1875

Wydarzenia w Polsce

14 stycznia – Bolesław Prus zawarł związek małżeński z Oktawią Trembińską.

15 maja – uruchomiono linię kolejową Legnica-Żagań o długości 74,41 km.

5 czerwca – w Warszawie powstało Muzeum Przemysłu i Rolnictwa.

25 sierpnia – w Warszawie zainaugurowano działalność Szkoły Technicznej Warszawsko-Wiedeńskiej Kolei Żelaznej, która później przekształciła się w Technikum Kolejowe.

2 września – otwarto tunel kolejowy w Długopolu-Zdroju.

18 listopada:

  • uruchomiono linię kolejową Chyrów-Stryj (długość 100,17 km), która należała do Austriackich Kolei Państwowych.
  • Sokrat Starynkiewicz objął urząd prezydenta Warszawy.

23 listopada – miała miejsce polska premiera opery Aida Giuseppe Verdiego w Warszawie.

10 grudnia – uruchomiono linię kolejową Poznań-Kluczbork o długości 200,90 km.

Utworzono Towarzystwo Naukowe w Toruniu, które było pierwszym towarzystwem naukowym na Pomorzu.

W Królestwie Polskim kontynuowano prześladowania unitów.

Duchowieństwo unickie diecezji chełmskiej ogłosiło deklarację o przystąpieniu do Cerkwi prawosławnej, co oznaczało ostateczną likwidację wyznania unickiego na terenach byłego Królestwa Polskiego oraz w ziemiach zabranych przez Rosję.

W Królestwie Polskim powstały gubernialne wydziały hipoteczne przy sądach okręgowych.

Rozpoczęto prace nad odnową Sukiennic w Krakowie.

Zakończono budowę gmachu I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Elblągu.

Wydarzenia na świecie

5 stycznia – otwarto Operę Paryską.

26 stycznia – Amerykanin George Green opatentował elektryczne wiertło dentystyczne.

2 marca – Béla Wenckheim objął stanowisko premiera Królestwa Węgier.

3 marca:

  • w Paryżu miała miejsce prapremiera opery Carmen Georges’a Bizeta.
  • w Montrealu odbył się pierwszy mecz hokeja na lodzie.

10 marca – Louis Buffet został premierem Francji.

29 marca – miała miejsce erupcja wulkanu Askja na Islandii.

10 kwietnia:

  • w Japonii ustanowiono Order Wschodzącego Słońca.
  • w kanadyjskiej prowincji Alberta powstał Fort Calgary, który w 1894 roku przekształcił się w miasto Calgary.

8 maja – Charilaos Trikupis został premierem Grecji.

17 maja – w Louisville, w stanie Kentucky, odbył się pierwszy w wyścig konny Kentucky Derby.

22 maja – Albert Barnes Steinberger objął funkcję pierwszego premiera Samoa.

8 czerwca – francuski astronom Alphonse Borrelly odkrył planetoidę (146) Lucina.

19 czerwca – w Bośni i Hercegowinie wybuchło antytureckie powstanie.

25 sierpnia – kapitan Matthew Webb jako pierwszy w historii przepłynął La Manche.

25 października – w Bostonie miało miejsce prawykonanie I Koncertu fortepianowego b-moll Piotra Czajkowskiego.

Guangxu został cesarzem Chin.

Wielka Brytania odkupiła od władcy Egiptu jego udziały w Kanale Sueskim.

Helena Bławatska założyła w Nowym Jorku Towarzystwo Teozoficzne.

Powstał Katolicki Uniwersytet Paryski (Institut Catholique).

Urodzili się

9 stycznia – Stepan Tomasziwski, ukraiński historyk, publicysta, polityk (zm. 1930)

10 stycznia – Henryk Julian Gay, polski architekt i inżynier (zm. 1936)

13 stycznia – Alina Świderska, polska pisarka, tłumaczka (zm. 1963)

14 stycznia – Albert Schweitzer, niemiecki myśliciel, teolog protestancki, muzyk, lekarz, misjonarz i filozof (zm. 1965)

15 stycznia:

  • Józef Maria Fernández Sánchez, hiszpański lazarysta, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
  • Alojzy Variara, włoski misjonarz, błogosławiony katolicki (zm. 1923)

16 stycznia – Stanisław Garlicki, polski matematyk, chemik (zm. 1935)

27 stycznia – Eilert Falch-Lund, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1960)

28 stycznia – Karol Juliusz Drac, polski wynalazca, konstruktor i badacz w dziedzinie fotografii barwnej (zm. 1906)

1 lutego – Jakub z Ghaziru, libański kapucyn, błogosławiony katolicki (zm. 1954)

2 lutego – Fritz Kreisler, austriacki skrzypek, kompozytor (zm. 1962)

5 lutego – Gonzalo Queipo de Llano, hiszpański generał (zm. 1951)

6 lutego – Julian Makowski, polski prawnik, dyplomata, wykładowca akademicki (zm. 1959)

9 lutego – Leon Pluciński, polski ziemianin, polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1935)

10 lutego:

  • Kazimierz Kühn, polski działacz społeczny, Prezydent Płocka (zm. 1957)
  • Elvira Notari, włoska scenarzystka, reżyserka i producentka filmowa (zm. 1946)

16 lutego – Anna Tumarkin, rosyjska filozof, doktor filozofii (zm. 1951)

18 lutego – Erik Hartvall, fiński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1939)

20 lutego:

  • Bolesław Hryniewiecki, polski botanik, historyk botaniki i pedagog (zm. 1963)
  • Marie Marvingt, francuska pielęgniarka, lotniczka, sportsmenka, inicjatorka utworzenia latających ambulansów, pierwsza kobieta, która latała jako pilot bojowy (zm. 1963)

21 lutego:

  • Jeanne Calment, rekordzistka długości życia ludzkiego (zm. 1997)
  • Louis Huybrechts, belgijski żeglarz sportowy (zm. 1963)

24 lutego – Aleksander Mardkowicz, karaimski literat, wydawca i działacz społeczny (zm. 1944)

27 lutego:

  • Sperancja od Krzyża, hiszpańska karmelitanka misjonarka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
  • Wojciech Tomaka, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy przemyski (zm. 1967)

3 marca – Cyryl Ratajski, polski polityk, prezydent Poznania, minister spraw wewnętrznych, w czasie II wojny światowej delegat rządu emigracyjnego na kraj (zm. 1942)

7 marca – Maurice Ravel, francuski kompozytor (zm. 1937)

13 marca – Rodryg Aguilar Alemán, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1927)

22 marca – Adolf Martens, polski budowniczy (zm. 1939)

27 marca – Rudolf Pilát, czeski taternik, alpinista, działacz wspinaczkowy i numizmatyk (zm. 1946)

3 kwietnia – Wincenty Hermanowski, polski samorządowiec, prezydent Białegostoku (zm. 1947)

4 kwietnia – Kazimierz Prószyński, polski wynalazca, pionier światowej kinematografii (zm. 1945)

5 kwietnia – Celestyn Rydlewski, polski lekarz, major (zm. 1940)

12 kwietnia – Stanisław Adamski, polski duchowny katolicki, biskup katowicki (zm. 1967)

16 kwietnia – Aleksander Mogilnicki, polski prawnik (zm. 1956)

25 kwietnia – Maria Alvarado Cardozo, wenezuelska zakonnica, założycielka augustianek Najświętszego Serca Jezusa, błogosławiona katolicka (zm. 1967)

20 maja:

  • Hendrik Offerhaus, holenderski wioślarz (zm. 1953)
  • Stanisław Osiecki, polski polityk, poseł na Sejm i senator RP, minister reform rolnych oraz przemysłu i handlu, wicemarszałek Sejmu (zm. 1967)

30 maja – Giovanni Gentile, włoski filozof (zm. 1944)

6 czerwca – Thomas Mann, pisarz niemiecki (zm. 1955)

9 czerwca – Henry Hallett Dale, angielski fizjolog i biochemik, noblista (zm. 1968)

15 czerwca – Witold Ostrowski, polski działacz społeczny, prezydent Krakowa (zm. 1942)

16 czerwca – Aleksander Maciesza, polski lekarz, antropolog, Prezydent Płocka (zm. 1945)

28 czerwca – Henri Lebesgue, francuski matematyk (zm. 1941)

3 lipca – Ferdinand Sauerbruch, niemiecki chirurg, pionier torakochirurgii (zm. 1951)

7 lipca – Maria Sojkowa, polska działaczka narodowa i społeczna, członkini Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego (zm. 1944)

15 lipca – Charles Mallory Hatfield, amerykański „zaklinacz deszczu” (zm. 1958)

21 lipca – Charles Gondouin, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1947)

26 lipca – Carl Gustav Jung, szwajcarski psycholog i psychiatra (zm. 1961)

27 lipca – Theodorus van Roosmalen, holenderski duchowny katolicki, wikariusz apostolski Gujany Holenderskiej (zm. 1957)

30 lipca – Anicet Kopliński, polski kapucyn, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1941)

31 lipca – Edvin Hagberg, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1947)

2 sierpnia – Helena Romer-Ochenkowska, polska prozaiczka, publicystka, działaczka społeczna (zm. 1947)

9 sierpnia – Albert Ketèlbey, brytyjski kompozytor, dyrygent, pianista (zm. 1959)

11 sierpnia – Ignacy Boerner, polski polityk, minister poczt i telegrafów (zm. 1933)

16 sierpnia – Franciszek Bujak, polski historyk dziejów gospodarczych i społecznych (zm. 1953)

22 sierpnia – Maria Dowmuntowa, polska aktorka (zm. 1951)

30 sierpnia – Otokar Chlup, czeski pedagog (zm. 1965)

1 września – Edgar Rice Burroughs, amerykański pisarz, twórca cyklu książek o przygodach Tarzana (zm. 1950)

3 września:

  • Ignacy Manteuffel, polski prawnik, polityk, wojewoda kielecki (zm. 1927)
  • Ferdinand Porsche, konstruktor samochodów (zm. 1951)

9 września – Michał Woźniak, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)

17 września – John Holmes Overton, amerykański polityk, senator ze stanu Luizjana (zm. 1948)

22 września – Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, litewski kompozytor, malarz i grafik (zm. 1911)

24 września – Helena Stattler, polska matematyk, pedagog, autorka podręczników szkolnych, działaczka niepodległościowa i oświatowa (zm. 1955)

2 października – Maksymilian Paradystal, polski działacz niepodległościowy i oficer, odznaczony Orderem Virtuti Militari (zm. 1929)

6 października – Arthur Allers, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1961)

8 października – Lawrence Doherty, brytyjski tenisista (zm. 1919)

12 października – Aleister Crowley, angielski poeta i pisarz, alpinista, szachista, filozof (zm. 1947)

23 października:

  • Gilbert Newton Lewis, amerykański fizyk, chemik (zm. 1946)
  • Carl Thaulow, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1942)

29 października – Anastasija Bicenko, rosyjska rewolucjonistka (zm. 1938)

9 listopada – Marcelina Rościszewska, polska działaczka niepodległościowa, pedagog (zm. 1949)

10 listopada – Hansi Niese, austriacka aktorka (zm. 1934)

18 listopada – Adela Comte-Wilgocka, polska śpiewaczka operowa (sopran), pedagog (zm. 1960)

19 listopada – Hiram Bingham III, amerykański odkrywca, polityk, senator ze stanu Connecticut (zm. 1956)

24 listopada – Xawery Dunikowski, pedagog, rzeźbiarz i malarz (zm. 1964)

25 listopada – Konrad Koziczinski, niemiecki taternik (zm. ?)

27 listopada – Władysław Orkan, polski pisarz (zm. 1930)

30 listopada – Otto Strandman, estoński premier i naczelnik państwa (zm. 1941)

3 grudnia – Bernard Lichtenberg, proboszcz katedry berlińskiej, błogosławiony, męczennik reżimu hitlerowskiego (zm. 1943)

4 grudnia – Rainer Maria Rilke, austriacki poeta i powieściopisarz, przedstawiciel symbolizmu (zm. 1926)

5 grudnia – Michał Milewski, polski generał (zm. 1935)

6 grudnia – Jarogniew Drwęski, polski działacz narodowy, prezydent Poznania (zm. 1921)

7 grudnia – Mieczysław Bilski, polski prawnik, działacz państwowy II Rzeczypospolitej, wojewoda kielecki (zm. 1939)

12 grudnia:

  • Maria Giuliani, włoska misjonarka, męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
  • Mieczysław Kaplicki, polski lekarz, polityk, prezydent Krakowa (zm. 1959)
  • Gerd von Rundstedt, niemiecki feldmarszałek z czasów II wojny światowej (zm. 1953)

17 grudnia – Jan Michalski, polski inżynier, polityk, minister aprowizacji, prezydent Radomia (zm. po 1934)

19 grudnia – Mileva Marić, serbska matematyczka i fizyczka, pierwsza żona Alberta Einsteina (zm. 1948)

21 grudnia:

  • Paweł Bienias, polski ludwisarz, działacz polonijny, właściciel ziemski (zm. 1934)
  • Halvor Møgster, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1950)

25 grudnia – Theodor Innitzer, austriacki duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Wiednia (zm. 1955)

30 grudnia – Jean-Guy Gautier, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1938)

31 grudnia:

  • Wacław Bajkowski, polski adwokat, polityk, prezydent Lublina (zm. 1941)
  • Wojciech Owczarek, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy włocławski (zm. 1938)

data dzienna nieznana:

  • Teresa Chen Jinjie, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
  • Jehuda Lejb Majmon, izraelski polityk (zm. 1962)
  • Jan Ventura Solsona, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
  • Jan Wang Kuixin, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)

Zmarli

3 stycznia – Pierre Larousse, francuski pisarz, gramatyk, leksykograf i wydawca (ur. 1817)

6 stycznia – płk Piotr Wysocki, przywódca spisku, który doprowadził do wybuchu powstania listopadowego (ur. 1797)

20 stycznia – Jean-François Millet, francuski malarz (ur. 1814)

22 lutego – Jean Baptiste Camille Corot, francuski malarz (ur. 1796)

7 marca – John Edward Gray, brytyjski zoolog (ur. 1800)

20 marca – January Suchodolski, polski malarz batalista okresu romantyzmu (ur. 1797)

28 marca – Abraham Faure, południowoafrykański dziennikarz, działacz społeczny, duchowny protestancki (ur. 1795)

2 kwietnia – Franciszek Coll, hiszpański dominikanin, założyciel Dominikanek od Zwiastowania NMP, święty katolicki (ur. 1812)

29 maja – Maciej Wołonczewski (lit. Motiejus Valančius), pisarz, historyk, etnograf, biskup żmudzki (ur. 1801)

2 czerwca – Józef Kremer, polski polihistor, filozof, estetyk, historyk sztuki, prekursor psychologii (ur. 1806)

3 czerwca – Georges Bizet, francuski kompozytor (ur. 1838)

9 czerwca – Karol Libelt, polski filozof, działacz polityczny i społeczny, prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (ur. 1807)

14 czerwca – Heinrich Louis d’Arrest, niemiecki astronom (ur. 1822)

14 lipca – Guillaume Henri Dufour, szwajcarski inżynier, kartograf, generał (ur. 1787)

23 lipca – Isaac Merritt Singer, amerykański wynalazca współczesnej maszyny do szycia (ur. 1811)

31 lipca – Andrew Johnson, 17. prezydent USA (ur. 1808)

3 sierpnia – Agenor Romuald Gołuchowski, arystokrata polski, galicyjski hrabia, austriacki polityk konserwatywny, minister spraw wewnętrznych Austrii (ur. 1812)

4 sierpnia – Hans Christian Andersen, duński bajkopisarz (ur. 1805)

10 października – Aleksiej Konstantinowicz Tołstoj, rosyjski poeta i dramatopisarz (ur. 1817)

6 listopada – Wojciech Stattler, polski malarz (ur. 1800)

17 listopada – Achille Ginoulhiac, arcybiskup Lyonu (ur. 1806)

9 grudnia – Aleksander Stryjeński, polski inżynier wojskowy i cywilny, kartograf (ur. 1803)

24 grudnia – Gotthold Christian Clausnitzer, niemiecki duchowny luterański, pierwszy proboszcz parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Katowicach (ur. 1810)

data dzienna nieznana:

  • Wojtek Mateja, ostatni tatrzański zbójnik grasujący na terenie Tatr i Podhala

Święta ruchome

Tłusty czwartek: 4 lutego

Ostatki: 9 lutego

Popielec: 10 lutego

Niedziela Palmowa: 21 marca

Wielki Czwartek: 25 marca

Wielki Piątek: 26 marca

Wielka Sobota: 27 marca

Wielkanoc: 28 marca

Poniedziałek Wielkanocny: 29 marca

Wniebowstąpienie Pańskie: 6 maja

Zesłanie Ducha Świętego: 16 maja

Boże Ciało: 27 maja

Zobacz też

1875 w literaturze

1875 w muzyce

1875 w sztuce