Wydarzenia w Polsce
1 stycznia – na mocy ukazu cara Aleksandra II Romanowa wprowadzono Medal za Uśmierzenie Buntu Polskiego.
17 lutego – w Cytadeli publicznie powieszono powstańców styczniowych Emanuela Szafarczyka oraz Aleksandra Waszkowskiego.
17 marca – rozpoczęto budowę mostu łyżwowego na Wiśle w Włocławku.
23 maja – w Sokołowie Podlaskim wykonano egzekucję księdza Stanisława Brzóski, generała i naczelnego kapelana wojsk powstańczych, który był ostatnim dowódcą powstania styczniowego.
5 lipca – w Warszawie ukazało się pierwsze wydanie tygodnika Kłosy.
10 lipca – powstał Ogród Zoologiczny we Wrocławiu.
11 września – Katowice uzyskały prawa miejskie.
28 września – w Warszawie odbyła się prapremiera Strasznego dworu Stanisława Moniuszki, która zakończyła się wielką manifestacją patriotyczną.
18 listopada – uruchomiono Kolej Fabryczno-Łódzką.
Wprowadzono dekret cesarza o amnestii dla więźniów politycznych, co umożliwiło powrót wielu osób przetrzymywanych w austriackich więzieniach do Krakowa.
Wybudowano drogę bitą Wicko-Rybieńko.
Wydarzenia na świecie
31 stycznia – Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych przyjęła 13. poprawkę do konstytucji, która znosiła niewolnictwo (weszła w życie po ratyfikacji przez trzy czwarte stanów, 6 grudnia 1865).
7 lutego – w trakcie wojny secesyjnej unioniści odnieśli zwycięstwo w bitwie nad Hatcher’s Run.
8 lutego – Gregor Mendel, prekursor genetyki, przedstawił na posiedzeniu lokalnego towarzystwa naukowego w Brnie zasady dziedziczenia cech.
13 marca – w wojnie secesyjnej ogłoszono niezrealizowany do końca pobór 300 tysięcy Afroamerykanów do Armii Skonfederowanych Stanów Ameryki.
16 marca – w trakcie wojny secesyjnej miała miejsce nierozstrzygnięta bitwa pod Averasborough.
18 marca – dyktator Paragwaju Francisco Solano López wypowiedział wojnę Argentynie.
19 marca – rozpoczęła się bitwa pod Bentonville.
21 marca – wojska Unii odniosły zwycięstwo w bitwie pod Bentonville.
25 marca – Pedro Antonio Pimentel został prezydentem Dominikany.
2 kwietnia – wojna secesyjna: unionistyczne zwycięstwa w III bitwie pod Petersburgiem oraz bitwie pod Selmą.
3 kwietnia – wojska Unii zdobyły Richmond w Wirginii, stolicę Skonfederowanych Stanów Ameryki.
6 kwietnia – powstał niemiecki koncern chemiczny BASF.
8 kwietnia – wojska Unii zwyciężyły w bitwie pod Appomattox Station.
9 kwietnia – gen. Robert E. Lee podpisał w Appomattox kapitulację wojsk konfederatów, co uznawane jest za zakończenie wojny.
12 kwietnia – wojska Unii zdobyły port i miasto Mobile w Alabamie.
13 kwietnia – wojska Unii zajęły stolicę Karoliny Północnej Raleigh.
14 kwietnia – w Teatrze Forda w Waszyngtonie prezydent USA Abraham Lincoln został postrzelony przez aktora Johna Wilkesa Bootha, w wyniku czego zmarł następnego dnia w szpitalu.
Prezydent Gwatemali Rafael Carrera zmarł na skutek alkoholizmu, a jego obowiązki przejął Pedro de Aycinena.
15 kwietnia – wiceprezydent Andrew Johnson objął urząd prezydenta USA po śmierci Abrahama Lincolna.
25 kwietnia – prezydent Peru Juan Antonio Pezet został odsunięty od władzy na 2 miesiące w wyniku rebelii dowodzonej przez płk Mariano Ignacio Prado.
26 kwietnia – Annibale de Gasparis odkrył planetoidę Beatrix; w tym samym dniu konfederacka armia Josepha Johnstona skapitulowała pod Durnham w Karolinie Południowej.
John Wilkes Booth, zabójca prezydenta Lincolna, zginął w starciu z oddziałem kawalerii na oblężonej farmie w Wirginii.
27 kwietnia – statek SS Sultana zatonął na Missisipi, w wyniku czego zginęło od 1200 do 1700 osób.
1 maja – podczas wojny paragwajskiej Brazylia, Argentyna i Urugwaj utworzyły sojusz w celu obalenia dyktatora Francisco Solano Lópeza.
2 maja – w Abbeville w Karolinie Południowej odbyło się ostatnie posiedzenie gabinetu prezydenta Skonfederowanych Stanów Ameryki Jeffersona Davisa.
10 maja – Jefferson Davis, jedyny prezydent Skonfederowanych Stanów Ameryki, został schwytany w Georgii przez żołnierzy Unii.
16 maja – w hiszpańskim wojsku zniesiono wymóg „czystości krwi”.
17 maja – w Paryżu powstał Międzynarodowy Związek Telegraficzny (dzisiaj Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny).
25 maja – w wybuchu składu amunicji w Mobile zginęło około 300 osób.
10 czerwca – w Monachium miała miejsce premiera opery Tristan i Izolda Richarda Wagnera.
11 czerwca – w wojnie paragwajskiej flota brazylijska odniosła zwycięstwo nad paragwajską w bitwie pod Riachuelo na rzece Parana.
29 czerwca – papież Pius IX kanonizował 19 męczenników z Gorkum.
2 lipca – William Booth założył Armię Zbawienia.
4 lipca – opublikowano Alicję w Krainie Czarów.
5 lipca:
w Stanach Zjednoczonych powołano Secret Service.
w Anglii wprowadzono pierwsze na świecie ograniczenie prędkości (Red Flag Act), które ograniczało prędkość do 3 km/h w mieście i 6 km/h poza nim, a także nakładało obowiązek posłania człowieka z czerwoną flagą 50 m przed pojazdem.
7 lipca – powieszono czterech spiskowców zamieszanych w zabójstwo Abrahama Lincolna.
14 lipca – Edward Whymper jako pierwszy zdobył szczyt Matterhorn w Alpach Zachodnich wraz z sześcioosobowym zespołem.
19 lipca – założono miasto Lincoln w Argentynie.
21 lipca – w Springfield w Missouri, rewolwerowiec Dziki Bill Hickok zastrzelił Davisa K. Tutta w swoim pierwszym klasycznym pojedynku rewolwerowym.
28 lipca – walijscy osadnicy założyli miasto Puerto Madryn w Argentynie.
22 sierpnia – Nowojorczyk William Sheppard złożył wniosek o opatentowanie innowacyjnego mydła w płynie.
19 września – Christian Peters odkrył planetoidę Io.
25 września – wybuchła wojna Chile i Peru z Hiszpanią.
11 września – Katowice (Kattowitz) zyskały status miasta. Zarząd miejski został wprowadzony 28 grudnia 1866.
10 listopada – w Waszyngtonie powieszono kapitana Henry’ego Wirza, jednego z dwóch oficerów Armii Konfederacji skazanych na śmierć po wojnie secesyjnej za zbrodnie wojenne, których dopuścił się podczas pełnienia obowiązków komendanta obozu jenieckiego Camp Sumter w pobliżu Andersonville w stanie Georgia.
26 listopada – bitwa morska pod Papudo w wojnie Chile i Peru z Hiszpanią.
5 grudnia – Chile i Peru zawarły antyhiszpański sojusz.
6 grudnia – Francja i Monako podpisały unię celną.
10 grudnia – Leopold II Koburg został królem Belgów.
17 grudnia – w Wiedniu miała miejsce premiera VIII Symfonii „Niedokończonej” Franza Schuberta.
18 grudnia – weszła w życie XIII poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych, która znosiła niewolnictwo.
23 grudnia – Belgia, Francja, Szwajcaria i Włochy utworzyły Łacińską Unię Monetarną.
24 grudnia – w Pulaski w stanie Tennessee sześciu weteranów armii Południa założyło Ku Klux Klan.
Trwał rosyjski podbój Azji Środkowej, a Rosjanie zdobyli Taszkent.
W Rosji wprowadzono zakaz drukowania książek i prasy w językach litewskim i białoruskim.
Rozpoczęły się wojny Stanów Zjednoczonych z plemionami Siuksów.
Władcą Rumunii został ks. Karol Hohenzollern-Sigmaringen.
Ustalono wysokość bramki piłkarskiej na 2,4 metra.
Urodzili się
5 stycznia – Bodo Ebhardt, niemiecki architekt i konserwator zabytków (zm. 1945)
8 stycznia – Alina Bondy-Glassowa, polska malarka, kolekcjonerkasztuki (zm. 1935)
15 stycznia
Marceli Godlewski, polski ksiądz katolicki, działacz społeczny (zm. 1945)
Sophia Goudstikker, holendersko-niemiecka fotografka, sufrażystka (zm. 1924)
31 stycznia – Henri Desgrange, francuski kolarz szosowy, pomysłodawca i organizator Tour de France (zm. 1940)
6 lutego – Andrew Claude de la Cherois Crommelin, brytyjski astronom (zm. 1939)
12 lutego – Kazimierz Przerwa-Tetmajer, poeta okresu Młodej Polski (zm. 1940)
19 lutego
Ferdinand Löwe, austriacki dyrygent, pedagog i pianista (zm. 1925)
Sven Hedin, szwedzki geograf, podróżnik (zm. 1952)
3 marca – Gustaw Leyding, polski działacz ludowy na Mazurach (zm. 1948)
7 marca – Martyn Jordan, walijski rugbysta (zm. 1902)
10 marca – Julian Nowak, profesor medycyny, rektor UJ, premier II RP (zm. 1946)
17 marca – Gabriel Narutowicz, pierwszy prezydent niepodległej Polski (zm. 1922)
19 marca – o. Pius Antoni Przeździecki OSPPE, generał Zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika w latach 1931-1942 (zm. 1942)
20 marca – Wiktor Kulerski, wydawca i założyciel „Gazety Grudziądzkiej”, poseł na Sejm RP (zm. 1935)
30 marca – Gwidon Maria Conforti, włoski biskup katolicki, założyciel Związku Misyjnego Księży, święty (zm. 1931)
3 kwietnia – Robert MacMillan, szkocki rugbysta (zm. 1936)
4 kwietnia
Zdzisław Lubomirski, książę, prezydent Warszawy, członek Rady Regencyjnej (zm. 1943)
Adela Florence Nicolson, brytyjska poetka (zm. 1904)
9 kwietnia – Erich Ludendorff, niemiecki generał i polityk (zm. 1937)
15 kwietnia – Olga Boznańska, polska malarka okresu modernizmu (zm. 1940)
17 kwietnia – Urszula Ledóchowska, polska zakonnica, założycielka urszulanek szarych, święta katolicka (zm. 1939)
21 kwietnia – Stanisław Gall, polski duchowny katolicki, biskup polowy WP, sufragan warszawski (zm. 1942)
26 kwietnia – Akseli Gallen-Kallela, fiński malarz, twórca serii obrazów inspirowanych fińską epopeją narodową Kalevala (zm. 1931)
27 kwietnia – Władysław Garbiński, polski rotmistrz armii rosyjskiej, jeździec, prezydent Kielc (zm. 1908)
28 kwietnia – Piotr Bieńkowski, polski archeolog (zm. 1925)
29 kwietnia – Max Fabiani, słoweńsko-włoski architekt i urbanista (zm. 1962)
1 maja – Erik Lindh, fiński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1914)
2 maja – Bonaventura Marrani, włoski franciszkanin, generał zakonu (zm. 1947)
3 maja – Michael Berkowitz, żydowski pedagog i pisarz, pionier ruchu syjonistycznego (zm. 1935)
25 maja – Pieter Zeeman, holenderski fizyk (zm. 1943)
29 maja – Piotr Drzewiecki, polski polityk, prezydent Warszawy (zm. 1943)
2 czerwca – Hugo Clason, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1935)
5 czerwca – Felicjan Szopski, polski kompozytor i pianista (zm. 1939)
6 czerwca
Ernst Krogius, fiński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1955)
Wincenty Rapacki, polski aktor, śpiewak (zm. 1943)
13 czerwca – William Butler Yeats, irlandzki poeta, dramaturg i filozof (zm. 1939)
23 czerwca – Hugh Ker, szkocki rugbysta (zm. 1938)
2 lipca – Lily Braun, niemiecka feministyczna pisarka i polityczka Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD) (zm. 1916)
14 lipca – Bruno Sogalla, lekarz, radny (zm. 1918)
15 lipca – Alfred Harmsworth, brytyjski dziennikarz i wydawca (zm. 1922)
21 lipca – Edmund Thormählen, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1946)
26 lipca – Philipp Scheidemann, niemiecki polityk (zm. 1939)
1 sierpnia – Adolf Szelążek, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy płocki (zm. 1950)
6 sierpnia
Phillips Lee Goldsborough, amerykański polityk, senator ze stanu Maryland (zm. 1946)
Daniel Rambaut, irlandzki rugbysta (zm. 1937)
11 sierpnia – Tyburcjusz Arnaiz Munoz, hiszpański duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1926)
12 sierpnia – Josef Deitmer, niemiecki duchowny katolicki, biskup pomocniczy wrocławski (zm. 1929)
20 sierpnia – John Orr, szkocki rugbysta (zm. 1935)
25 sierpnia – Carl August Kronlund, szwedzki curler (zm. 1937)
3 września – Konstanty Laszczka, polski rzeźbiarz, malarz i grafik (zm. 1956)
4 września:
Maria Karłowska, założycielka Zgromadzenia Sióstr Pasterek, błogosławiona katolicka (zm. 1935)
Robert Warren, irlandzki rugbysta, sędzia sportowy (zm. 1940)
9 września – Józef Álvarez-Benavides de la Torre, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
10 września – Alexander Pohlmann, niemiecki polityk, burmistrz Katowic (zm. 1952)
28 września
Amelia Orleańska, królowa Portugalii (zm. 1951)
Wacław Wolski, polski inżynier, wynalazca, przedsiębiorca naftowy i działacz społeczny, obrońca Lwowa (zm. 1922)
6 sierpnia – Phillips Lee Goldsborough, amerykański polityk, senator ze stanu Maryland (zm. 1946)
5 października – Matthew McEwan, szkocki rugbysta i sędzia sportowy (zm. 1899)
19 października – Stanisław Sokołowski, pionier polskiego leśnictwa, rzecznik utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego (zm. 1942)
25 października – Walter Leistikow, niemiecki malarz i grafik, współzałożyciel Berlińskiej Secesji (zm. 1908)
31 października – Wilfrid Michael Voynich, amerykański antykwarysta i kolekcjoner polskiego pochodzenia, odkrywca Manuskryptu Voynicha (zm. 1930)
2 listopada – Warren Harding, amerykański polityk, prezydent USA (zm. 1923)
10 listopada – Władysław Umiński, polski pisarz, prekursor literatury science-fiction (zm. 1954)
28 listopada – Maria Berchmana Leidenix, austriacka zakonnica, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1941)
8 grudnia – Jean Sibelius, fiński kompozytor (zm. 1957)
16 grudnia – Paulina od Serca Jezusa, włoska zakonnica działająca w Brazylii, założycielka Małych Sióstr Niepokalanego Poczęcia, święta katolicka (zm. 1942)
24 grudnia
Włodzimierz Ledóchowski, pułkownik c. i k. Armii, adiutant przyboczny ostatniego cesarza Austrii i króla Węgier (zm. 1933)
Amelia Wittelsbach, bawarska księżniczka (zm. 1912)
30 grudnia – Rudyard Kipling, brytyjski pisarz, autor Księgi dżungli, laureat Nagrody Nobla (zm. 1936)
data dzienna nieznana:
Səkinə Axundzadə, azerska dramatopisarka (zm. 1927)
József Déry, węgierski taternik, działacz turystyczny, turysta i sędzia (zm. 1937)
William McCrum, irlandzki przedsiębiorca, piłkarz i działacz piłkarski (zm. 1932)
Pierre Rabot, francuski żeglarz, medalista olimpijski
Adam Pełczyński, polski malarz (zm. 1928)
Zmarli
Święta ruchome
Tłusty czwartek: 23 lutego
Ostatki: 28 lutego
Popielec: 1 marca
Niedziela Palmowa: 9 kwietnia
Wielki Czwartek: 13 kwietnia
Wielki Piątek: 14 kwietnia
Wielka Sobota: 15 kwietnia
Wielkanoc: 16 kwietnia
Poniedziałek Wielkanocny: 17 kwietnia
Wniebowstąpienie Pańskie: 25 maja
Zesłanie Ducha Świętego: 4 czerwca
Boże Ciało: 15 czerwca
Zobacz też
1865 w literaturze
1865 w muzyce
1865 w sztuce
