1825

Wydarzenia w Polsce

W Polsce zwołano trzeci sejm Królestwa Polskiego, znany jako sejm kongresowy.

13 lutego król Aleksander wprowadził poprawkę do konstytucji, która znosiła jawność obrad Sejmu.

13 czerwca Sejm podjął decyzję o utworzeniu w Warszawie Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, wzorowanego na pruskim modelu. Organizacja ta miała na celu wsparcie właścicieli ziemskich, co umożliwiło nie tylko spłatę długów, ale również modernizację majątków.

1 lipca wydano dekret carski dotyczący utworzenia Warszawskiej Szkoły Rabinów.

W Królestwie Polskim zniesiono śmierć cywilną.

Zmarł najstarszy obywatel Rzeczypospolitej Krakowskiej, Piotr Librowski, który dożył 124 lat i 6 miesięcy.

Wydarzenia na świecie

18 stycznia zainaugurowano działalność odbudowanego po pożarze Teatru Wielkiego w Moskwie.

9 lutego Izba Reprezentantów USA wybrała Johna Quincy Adamsa na prezydenta z powodu braku rozstrzygnięcia w Kolegium Elektorów.

25 lutego ustanowiono flagę Peru.

28 lutego zawarto układ rosyjsko-brytyjski, który ustalił granicę między Alaską a Kanadą.

2 marca w wyniku trzęsienia ziemi w algierskim mieście Al-Bulajda zginęło 7 tysięcy osób.

4 marca John Quincy Adams został 6. prezydentem Stanów Zjednoczonych.

13 marca papież Leon XII wydał encyklikę Quo graviora, potępiającą wolnomularstwo.

15 kwietnia w trakcie wojny o niepodległość Grecji tureckie wojska rozpoczęły oblężenie Missolungi.

19 kwietnia oddział nazywany Trzydziestu Trzech Orientalczyków, dowodzony przez Juana Antonio Lavelleja, wkroczył z Argentyny na terytorium Urugwaju, które było okupowane przez Brazylię, w celu rozpoczęcia walk o wyzwolenie kraju.

18 maja generał Theodoros Kolokotronis, walczący w greckiej wojnie o niepodległość, został zwolniony z tureckiego więzienia.

29 maja Karol X został koronowany w Reims na króla Francji.

15 czerwca położono kamień węgielny pod nowoczesny Most Londyński.

19 czerwca w Teatrze Włoskim w Paryżu wystawiono operę Podróż do Reims autorstwa Gioaccina Rossiniego.

14 lipca Kamehameha III został królem Hawajów.

18 lipca odkryto Kometa Ponsa.

30 lipca odkryto wyspę Malden.

6 sierpnia Boliwia ogłosiła niepodległość od Hiszpanii.

25 sierpnia Urugwaj proklamował niepodległość od Brazylii.

27 września otwarto pierwszą linię kolejową w Anglii.

12 października w trakcie wojny brazylijsko-argentyńskiej powstańcy urugwajscy odnieśli zwycięstwo nad brazylijską milicją w bitwie pod Sarandi.

3 grudnia Ziemia van Diemena (Tasmania) stała się samodzielną kolonią, wcześniej będąc częścią Nowej Południowej Walii.

12 grudnia w Wiedniu położono kamień węgielny pod budowę synagogi Stadttempel według projektu architekta Josepha Kornhäusela.

Od 14 do 26 grudnia miało miejsce powstanie w Petersburgu, wzniecone przez Towarzystwo Północne, znane jako powstanie dekabrystów. Powstanie zostało stłumione, a jego przywódcy aresztowani i skazani na karę śmierci.

Rozpoczął się ruch robotniczy w Anglii.

Kongres USA podjął decyzję o wysiedleniu Indian ze wschodnich terenów Stanów i ich przesiedleniu na zachód od rzeki Missisipi.

W Wielkiej Brytanii uznano legalność działania związków zawodowych.

Londyn, z populacją 1,35 mln mieszkańców, stał się największym miastem świata, wyprzedzając Pekin.

Louis Braille opracował alfabet Braille’a.

Urodzili się

3 lutego – Walenty Winkler, górnośląski poeta (zm. 1888)

8 marca – Alexander Augusta, pierwszy Afroamerykanin w historii US Army pełniący służbę jako chirurg wojskowy (zm. 1890)

23 marca – Theodor Bilharz, niemiecki lekarz, pionier parazytologii (zm. 1862)

25 marca:

Maria od Opatrzności, francuska zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1871)
Max Schultze, niemiecki anatom i histolog (zm. 1874)

29 marca – Franciszek Faà di Bruno, włoski ksiądz, błogosławiony katolicki (zm. 1888)

4 kwietnia – Đuro Daničić, serbski filolog, tłumacz i leksykograf (zm. 1882)

17 kwietnia:

Aniceto Ortega, meksykański lekarz, kompozytor i pianista (zm. 1875)
Izydor Kopernicki, polski lekarz, antropolog, etnograf (zm. 1891)

4 maja – Thomas Henry Huxley, angielski zoolog, paleontolog, filozof i fizjolog (zm. 1895)

5 maja – Maksymilian Fajans, polski litograf, fotograf i rysownik (zm. 1890)

15 maja – Maria Teresa Scrilli, włoska zakonnica, założycielka Sióstr Matki Bożej z Góry Karmel, błogosławiona katolicka (zm. 1889)

16 maja – Maria Angela (Zofia Kamila Truszkowska), założycielka Zgromadzenia Sióstr Felicjanek, błogosławiona katolicka (zm. 1899)

18 maja – Daniel Wesson, amerykański wynalazca i konstruktor broni strzeleckiej (zm. 1906)

5 czerwca – Felicjan Faleński, polski poeta, dramatopisarz, prozaik, tłumacz (zm. 1910)

8 czerwca – Karol Ludwik Pollner, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy kujawsko-kaliski (zm. 1887)

16 czerwca – Aleksander Kazimierz Bereśniewicz, polski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita warszawski (zm. 1902)

22 czerwca – Włodzimierz Dzieduszycki, hrabia, polski przyrodnik, mecenas nauki i kultury (zm. 1899)

19 lipca – George H. Pendleton, amerykański prawnik, polityk, senator ze stanu Ohio (zm. 1889)

21 lipca – Wincenty Teofil Popiel, polski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita warszawski (zm. 1912)

24 lipca – Alojzy Maria Monti, włoski zakonnik, błogosławiony katolicki (zm. 1900)

15 sierpnia – Bernardo Guimarães, brazylijski pisarz (zm. 1884)

11 października – Conrad Ferdinand Meyer, szwajcarski pisarz (zm. 1898)

22 października – Karol Miarka, polski pisarz, działacz narodowy na Górnym Śląsku (zm. 1882)

25 października – Johann Strauss (syn), kompozytor austriacki (zm. 1899)

31 października – Maria Teresa Scherer, szwajcarska zakonnica, współzałożycielka Sióstr Miłosierdzia od Krzyża Świętego w Ingenbohl, błogosławiona katolicka (zm. 1888)

2 grudnia – Piotr II, cesarz Brazylii (zm. 1891)

5 grudnia – Eugenie Marlitt, niemiecka pisarka (zm. 1887)

16 grudnia – Robert Prescott Stewart, irlandzki kompozytor, organista, dyrygent i pedagog (zm. 1894)

Data dzienna nieznana:

Jan Chrzciciel Luo Tingyin, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1861)

Barbara Yi, koreańska męczennica, święta katolicka (zm. 1839)

Zmarli

4 stycznia – Ferdynand I Burbon, król Neapolu i Sycylii od 1759 r., król Obojga Sycylii od 1816 r. (ur. 1751)

5 lutego – Elżbieta Canori Mora, włoska tercjarka, błogosławiona (ur. 1774)

26 lutego – Antonio Onofri, polityk z San Marino (ur. 1759)

4 marca – Raphaelle Peale, amerykański malarz (ur. 1774)

27 kwietnia – Dominique Vivant Denon, baron, francuski podróżnik, archeolog, egiptolog, dyplomata (ur. 1747)

30 kwietnia – Christian Genersich, teolog, mineralog i geolog badający Tatry (ur. 1759)

7 maja – Antonio Salieri, włosko-austriacki kompozytor, kapelmistrz i pedagog (ur. 1750)

16 września – Franciszek Karpiński, polski poeta oświeceniowy (ur. 1741)

13 października – Maksymilian I Józef, król Bawarii (ur. 1756)

14 listopada – Jean Paul, niemiecki pisarz (ur. 1763)

17 listopada – Zorian Dołęga-Chodakowski, polski etnograf, archeolog, historyk i słowianofil, jeden z głównych prekursorów badań nad Słowiańszczyzną (ur. 1784)

1 grudnia – Aleksander I, car Rosji, król Polski (ur. 1777)

20 grudnia – Tymoteusz Gorzeński, biskup diecezjalny poznański w latach 1809–1821, arcybiskup metropolita gnieźnieński i prymas Polski w latach 1821–1825 (ur. 1743)

29 grudnia – Jacques-Louis David, francuski malarz (ur. 1748)

Data dzienna nieznana:

Abd al-Rahman al-Dżabarti, egipski kronikarz i historyk (ur. 1753?)