18 Łużycki Pułk Artylerii Przeciwlotniczej (18 paplot) to jednostka artylerii przeciwlotniczej wchodząca w skład ludowego Wojska Polskiego.
Formowanie i udział w walkach
Pułk został utworzony we wsi Wasylówka, znajdującej się w pobliżu Sum, na podstawie rozkazu Nr 05/OU wydanego przez dowódcę 1 Armii Polskiej w ZSRR w dniu 7 maja 1944 roku. Wchodził w skład 1 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej (1 Armia Wojska Polskiego) i organizowany był według etatu nr 08/237 dla pułków artylerii przeciwlotniczej średniego kalibru.
Na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku pułk zabezpieczał przeprawy wojskowe nad Wisłą w rejonie Wielkolasu, Holendrów oraz Skurczy. 8 października 1944 roku w Radości, niedaleko Warszawy, żołnierze pułku złożyli uroczystą przysięgę. W trakcie walk o Kołobrzeg pułk wydzielił grupy szturmowe, które działały jako piechota, zdobywając poszczególne budynki. W operacji berlińskiej jednostka zabezpieczała przeprawy na Odrze oraz Starej Odrze, a szlak bojowy zakończyła pod Rhinow 7 maja 1945 roku.
Na mocy rozkazu nr 0236/Org. ND WP z 8 września 1945 roku pułk został rozformowany. Na bazie oddziałów 1 DAPlot w garnizonie Brzeg utworzono 84 pułk artylerii przeciwlotniczej.
Struktura i skład etatowy
W 1945 roku jednostka obejmowała:
- dowództwo i sztab
- 4 x bateria artylerii przeciwlotniczej
- pluton zaopatrzenia bojowego
- pluton sztabowy
- pluton amunicyjny
- kwatermistrzostwo
Stan etatowy wynosił 490 żołnierzy, w tym: 45 oficerów, 139 podoficerów oraz 306 kanonierów. Na uzbrojeniu jednostki znajdowały się:
- 16 sztuk 85 mm armat przeciwlotniczych wz. 1939
- 4 sztuki 12,7 mm przeciwlotniczych karabinów maszynowych
- 55 samochodów
- 20 ciągników
Marsze i działania bojowe
Okres powojenny
W 1967 roku 84 pułk artylerii przeciwlotniczej został przeniesiony do garnizonu w Jeleniej Górze. W 1977 roku jednostka została przezbrojona w zestawy 2K12 Kub. 8 września 1978 roku oddział otrzymał nową nazwę, stając się 18 Łużyckim pułkiem artylerii przeciwlotniczej. W 1981 roku jednostka została podporządkowana dowódcy 10 Sudeckiej Dywizji Pancernej im. Bohaterów Armii Radzieckiej. W 1995 roku oddział przeszedł reorganizację, stając się 18 pułkiem przeciwlotniczym, otrzymując sztandar oraz tytuł „Karkonoski”, a 30 maja ustanowiono jego świętem. W 1998 roku, po rozformowaniu 10 Sudeckiej Dywizji Zmechanizowanej, pułk został podporządkowany dowódcy Korpusu Powietrzno-Zmechanizowanego.
Pułk został ostatecznie rozformowany w 2001 roku, a podstawowe pododdziały bojowe przeniesiono do 8 pułku przeciwlotniczego w Koszalinie, gdzie utworzono z nich dywizjon przeciwlotniczy. Budynki koszarowe przekształcono w osiedle mieszkaniowe.
Struktura i uzbrojenie (1980)
- dowództwo i sztab
- bateria dowodzenia
- cztery baterie startowe
- bateria techniczna
- bateria remontowa
- kompania zaopatrzenia
- szkoła podoficerska i młodszych specjalistów wojsk obrony przeciwlotniczej (trzy baterie szkolne: 5, 6 i 7)
- szkoła podchorążych rezerwy artylerii przeciwlotniczej
Podstawowe uzbrojenie jednostki obejmowało: wyrzutnie rakiet przeciwlotniczych typu 2K12 Kub, opancerzone samochody rozpoznawcze BRDM-2, podwójnie sprzężone armaty przeciwlotnicze ZU-23×2 oraz systemy 9K32 Strzała-2 i 9K31 Strzała-1.
Dowódcy pułku
- ppłk Włodzimierz Sokołowski (1944)
- mjr Gieorgij Pogorełow (1944-1945)
- ppłk Aleksander Jagliński (1945-1946)
- mjr Edward Perkowicz (1946-1947)
- ppłk Wiktor Frygin (1947-1950)
- mjr Edward Motak (1950-1953)
- mjr Albin Zdoński (1953-1956)
- mjr Tadeusz Bogusławski (1956-1957)
- ppłk Jerzy Białas (1957-1964)
- ppłk Zygmunt Bukowski (1964-1972)
- płk Jan Korczak (1972-1978)
- płk Jan Kulik (1978-1985)
- ppłk Roman Gralewski (1985-1986)
- płk Ryszard Ławniczak (1986-1990)
- płk Tadeusz Bąk (1990-2001)
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Zbigniew Kuśmierek, 18 Karkonoski Pułk Przeciwlotniczy w Jeleniej Górze, Rocznik Jeleniogórski 2004.
Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Cz. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.