1859

Wydarzenia w Polsce

20 marca – w Teatrze Wielkim w Warszawie po raz pierwszy zaprezentowano operetkę.

7 maja – w Poznaniu odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza.

1 czerwca – uruchomiono linię kolejową ze Stargardu do Koszalina (długość 135,38 km).

W Brdowie powstała fabryka kuczbaju (kuczbaj to rodzaj wełnianej tkaniny).

Wydarzenia na świecie

3 stycznia – oddano do użytku pierwszy odcinek wodociągu Washington Aqueduct.

15 stycznia – obalono cesarza Haiti Faustyna I.

24 stycznia – utworzono Zjednoczone Księstwa Mołdawii i Wołoszczyzny.

28 stycznia – Olympia, stolica stanu Waszyngton, otrzymała prawa miejskie.

4 lutego – Konstantin von Tischendorf odkrył w klasztorze Świętej Katarzyny Codex Sinaiticus.

14 lutego – Oregon stał się 33. stanem Stanów Zjednoczonych.

17 lutego – w Teatro Apollo w Rzymie miała miejsce premiera opery Bal maskowy Giuseppe Verdiego.

18 lutego – wojska francuskie zdobyły Sajgon.

19 marca – w paryskim Teatrze Lirycznym odbyła się premiera opery Faust Charles’a Gounoda.

29 marca – ukazał się pierwszy numer dziennika The Irish Times.

12 kwietnia – w kopalni koło Dogtown (obecnie Magalia) w Kalifornii odkryto największy wówczas samorodek złota o masie 20 kg.

16 kwietnia – założono miasto Fray Bentos w Urugwaju (pierwotnie jako Independencia).

25 kwietnia – francuski dyplomata i przedsiębiorca Ferdinand de Lesseps rozpoczął budowę Kanału Sueskiego w Porcie Said.

27 kwietnia – po ustąpieniu księcia Leopolda II w Toskanii powstał pierwszy niepodległy rząd.

29 kwietnia – wybuchła wojna pomiędzy Austrią a Francją oraz Piemontem.

2 maja – otwarto kolejowy Most Księcia Alberta w Kornwalii.

20 maja – wojna francusko-austriacka: zwycięstwo wojsk francusko-sardyńskich w bitwie pod Montebello.

22 maja – Franciszek II Burbon został królem Obojga Sycylii.

27 maja – włoska wojna wyzwoleńcza: sukces ochotników pod dowództwem Giuseppe Garibaldiego w bitwie pod San Fermo.

30 maja – wojna francusko-austriacka: porażka armii austriackiej w starciu z Piemontczykami pod Palestro.

31 maja – w Londynie po raz pierwszy rozległ się dzwon Big Ben.

4 czerwca – wojna francusko-austriacka: klęska Austrii w bitwie pod Magentą.

6 czerwca – królowa Wiktoria ogłosiła Queensland niezależną kolonią.

10 czerwca – niemiecki matematyk Bernhard Riemann wygłosił wykład, który uznaje się za początek wielowymiarowej geometrii Riemanna.

12 czerwca – Henry Temple został po raz drugi premierem Wielkiej Brytanii.

15 czerwca – rozpoczęła się amerykańsko-brytyjska tzw. świńska wojna o wyspę graniczną San Juan w stanie Waszyngton.

24 czerwca – wojna francusko-austriacka: zwycięstwo wojsk francusko-sardyńskich dowodzonych przez Napoleona III nad armią austriacką pod Solferino. W reakcji na krwawy przebieg bitwy (łącznie ok. 39 tys. poległych) Henri Dunant postanowił założyć organizację Czerwonego Krzyża.

28 czerwca – 40 psów (27 seterów i 23 pointery) wzięło udział w pierwszej na świecie wystawie psów rasowych w angielskim Newcastle upon Tyne.

30 czerwca – francuski linoskoczek Charles Blondin po raz pierwszy przeszedł nad wodospadem Niagara.

5 lipca – odkryto atol Midway.

8 lipca – Karol XV został królem Szwecji i Norwegii.

11 lipca – wojna francusko-austriacka: zawieszenie broni w wojnie austriacko-piemonckiej i spotkanie Napoleona III z Franciszkiem Józefem w Villafranca.

25 sierpnia – Imam Szamil został pojmany przez wojska rosyjskie.

28 sierpnia – rozpoczęła się największa dotąd zaobserwowana burza słoneczna.

2 września – rozpoczęła się najsilniejsza w historii burza magnetyczna, która spowodowała problemy w sieciach telegraficznych w wielu miejscach na świecie.

20 września – otwarto ogród zoologiczny w Kopenhadze.

22 września – Robert Luther odkrył planetoidę Mnemosyne.

1 października – powstanie Garibaldiego: bitwa nad rzeką Volturno.

12 października – Joshua A. Norton, ogłaszając się „cesarzem Stanów Zjednoczonych”, nakazał „rozwiązanie” Kongresu.

22 października – wybuchła wojna hiszpańsko-marokańska.

26 października – statek pasażerski Royal Charter rozbił się podczas sztormu na skałach walijskiej wyspy Anglesey, w wyniku czego zginęło co najmniej 459 osób.

10 listopada – Austria, Francja i Sardynia podpisały traktat w Zurychu.

24 listopada – ogłoszono teorię ewolucji Karola Darwina. Darwin opublikował dzieło „O powstaniu gatunków na drodze doboru naturalnego”.

2 grudnia – powieszono Johna Browna, amerykańskiego abolicjonistę skazanego na karę śmierci.

Aleksander Jan Cuza został wybrany na hospodara Mołdawii i Wołoszczyzny.

Karol XV objął tron Szwecji po Oskarze I.

Rosjanie zajęli Czeczenię.

Francja rozpoczęła podbój Wietnamu.

David Livingstone odkrył jezioro Niasa.

Podczas działań wojennych we Włoszech armia francuska wykorzystała balony obserwacyjne.

Z Europy do Australii sprowadzono 22 króliki, które szybko stały się prawdziwą plagą.

Urodzili się

2 stycznia:

  • George Nicoll Barnes, brytyjski polityk (zm. 1940)
  • Wincenty Buksznis, polski i radziecki działacz socjalistyczny i komunistyczny, ślusarz (zm. 1932)

6 stycznia:

  • Samuel Alexander, brytyjski filozof pochodzenia żydowskiego (zm. 1938)
  • Alfred Baudrillart, francuski kardynał (zm. 1942)

8 stycznia – Stepan Smal-Stocki, ukraiński slawista, historyk literatury, polityk (zm. 1938)

9 stycznia – Carrie Catt, amerykańska sufrażystka (zm. 1947)

11 stycznia:

  • Armengol Coll y Armengol, hiszpański duchowny katolicki, klaretyn, misjonarz, etnolog, prefekt apostolski Wysp Annobon, Corisco i Fernando Poo oraz wikariusz apostolski Fernando Poo (zm. 1918)
  • Josephine Crowell, amerykańska aktorka pochodzenia kanadyjskiego (zm. 1932)
  • George Curzon (Lord Curzon), brytyjski polityk, wicekról Indii, minister spraw zagranicznych (zm. 1925)
  • John Tengo Jabavu, południowoafrykański działacz na rzecz praw ludności czarnoskórej (zm. 1921)

21 stycznia – Antoni Rutkowski, polski kompozytor i pianista (zm. 1886)

23 stycznia – Katharine Tynan, irlandzka poetka i pisarka (zm. 1931)

24 stycznia – Aleksandr Iljinski, rosyjski kompozytor (zm. 1920)

27 stycznia – Wilhelm II, król pruski i cesarz niemiecki (zm. 1941)

2 lutego – Havelock Ellis, brytyjski lekarz i reformator społeczny, twórca seksuologii (zm. 1939)

3 lutego – Olaf Finsen, farerski farmaceuta i polityk, brat Nielsa Ryberga Finsena (zm. 1937)

19 lutego – Svante Arrhenius, szwedzki fizyk i chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1927)

24 lutego:

  • Rudolf Herliczka, polski kupiec, przemysłowiec pochodzenia czeskiego (zm. 1894)
  • Kazimiera Kłoczowska, ziemianka, działaczka społeczna i oświatowa (zm. 1929)

27 lutego

  • Anna O., żydowska sufrażystka, działaczka społeczna (zm. 1936)
  • Roman Adame Rosales, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1927)

2 marca – Szolem Alejchem, żydowski pisarz (zm. 1916)

8 marca – Kenneth Grahame, brytyjski pisarz i ekonomista (zm. 1932)

14 marca – Adolf Bertram, niemiecki duchowny katolicki, arcybiskup metropolita wrocławski, kardynał (zm. 1945)

16 marca – Aleksandr Popow, rosyjski fizyk (zm. 1906)

18 marca

  • Thomas Gibson-Carmichael, brytyjski arystokrata, polityk, administrator kolonialny (zm. 1926)
  • Antoni Zawadzki, polski generał brygady (zm. 1928)

25 marca – Leon Wałęga, polski duchowny katolicki, biskup tarnowski (zm. 1933)

4 kwietnia – Contardo Ferrini, włoski prawnik, tercjarz franciszkański, błogosławiony katolicki (zm. 1902)

6 kwietnia – Karol Poznański, doktor chemii, syn Izraela Poznańskiego, łódzkiego „króla bawełny” (zm. 1928)

7 kwietnia – Franciszek Nowodworski, polski prawnik, pierwszy prezes Sądu Najwyższego (zm. 1924)

18 kwietnia – Zygmunt Gidlewski, polski oficer w służbie rosyjskiej (zm. 1919)

3 maja – Jose Gallegos Arnosa, hiszpański malarz, rzeźbiarz (zm. 1917)

13 maja – Teodor Axentowicz, malarz; przedstawiciel kierunku Młodej Polski (zm. 1938)

15 maja – Pierre Curie, francuski fizyk (zm. 1906)

22 maja – Arthur Conan Doyle, szkocki pisarz i spirytysta (zm. 1930)

26 maja – Aleksandra Klamrzyńska, polska śpiewaczka (zm. 1946)

2 czerwca – Piotr Seip, polski przedsiębiorca, złotnik, brązownik (zm. 1941)

13 czerwca – Konstanty Gorski, polski kompozytor i skrzypek-wirtuoz (zm. 1924)

27 czerwca – Leon Inchausti, hiszpański augustianin rekolekta, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)

6 lipca – Verner von Heidenstam, szwedzki prozaik i poeta (zm. 1940)

7 lipca – Józefina Vannini, włoska zakonnica, założycielka kamilianek, błogosławiona katolicka (zm. 1910)

8 lipca

  • Jan Duklan Słonecki, polski ziemianin, polityk (zm. 1896)
  • Ottilie von Bistram, niemiecka działaczka społeczna, podróżniczka (zm. 1931)

4 sierpnia – Knut Hamsun, pisarz norweski (zm. 1952)

18 sierpnia – Anna Ancher, duńska malarka (zm. 1935)

21 sierpnia – prof. Ludwik Krzywicki, socjolog, działacz społeczno-polityczny i ekonomista (zm. 1941)

23 sierpnia – Wacław Szymanowski, rzeźbiarz (zm. 1930)

6 września – Felicja Łączkowska, polska nauczycielka, działaczka społeczna i oświatowa, inicjatorka i współzałożycielka Muzeum Ziemi Kaliskiej (zm. 1932)

14 września – Tadeusz Zieliński, polski filolog klasyczny, historyk kultury (zm. 1944)

18 września

  • Franciszek Niżałowski, polski generał dywizji, prawnik (zm. 1937)
  • Józef Szamota, polski generał dywizji (zm. 1942)

24 września – Julius Klengel, niemiecki wiolonczelista, kompozytor i pedagog (zm. 1933)

30 września – Wincenty Sicluna Hernández, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)

2 października – Paul Matting, niemiecki polityk, nadburmistrz Wrocławia (zm. 1935)

9 października – Alfred Dreyfus, francuski oficer pochodzenia żydowskiego (zm. 1935)

16 października – Henryk Pachulski, polski kompozytor i pianista (zm. 1921)

18 października – Henri Bergson, francuski pisarz i filozof, laureat Nagrody Nobla (zm. 1941)

20 października – John Dewey, amerykański filozof i pedagog (zm. 1952)

18 listopada – Kost Łewycki (uk. Кость Левицький), premier Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (zm. 1941)

28 listopada – Wiktor Grzesicki, polski generał major w służbie austro-węgierskiej (zm. 1917)

15 grudnia – Ludwik Zamenhof, twórca sztucznego języka esperanto (zm. 1917)

22 grudnia – Otto Ludwig Hölder, niemiecki matematyk (zm. 1937)

data dzienna nieznana: Amelia Bortnowska, polska poetka (zm. 1929)

Zmarli

Święta ruchome

Tłusty czwartek: 3 marca

Ostatki: 8 marca

Popielec: 9 marca

Niedziela Palmowa: 17 kwietnia

Wielki Czwartek: 21 kwietnia

Wielki Piątek: 22 kwietnia

Wielka Sobota: 23 kwietnia

Wielkanoc: 24 kwietnia

Poniedziałek Wielkanocny: 25 kwietnia

Wniebowstąpienie Pańskie: 2 czerwca

Zesłanie Ducha Świętego: 12 czerwca

Boże Ciało: 23 czerwca