18 Lwowski Batalion Strzelców

18 Lwowski Batalion Strzelców – to batalion piechoty w składzie Polskich Sił Zbrojnych.

Był częścią 6 Lwowskiej Brygady Piechoty.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Batalion został utworzony z zasobów osobowych 18 pułku piechoty 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty, działającej w Polskich Siłach Zbrojnych na terenie ZSRR. W ramach drugiej ewakuacji z ZSRR dotarł do Iraku, do rejonu obozu wojskowego Quizil Ribat. W związku z reorganizacją 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty, 31 października 1942 roku dokonano rozformowania 18 pułku piechoty, a 3 listopada na podstawie brytyjskich etatów utworzono 18 batalion strzelców, który włączono do 6 Samodzielnej Brygady Strzelców. Z dniem 11 marca 1943 roku batalion przyjął nazwę „18 Lwowski Batalion Strzelców”, a 6 Brygada zyskała miano 6 Lwowskiej Brygady Piechoty. Po rozwiązaniu 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty, batalion został włączony do 5 Kresowej Dywizji Piechoty. Od listopada 1942 roku do sierpnia 1943 roku, kiedy batalion został przeniesiony do Palestyny, skoncentrowano się na intensywnym szkoleniu oraz poprawie kondycji fizycznej i zdrowia żołnierzy. Kolejne wydarzenia związane z batalionem można znaleźć w opisie działań 6 Lwowskiej Brygady Piechoty.

Struktura organizacyjna

  • kompania dowodzenia
  • pluton łączności
  • pluton saperów
  • pluton gospodarczy
  • cztery kompanie strzeleckie
  • poczet dowódcy
  • trzy plutony strzeleckie
  • trzy drużyny strzelców
  • sekcja moździerzy
  • kompania wsparcia
  • pluton moździerzy
  • pluton rozpoznawczy (13 carierów)
  • pluton przeciwpancerny (działa 6-funtowe)

Batalion miał etatowo 39 oficerów oraz 744 szeregowych, a jego zasoby transportowe obejmowały 55 samochodów.

Działania batalionu

Po zakończeniu wojny, batalion, jako część wojsk okupacyjnych, pełnił m.in. funkcje wartownicze. W lutym 1946 roku ochraniał obiekty wojskowe i komunikacyjne w rejonie Vittorio Veneto.

Symbole batalionu

Sztandar

Sztandar, ufundowany przez mieszkańców włoskiego miasta Predappio, został wręczony batalionowi 15 września 1946 roku. Na głównej stronie sztandaru, w centrum krzyża kawalerskiego, umieszczono wizerunek białego orła, który różni się od wzoru z 1927 roku. Na ramionach krzyża widnieją nazwy miast oraz daty ich wyzwolenia, w górnym lewym i prawym dolnym rogu umieszczono herb Predappio, zaś w dolnym lewym i prawym górnym rogu – herb Lwowa. Na odwrocie sztandaru w centralnej części znajduje się obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej, a napis „Bóg, Honor i Ojczyzna” jest umieszczony na ramionach krzyża kawalerskiego. W lewym górnym rogu widnieje odznaka 2 Korpusu, w prawym górnym – oznaka rozpoznawcza dowództwa 2 Korpusu oraz oddziałów pozadywizyjnych, w lewym dolnym – oznaka 18 Batalionu Strzelców Lwowskich, noszona na kołnierzach kurtek, a w prawym dolnym – oznaka 5 Kresowej Dywizji Piechoty.

Obecnie sztandar jest wystawiony w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.

Odznaka

Odznaka specjalna została wykonana z białego oksydowanego metalu o wymiarach 21 x 18 mm. Na ażurowej tarczy znajduje się lew trzymający koło zębate, jedna jego łapa opiera się na plakietce z cyfrą „18”. Odznakę noszono na patkach granatowych z żółtą wypustką. Została zatwierdzona rozkazem dowódcy 2 Korpusu nr 2 z 4 stycznia 1946 roku.

Żołnierze batalionu

Dowódcy batalionu

  • ppłk dypl. Ludwik Domoń (3 XI 1942 – 10 VIII 1944)
  • p.o. mjr Franciszek Osmakiewicz (od 17 V – 6 VI 1944)
  • mjr/ppłk dypl. Aleksander Florkowski (10 VIII 1944 – 1947)

Zastępcy dowódcy batalionu

  • mjr Franciszek Osmakiewicz (do VI 1944)
  • mjr dypl. Aleksander Florkowski (VI – 10 VIII 1944)
  • kpt. Tadeusz Pawulski (10 VIII 1944 – VI 1945)
  • kpt. Bronisław Łokaj (także p.o. dowódcy baonu)

Oficerowie

  • ppor. Romuald Ochęduszko († 13 V 1944 Monte Cassino)

Upamiętnienie

19 marca 1969 roku Prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski nadał batalionowi Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari. Dekoracja miała miejsce 2 października 1972 roku, dokonał jej minister obrony narodowej gen. Stefan Brzeszczyński w sali sztandarowej Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.

Z inicjatywy mjr. Kazimierza Światocho wykonano urnę-wotum z wygrawerowanymi nazwiskami 131 poległych żołnierzy batalionu, która została poświęcona w 1983 roku na Jasnej Górze.

Przypisy

Bibliografia

  • Tadeusz Krząstek, Andrzej Żak: Z ziemi włoskiej do Polski. Warszawa: Wydawnictwo Marrow SA, 1997. ISBN 83-907396-5-8.
  • Jan Partyka: Odznaki i oznaki PSZ na Zachodzie 1939-1945. Wojska Lądowe. Rzeszów: Wydawnictwo Libri Ressovienses, 1997. ISBN 83-902021-9-0.
  • Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
  • 5 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1997. ISBN 83-87103-20-9.
  • Wojsko Polskie 1939-1945 – Barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984. ISBN 83-223-2055-8.
  • Jerzy Murgrabia: Symbole wojskowe Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Wydawnictwo Bellona, 1990. ISBN 83-11-07825-4.
  • Białostockie Teki Historyczne Tom 9/2011 Krzysztof Filipow – Sztandar 18 Lwowskiego Batalionu Strzelców str. 205-206 ISSN 1425-1930. [dostęp 2016-12-31].
  • Zbigniew Wawer: Monte Cassino 1944. Warszawa: Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11496-8.
  • Zbiorowa: Osiemnastacy w walce. 18 Lwowski Batalion Strzelców wspomnienia. Londyn: Koło Oddziałowe 18 Lwowskiego Batalionu Strzelców, 1988.Sprawdź autora:1.
  • Tadeusz Panecki (red.): 2 Korpus Polski w bitwie o Monte Cassino z perspektywy półwiecza. Warszawa: Bellona, 1994. ISBN 83-11-08291-X.
  • Andrzej Suchcitz (red.): 5 Kresowa Dywizja Piechoty 1941-1947 Zarys dziejów. Londyn: Fundusz Pomocy Wdowom, Sierotom i Inwalidom 5 Kresowej Dywizji Piechoty, 2012. ISBN 978-0-9559724-0-9.