1873

Wydarzenia w Polsce

7 maja – rozpoczęła działalność Akademia Umiejętności w Krakowie.

23 czerwca – w Gdańsku zainaugurowano tramwaj konny.

23 lipca – wydano pierwszą pocztówkę z motywem górskim.

3 sierpnia – podjęto decyzję o utworzeniu Galicyjskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.

15 sierpnia – otwarto most kolejowy w Toruniu.

30 października – ksiądz i pszczelarz Jan Dzierżoń został ekskomunikowany za krytykę dogmatu o nieomylności papieża.

31 grudnia – powstało Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie, które później przekształcono w Towarzystwo Tatrzańskie, a w 1920 roku zmieniono jego nazwę na Polskie Towarzystwo Tatrzańskie.

Wydarzenia na świecie

1 stycznia – Japonia przyjęła kalendarz gregoriański. Zobacz także: 1582, Kalendarz japoński.

11 lutego – abdykował Amadeusz I Sabaudzki, a w Hiszpanii ogłoszono Pierwszą Republikę Hiszpańską.

18 lutego – w Sofii przez Turków powieszono bułgarskiego bohatera narodowego Wasiła Lewskiego.

1 marca – w USA rozpoczęto masową produkcję maszyn do pisania.

3 marca – William Fox został czwarty raz premierem Nowej Zelandii.

1 kwietnia – 547 osób zmarło w wyniku zatonięcia brytyjskiego parowca RMS Atlantic u wybrzeży Nowej Szkocji.

2 kwietnia – Passaic w stanie New Jersey uzyskało status miasta.

8 kwietnia – Julius Vogel objął stanowisko premiera Nowej Zelandii.

5 maja – powstała Skandynawska Unia Monetarna.

9 maja – na giełdzie w Wiedniu nastąpił krach.

10 maja – w trakcie wojny Modoków armia amerykańska odniosła zwycięstwo w bitwie koło Sorass Lake.

11 maja – sejm pruski uchwalił ustawy majowe dotyczące edukacji duchownych oraz egzaminu państwowego.

12 maja – Oskar II został koronowany na króla Szwecji.

13 maja – opatentowano uchwyt lampki do maszyny do szycia.

20 maja – krawiec Jacob Davis i przedsiębiorca Levi Strauss otrzymali amerykański patent na dżinsy z wzmocnionymi kieszeniami przy pomocy nitów.

23 maja – w Kanadzie utworzono Północno-Zachodnią Policję Konną.

25 maja – spłonęła Opera Królewska w Valletcie na Malcie.

29 maja – w Weimarze miała miejsce premiera oratorium „Chrystus” Ferenca Liszta.

13 czerwca – kanadyjski astronom James Craig Watson odkrył planetoidę (132) Aethra, pierwszą przecinającą orbitę Marsa.

14 czerwca – niemiecki archeolog amator Heinrich Schliemann odkrył tzw. skarb Priama.

1 lipca – Wyspa Księcia Edwarda włączona została do Konfederacji Kanady.

12 lipca – w Hiszpanii wybuchło powstanie kantonalistów.

15 lipca – w Glasgow założono klub piłkarski Rangers F.C.

30 sierpnia – austriaccy odkrywcy Julius von Payer i Karl Weyprecht znaleźli archipelag Ziemia Franciszka Józefa na Morzu Barentsa.

1 września – w San Francisco uruchomiono tramwaje linowe.

8 września – Gustave Rolin-Jaequemyns oraz dziesięciu innych prawników powołali Instytut Prawa Międzynarodowego.

2 października – w Berlinie odsłonięto Kolumnę Zwycięstwa, upamiętniającą pruskie sukcesy wojenne.

22 października – władcy Austro-Węgier, Niemiec i Rosji zawarli sojusz wojskowy znany jako Sojusz Trzech Cesarzy.

20 listopada – miasta Buda i Peszt zostały połączone, tworząc Budapeszt.

22 listopada – na północnym Atlantyku francuski transatlantyk „Ville du Havre” zatonął po zderzeniu ze szkockim kliperem „Loch Earn”; zginęło 226 osób.

Urodzili się

1 stycznia – Mariano Azuela, meksykański rewolucjonista, lekarz i pisarz (zm. 1952)

2 stycznia – Teresa z Lisieux, francuska karmelitanka, Doktor Kościoła, święta katolicka (zm. 1897)

5 stycznia – Laura Meozzi, włoska zakonnica (zm. 1951)

7 stycznia – Adolph Zukor, pionier przemysłu filmowego pochodzenia węgierskiego (zm. 1976)

8 stycznia – Helena Petrowić-Niegosz, księżna Neapolu, królowa Włoch i Albanii, cesarzowa Etiopii (zm. 1952)

9 stycznia – Chajim Nachman Bialik, narodowy wieszcz Izraela; prozaik, tłumacz, eseista, wydawca (zm. 1934)

13 stycznia – Olof Mark, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1920)

14 stycznia – Moisiej Uricki, rosyjski socjaldemokrata i komunista pochodzenia żydowskiego (zm. 1918)

15 stycznia – Władysław Benda, polski malarz, ilustrator, projektant (zm. 1948)

19 stycznia – Adam Alojzy Krzyżanowski, polski ekonomista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (zm. 1963)

22 stycznia – Johannes Wende, niemiecki architekt i budowniczy (zm. 1954)

23 stycznia – Karol Irzykowski, polski pisarz, krytyk literacki i filmowy (zm. 1944)

24 stycznia – Tadeusz Bobrowski, polski generał (zm. 1930)

28 stycznia – Sidonie-Gabrielle Colette, francuska pisarka (zm. 1954)

2 lutego – Constantin von Neurath, dyplomata hitlerowski (zm. 1956)

6 lutego – Abraham Neumann, polski malarz, grafik pochodzenia żydowskiego (zm. 1942)

7 lutego – Thomas Andrews, konstruktor statków, projektant RMS Titanica (zm. 1912)

15 lutego – Hans von Euler-Chelpin, szwedzki chemik organik, biochemik, pochodzenia niemieckiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 1964)

17 lutego – Henryk Przeździecki, polski duchowny katolicki, biskup siedlecki (zm. 1939)

28 lutego – William McMaster Murdoch, Pierwszy Oficer na RMS Titanicu (zm. 1912)

3 marca – Emma Döll, niemiecka polityk (zm. 1930)

10 marca – Jakob Wassermann, niemiecki pisarz żydowskiego pochodzenia (zm. 1934)

11 marca – Michael Guhr, spiskoniemiecki lekarz, działacz turystyczny, prezes Karpathenverein, propagator narciarstwa (zm. 1933)

13 marca – Maryla Wolska, polska poetka okresu Młodej Polski (zm. 1930)

29 marca – Tullio Levi-Civita, włoski matematyk (zm. 1941)

5 kwietnia – Adela Łukiewska, polska działaczka społeczna (zm. 1941)

10 kwietnia – Jerzy Tomanek, polski nauczyciel i działacz społeczny (zm. 1954)

11 kwietnia – Stanisław Kochowicz, polski działacz niepodległościowy, polityczny, społeczny i kulturalny (zm. 1948)

12 kwietnia – Herbert Nicol, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1950)

15 kwietnia:

Juliette Atkinson, amerykańska tenisistka (zm. 1944)

Józefa Bojanowska, polska feministka, działaczka społeczna, założycielka wielu organizacji kobiecych (zm. 1945)

18 kwietnia – Seweryn Czetwertyński, polski ziemianin, polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1945)

19 kwietnia – August Krasicki, hrabia, właściciel Leska (zm. 1946)

20 kwietnia – Wojciech Korfanty, polski polityk, jeden z liderów powstań śląskich (zm. 1939)

25 kwietnia – Félix d’Hérelle, kanadyjski mikrobiolog, współodkrywca bakteriofagów, pomysłodawca terapii fagowej (zm. 1949)

30 kwietnia – Wasyl Czagowec, ukraiński fizjolog (zm. 1941)

3 maja – Nini Roll Anker, norweska pisarka (zm. 1942)

2 czerwca – Anna Eliza Williams, angielska superstulatka (zm. 1987)

3 czerwca – Otto Loewi, austriacki farmakolog (zm. 1961)

5 czerwca – Alojzy Versiglia, włoski salezjanin, misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (zm. 1930)

7 czerwca – Wacław Tokarz, polski historyk powstań narodowych i wojskowości, profesor UJ i UW (zm. 1937)

12 czerwca – Włodzimierz Jasiński, polski duchowny katolicki, biskup sandomierski i łódzki (zm. 1965)

16 czerwca – Jan Brzeskot, polski działacz związkowy i narodowy, redaktor, radny Rady Miejskiej w Katowicach, poseł na Sejm Śląski III kadencji (zm. 1937)

28 czerwca – Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless, Księżna Wałbrzycha (zm. 1943)

1 lipca – Alice Guy-Blaché, amerykańska reżyserka filmowa pochodzenia francuskiego (zm. 1968)

7 lipca – Anna Sychravová, czechosłowacka nauczycielka, polityk, tłumaczka (zm. 1925)

20 lipca – Joseph Wallis, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1919)

12 sierpnia – Waldemar Björkstén, fiński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1933)

13 sierpnia – Józef Haller, generał broni Wojska Polskiego, legionista (zm. 1960)

15 sierpnia – Roman Podoski, polski uczony elektryk, pionier elektryfikacji polskich kolei, współzałożyciel Stowarzyszenia Elektryków Polskich (zm. 1954)

23 sierpnia – Bolesław Frej, polski generał brygady (zm. 1950)

30 sierpnia – Cezydiusz Giacomantonio, włoski franciszkanin, misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1900)

1 września – Iwan Klun, rosyjski malarz (zm. 1943)

11 września – Daria od św. Zofii Campillo Paniagua, hiszpańska karmelitanka miłosierdzia, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)

17 września – Cécile Sorel, francuska aktorka (zm. 1966)

20 września – Robert Wrenn, amerykański tenisista, zwycięzca mistrzostw USA (zm. 1925)

30 września – Jonas Jonsson, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1926)

3 października – Serafino Cimino, włoski arcybiskup, nuncjusz w Peru, franciszkanin (zm. 1928)

5 października – Ida Benjamin, niemiecka działaczka społeczna, ofiara Holocaustu (zm. 1943)

6 października – Wacław Baehr, polski biolog (zm. 1939)

8 października:

Ejnar Hertzsprung, duński astronom i chemik (zm. 1967)

Jan Calabria, włoski duchowny, założyciel Zgromadzenia Ubogich Sług Bożej Opatrzności, święty katolicki (zm. 1954)

9 października – Karl Schwarzschild, niemiecki fizyk, astronom (zm. 1916)

11 października:

Joseph Irwin France, amerykański polityk, senator ze stanu Maryland (zm. 1939)

Stanisław Nowodworski, polski prawnik, polityk, prezydent Warszawy (zm. 1931)

14 października – Ray Ewry, amerykański lekkoatleta, skoczek w dal z miejsca (zm. 1937)

17 października – Ludwik Izierski, pułkownik audytor Wojska Polskiego (zm. 1946)

24 października – Jules Rimet, francuski działacz sportowy (zm. 1956)

4 listopada – George Edward Moore, angielski filozof (zm. 1958)

9 listopada – Tadeusz Miciński, polski poeta Młodej Polski (zm. 1918)

16 listopada – Zygmunt Szymanowski, polski lekarz, bakteriolog, oficer lekarz WP, działacz społeczny II RP oraz członek KC PZPR w Polsce Ludowej (zm. 1956)

12 grudnia – Richard Frankfurter, niemiecki prawnik, dziennikarz i polityk (zm. 1953)

14 grudnia – Joseph Jongen, belgijski kompozytor, organista i pedagog (zm. 1953)

15 grudnia – Harry E. Humphrey, amerykański spiker, lektor i aktor (zm. 1947)

21 grudnia – Kazimierz Ruciński, polski architekt (zm. 1945)

25 grudnia – Włodzimierz Ghika, rumuński błogosławiony katolicki (zm. 1954)

30 grudnia – Al Smith, amerykański polityk (zm. 1944)

Zmarli

1 stycznia – Antoni Dobrzański, polski duchowny katolicki, ojciec duchowy powstańców krakowskich (ur. 1804)

20 stycznia – Bazyli Antoni Maria Moreau, francuski zakonnik, założyciel Braci Świętego Krzyża, błogosławiony katolicki (ur. 1799)

27 stycznia – Adam Sedgwick, brytyjski geolog (ur. 1785)

17 marca – Barbara Maix, austriacka zakonnica, założycielka Sióstr Niepokalanego Serca Maryi, błogosławiona katolicka (ur. 1818)

25 marca – Wilhelm Marstrand, duński malarz (ur. 1810)

23 kwietnia – Wolfgang Menzel, niemiecki pisarz, krytyk i historyk literatury (ur. 1798)

1 maja – David Livingstone, szkocki misjonarz anglikański i podróżnik (ur. 1813)

8 maja – John Stuart Mill, angielski filozof, politolog i ekonomista, liberał, zwolennik równouprawnienia kobiet (ur. 1806)

22 maja – Alessandro Manzoni, włoski pisarz, czołowy przedstawiciel włoskiego romantyzmu (ur. 1785)

3 sierpnia – Carl Leopold Lohmeyer, niemiecki farmaceuta, autor pierwszego drukowanego przewodnika po Tatrach z 1842 roku (ur. 1799)

20 września – Giovanni Battista Donati, włoski astronom (ur. 1826)

6 października – Paweł Edmund Strzelecki, polski podróżnik, geolog, geograf, badacz Australii (ur. 1797)

14 grudnia – Louis Agassiz, szwajcarski zoolog i paleontolog (ur. 1807)

Święta ruchome

Tłusty czwartek: 20 lutego

Ostatki: 25 lutego

Popielec: 26 lutego

Niedziela Palmowa: 6 kwietnia

Wielki Czwartek: 10 kwietnia

Wielki Piątek: 11 kwietnia

Wielka Sobota: 12 kwietnia

Wielkanoc: 13 kwietnia

Poniedziałek Wielkanocny: 14 kwietnia

Wniebowstąpienie Pańskie: 22 maja

Zesłanie Ducha Świętego: 1 czerwca

Boże Ciało: 12 czerwca

Zobacz też

1873 w literaturze

1873 w muzyce

1873 w sztuce

Przypisy