Wydarzenia w Polsce
11 stycznia – na placu Łukiskim w Wilnie, z rozkazu Murawjowa, został rozstrzelany przez Rosjan działacz powstańczy Tytus Dalewski, który jesienią 1863 roku kierował pracami rządu cywilnego na Litwie.
21 lutego – powstanie styczniowe: klęska wojsk powstańczych w bitwie o Opatów.
23 lutego – Ludwik Zwierzdowski, oficer armii rosyjskiej, przystąpił do powstańców na wieść o wybuchu powstania styczniowego, jednak został powieszony przez Rosjan.
2 marca – ogłoszono dekret cara Aleksandra II dotyczący uwłaszczenia chłopów w Królestwie Polskim.
10 marca – aresztowano przez Rosjan Rafała Krajewskiego, dyrektora Wydziału Spraw Wewnętrznych Rządu Narodowego.
10/11 kwietnia – nocą Rosjanie zatrzymali Romualda Traugutta, ostatniego dyktatora powstania styczniowego.
15 kwietnia – zniesiono pańszczyznę w Królestwie Polskim w ramach carskiego ukazu o uwłaszczeniu chłopów.
20 kwietnia – w ramach powstania styczniowego utworzono Rząd Narodowy Bronisława Brzezińskiego.
22 kwietnia – w trakcie powstania styczniowego miała miejsce bitwa pod Tarnogórą.
1 maja – powstanie styczniowe: bitwa pod Zamościem.
5 sierpnia – stracono Romualda Traugutta oraz jego towarzyszy: Rafała Krajewskiego, Józefa Toczyskiego, Romana Żulińskiego i Jana Jeziorańskiego.
8 listopada – cesarz Aleksander II Romanow wydał ukaz kasacyjny, na podstawie którego zlikwidowano 110 klasztorów męskich oraz 4 żeńskie, w tym 39 za udział w powstaniu styczniowym oraz 71 z powodu niewielkiej liczby zakonników (poniżej 8); większość klasztorów w Królestwie Polskim została zlikwidowana.
10 listopada – Jarosław Dąbrowski został skazany na 15 lat zesłania na Syberię.
21 listopada – Jan Matejko ożenił się z Teodorą Giebułtowską.
22 listopada – zakończono budowę Mostu Kierbedzia w Warszawie.
Na terenie Królestwa Polskiego nakazano właścicielom ziemskim, podejrzanym o udział w powstaniu styczniowym, sprzedaż majątków Rosjanom w ciągu dwóch lat.
Wprowadzono reformę szkolnictwa na terenie Królestwa Polskiego, której celem była planowa rusyfikacja Polaków.
W całej Galicji ogłoszono stan oblężenia. Zakazano posiadania broni i amunicji, organizowania zgromadzeń oraz wspomagania zbiegów. Cudzoziemcy musieli uzyskiwać pozwolenia na pobyt, a wielu z nich przebywających w Krakowie zostało wydalonych.
Wydarzenia na świecie
1 lutego – wybuchła wojna duńska (1864), w wyniku której Austria i Prusy zajęły księstwa Szlezwika oraz Holsztynu.
17 lutego – wojna secesyjna: na redzie portu Charleston, okręt podwodny konfederatów „H.L. Hunley” przeprowadził pierwszy w historii udany atak na okręt wroga, należący do floty Unii USS „Housatonic”. W wyniku starcia obie jednostki zatonęły.
20 lutego – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w bitwie pod Olustee.
5 marca – pierwszy w historii mecz lekkoatletyczny (drużyny uniwersytetów Oxford i Cambridge). Rozegrano w nim 6 konkurencji biegowych i 2 techniczne (w biegach na 100 i 400 jardów triumfował B.S. Darbyshire).
11 marca – w wyniku przerwania zapory wodnej pod angielskim Sheffield zginęło ponad 250 osób.
22 marca – w Genewie zawarto konwencję mającą na celu polepszenie losu rannych żołnierzy wszystkich stron walczących w konfliktach zbrojnych.
25 marca – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w bitwie pod Paducah.
29 marca – Wielka Brytania przekazała Grecji Wyspy Jońskie.
8 kwietnia – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w bitwie pod Mansfield.
10 kwietnia – Maksymilian I Habsburg został cesarzem Meksyku.
12 kwietnia – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w bitwie pod Fort Pillow w Tennessee.
14 kwietnia – w wojnie Chile i Peru z Hiszpanią hiszpańska eskadra zajęła peruwiańskie wyspy Chincha, bogate w złoża guana, które przynosiły około 60% dochodów gospodarki peruwiańskiej.
18 kwietnia – wojna duńska: zwycięstwo wojsk prusko-austriackich nad duńskimi w bitwie pod Dybbøl.
22 kwietnia – Kongres USA uchwalił ustawę Coinage Act, w wyniku której na amerykańskich środkach płatniczych pojawiła się dewiza In God we trust.
2 maja – brytyjski astronom Norman Robert Pogson odkrył planetoidę (80) Sappho.
6 maja – wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa w dziczy.
7 maja – wojna secesyjna: rozpoczęła się bitwa pod Rocky Face Ridge.
8 maja – w bitwie pod Spotsylvanią wojska Północy pod dowództwem generała Ulyssesa Granta pokonały siły Południa dowodzone przez generała Roberta Lee.
9 maja:
w czasie wojny prusko-duńskiej flota duńska odniosła taktyczne zwycięstwo w bitwie pod Helgolandem.
w czasie wojny secesyjnej miała miejsce nierozstrzygnięta bitwa nad Swift Creek w Wirginii.
11 maja – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Yellow Tavern.
12 maja – zawarto zawieszenie broni w wojnie prusko-duńskiej.
13 maja – wojna secesyjna: bitwa pod Rocky Face Ridge zakończyła się taktycznym zwycięstwem wojsk Unii.
14 maja – we Francji spadł meteoryt Orgueil.
16 maja – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Mansurą.
17 maja:
premierowe wykonanie hymnu Norwegii.
wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Adairsville.
20 maja – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w bitwie pod Ware Bottom Church.
21 maja – wojna secesyjna: zakończyła się nierozstrzygnięta bitwa pod Spotsylvanią.
27 maja – wojna secesyjna: w bitwie pod Pickett’s Mill zwyciężyli konfederaci.
28 maja – brytyjski protektorat Zjednoczone Kraje Wysp Jońskich został przyłączony do Grecji.
31 maja – wojna secesyjna: rozpoczęła się bitwa pod Cold Harbor.
1 czerwca – otwarto pierwszą w Szwajcarii linię kolejową Zurych-Zug.
5 czerwca – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Piedmontem.
12 czerwca – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Cynthianą oraz konfederatów w bitwie pod Cold Harbor.
17 czerwca – wojna secesyjna: rozpoczęła się bitwa pod Lynchburgiem w Wirginii.
18 czerwca – wojna secesyjna: w stanie Wirginia konfederaci odnieśli zwycięstwa w bitwie pod Lynchburgiem i bitwie pod Petersburgiem.
25 czerwca – Karol I został królem Wirtembergii.
27 czerwca – wojna secesyjna: konfederaci zwyciężyli w bitwie pod Kennesaw Mountain.
29 czerwca:
w największej w historii Kanady katastrofie pociągu pasażerskiego na linii Quebec-Montreal zginęło 99 osób, a około 100 zostało rannych. Wśród ofiar było wielu polskich i niemieckich emigrantów.
w czasie wojny prusko-duńskiej wojska pruskie dokonały desantu na wyspę Alsen.
3 lipca – Ziemia została opasana kablem telegraficznym.
9 lipca – wojna secesyjna: konfederaci odnieśli zwycięstwo w bitwie nad Monocacy.
14 lipca – w Montanie odkryto złoża złota.
15 lipca – Alfred Nobel otrzymał patent na nitroglicerynę.
19 lipca – w powstaniu tajpingów chińskie wojska rządowe zdobyły stolicę powstańców Nankin, dokonując w ciągu następnych 3 dni rzezi 100 tys. osób.
22 lipca – wojna secesyjna: konfederaci ponieśli klęskę w bitwie pod Atlantą.
28 lipca – wojna secesyjna: stoczono bitwę pod Ezra Church.
30 lipca – wojna secesyjna: konfederaci odnieśli zwycięstwo w tzw. bitwie o krater, podczas oblężenia Petersburga.
5 sierpnia – wojna secesyjna: Unia zwycięża w bitwie w zatoce Mobile.
22 sierpnia – podpisano konwencję dotyczącą polepszenia losu rannych żołnierzy w czasie konfliktów zbrojnych, na mocy której powstał Czerwony Krzyż.
31 sierpnia – wojna secesyjna: rozpoczęła się bitwa pod Jonesborough.
Sierpień – początek wojny domowej w Japonii (klan Chōshū atakuje Kioto).
1 września – rozpoczęła się konferencja w Charlottetown, na której podjęto wstępne decyzje w celu utworzenia Konfederacji Kanady.
15 września – podpisano francusko-włoską konwencję wrześniową.
28 września – w Londynie powołano Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników (Pierwsza Międzynarodówka).
5 października – w Kalkucie zginęło 60 tys. osób w wyniku uderzenia cyklonu.
19 października – miało miejsce rabunek w St. Albans.
27 października – zakończyła się konferencja w Quebecu dotycząca utworzenia konfederacji Kanady.
30 października – zawarcie traktatu pokojowego kończącego wojnę duńską w Wiedniu.
31 października – Nevada przystąpiła do USA jako 36. stan.
4 listopada – wojna secesyjna: bitwa pod Johnsonville, w której wojska konfederatów zniszczyły jedną z baz unionistów; wartość strat oszacowano na miliony dolarów amerykańskich.
11 listopada – wojna secesyjna: na rozkaz generała Willima Shermana wojska Unii spaliły zdobyta we wrześniu Atlantę.
12 listopada – wybuchła wojna brytyjsko-bhutańska.
15 listopada – wojna secesyjna: generał William Sherman, po spaleniu zdobytej stolicy Georgii Atlanty, rozpoczął marsz ku morzu, stosując taktykę „spalonej ziemi”.
29 listopada – w wojnach z Indianami oddziały milicji z Kolorado, dowodzone przez Johna M. Chivingtona, dokonały masakry około 150 mieszkańców wioski plemion Szejenów i Arapahów nad strumieniem Sand Creek.
8 grudnia:
papież Pius IX wydał encyklikę Quanta cura, w której potępił m.in. rozdział Kościoła od państwa, wolność sumienia oraz polityczny liberalizm.
w Bristolu otwarto Clifton Suspension Bridge.
15–16 grudnia – wojna secesyjna: stoczono bitwę pod Nashville.
23 grudnia:
zakończył się proces berliński polskich działaczy niepodległościowych z Wielkopolski.
ukazał się pierwszy numer szwedzkiego dziennika Dagens Nyheter.
W Rumunii miał miejsce zamach stanu dokonany przez księcia Aleksandra Kuzy.
Svend Foyn opatentował działo harpunnicze.
Urodzili się
1 stycznia:
Joseph Bédier, francuski mediewista, pisarz, krytyk literacki, wydawca m.in. Dziejów Tristana i Izoldy oraz Pieśni o Rolandzie, członek Académie française (zm. 1938)
Qi Baishi, chiński malarz (zm. 1957)
Alfred Stieglitz, amerykański fotografik (zm. 1946)
2 stycznia – Lucía Zárate, Meksykanka, najlżejsza osoba na świecie (zm. 1890)
4 stycznia – Thomas Shanahan, irlandzki rugbysta (zm. 1907)
8 stycznia – Julie Wolfthorn, niemiecka malarka, grafik (zm. 1944)
9 stycznia – Isaburō Yamada, japoński biznesmen, przedsiębiorca i wynalazca (zm. 1913)
11 stycznia – Thomas F.Dixon Junior, amerykański pisarz i scenarzysta (zm. 1946)
13 stycznia – Wilhelm Wien, niemiecki fizyk (zm. 1928)
14 stycznia – Charles Reid, szkocki rugbysta (zm. 1909)
24 stycznia – Andrzej Niemojewski, polski pisarz (zm. 1921)
29 stycznia – Franciszek Henryk Nowicki, polski poeta, taternik, działacz polityczny, projektodawca Orlej Perci (zm. 1935)
1 lutego – Thomas Pryce-Jenkins, walijski rugbysta i lekarz (zm. 1922)
2 lutego – Maria Rodziewiczówna, polska pisarka (zm. 1944)
15 lutego – Bronisław Koraszewski, polski działacz społeczny Śląska Opolskiego (zm. 1924)
17 lutego – Jozef Murgaš, słowacki duchowny katolicki, wynalazca w dziedzinie telegrafii bezprzewodowej i radiokomunikacji (zm. 1929)
22 lutego – Jules Renard, francuski pisarz (zm. 1910)
24 lutego – Stanisław Karpowicz, polski pedagog, publicysta, encyklopedysta (zm. 1921)
29 lutego – Alice Davenport, amerykańska aktorka (zm. 1936)
15 marca – Reginald Morrison, australijski lekarz i edukator, sportowiec (zm. 1941)
19 marca:
Bernardinus Klumper, holenderski franciszkanin, generał zakonu, prawnik (zm. 1931)
Charles Marion Russell, amerykański malarz, rzeźbiarz, pisarz (zm. 1926)
27 marca:
Marian Leon Fulman, polski duchowny katolicki, biskup lubelski (zm. 1945)
Augustyna Pietrantoni, włoska zakonnica, święta katolicka (zm. 1894)
28 marca – Gyula Dőri, węgierski taternik (zm. 1918)
10 kwietnia – Eugen d’Albert, niemiecki kompozytor (zm. 1932)
21 kwietnia – Max Weber, niemiecki socjolog, historyk, ekonomista, prawnik, religioznawca i teoretyk polityki (zm. 1920)
5 maja – Maria Kerguin, francuska misjonarka, męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
16 maja – Honorata Leszczyńska, polska aktorka teatralna (zm. 1937)
17 maja – Jerzy Rabcewicz, polski inżynier i generał (zm. 1930)
11 czerwca – Richard Strauss, niemiecki kompozytor i dyrygent (zm. 1949)
24 czerwca – Leopold z Alpandeire, hiszpański kapucyn, błogosławiony katolicki (zm. 1956)
3 lipca – Maxwell Carpendale, irlandzki rugbysta (zm. 1941)
5 lipca – Stephan Krehl, niemiecki kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki (zm. 1924)
10 lipca – Antoni Szlagowski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy warszawski (zm. 1956)
13 lipca – Henryk Ferdynand Hoyer, polski biolog (zm. 1947)
17 lipca – Franciszek Latinik, generał dywizji Wojska Polskiego (zm. 1949)
18 lipca – Ricarda Huch, niemiecka pisarka, historyk i filozof (zm. 1947)
22 lipca – Józef Maria Rubio Peralta, hiszpański jezuita, święty katolicki (zm. 1929)
24 lipca – Frank Wedekind, niemiecki pisarz i aktor (zm. 1918)
25 lipca – Józef Teodorowicz, polski arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego, teolog, polityk (zm. 1938)
9 sierpnia – Roman Dmowski, polski działacz niepodległościowy i polityk (zm. 1939)
17 sierpnia – Robert Foligny Broussard, amerykański prawnik, polityk, senator ze stanu Luizjana (zm. 1918)
26 sierpnia – Anna Jelizarowa-Uljanowa, rosyjska działaczka rewolucyjna, polityk (zm. 1935)
27 sierpnia – Helena Patursson, pierwsza farerska pisarka i feministka (zm. 1916)
8 września – Stefan Tomaszewski, polski prawnik, działacz społeczny (zm. 1924)
1 października – Franciszek Stateczny, teolog katolicki, zwolennik socjalizmu (zm. 1921)
5 października – Louis Jean Lumière, francuski wynalazca, jeden z pionierów kinematografii (zm. 1948)
9 października – Maud Watson, brytyjska tenisistka, pierwsza zwyciężczyni Wimbledonu (zm. 1946)
12 października – Charles Tillie, irlandzki rugbysta (zm. 1908)
14 października – Stefan Żeromski, polski pisarz (zm. 1925)
27 października – Maria Teresa Casini, włoska zakonnica, założycielka Oblatek Najświętszego Serca Jezusa, błogosławiona katolicka (zm. 1937)
29 października – Edward Pöschek, generał brygady Wojska Polskiego (zm. 1929)
9 listopada – Dmitrij Iwanowski, rosyjski botanik i mikrobiolog, odkrywca wirusów (zm. 1920)
12 listopada – Paweł Bori Puig, hiszpański jezuita, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
16 listopada – Gertrude Woodcock Seibert, amerykańska poetka, autorka tekstów wielu pieśni Badaczy Pisma Świętego (zm. 1928)
24 listopada – Henri de Toulouse-Lautrec, francuski malarz i grafik, przedstawiciel postimpresjonizmu (zm. 1901)
25 listopada – Joseph Chambers, irlandzki rugbysta, sędzia sportowy (zm. 1935)
5 grudnia:
Wincenty Arnold, polski biochemik (zm. 1942)
Róża od Matki Bożej Dobrej Rady Pedret Rull, hiszpańska karmelitanka miłosierdzia, męczennica, błogosławiona (zm. 1936)
8 grudnia:
Camille Claudel, francuska rzeźbiarka (zm. 1943)
Willoughby Hamilton, irlandzki tenisista, zwycięzca Wimbledonu
10 grudnia – Carl Hellström, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1962)
16 grudnia – Eino Sandelin, fiński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1937)
26 grudnia – Karol Niedoba, polski malarz, nauczyciel i pedagog, związany ze Śląskiem Cieszyńskim (zm. 1947)
29 grudnia – Joan Baptista Benlloch i Vivó, hiszpański duchowny katolicki, biskup i współksiążę episkopalny Andory (zm. 1926)
31 grudnia – Robert Grant Aitken, amerykański astronom (zm. 1951)
data dzienna nieznana:
Józef Tatar, góral, przewodnik tatrzański, gajowy (zm. po 1922)
Teresa Zhang He, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
Zmarli
Święta ruchome
Tłusty czwartek: 4 lutego
Ostatki: 9 lutego
Popielec: 10 lutego
Niedziela Palmowa: 20 marca
Wielki Czwartek: 24 marca
Wielki Piątek: 25 marca
Wielka Sobota: 26 marca
Wielkanoc: 27 marca
Poniedziałek Wielkanocny: 28 marca
Wniebowstąpienie Pańskie: 5 maja
Zesłanie Ducha Świętego: 15 maja
Boże Ciało: 26 maja
Zobacz też
1864 w literaturze
1864 w muzyce
1864 w sztuce