyk (ur. 1819)

8 maja – Gustave Flaubert, pisarz francuski (ur. 1821)

9 lipca – Paul Broca, wybitny francuski anatom i antropolog (ur. 1824)

12 sierpnia – Ferdinand von Hebra, austriacki lekarz pochodzenia czeskiego, dermatolog (ur. 1816)

6 września – Edwin Oppler, niemiecki architekt żydowskiego pochodzenia (ur. 1831)

5 października:

  • William Lassell, angielski astronom (ur. 1799)
  • Jacques Offenbach, kompozytor francuski (ur. 1819)

7 grudnia – Maria Józefa Rossello, włoska zakonnica, święta katolicka (ur. 1811)

10 grudnia – Marek Antoni Durando, włoski lazarysta, założyciel zgromadzenia Sióstr Męki Jezusa z Nazaretu, błogosławiony katolicki (ur. 1801)

11 grudnia – Oliver Winchester, amerykański konstruktor i przemysłowiec (ur. 1810)

22 grudnia – George Eliot, angielska pisarka (ur. 1819)

Święta ruchome

Tłusty czwartek: 5 lutego

Ostatki: 10 lutego

Popielec: 11 lutego

Niedziela Palmowa: 21 marca

Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 24 marca

Wielki Czwartek: 25 marca

Wielki Piątek: 26 marca

Wielka Sobota: 27 marca

Wielkanoc: 28 marca

Poniedziałek Wielkanocny: 29 marca

Wniebowstąpienie Pańskie: 6 maja

Zesłanie Ducha Świętego: 16 maja

Boże Ciało: 27 maja

Zobacz też

1880 w literaturze

1880 w muzyce

1880 w sztuce

Przypisy

Zostań naszym fanem!

Pomóż nam się rozwijać! Polub nas na Facebooku! i śledź nas na X!