18 Brygada Artylerii im. gen. dyw. Franciszka Jóźwiaka
18 Brygada Artylerii (18 BA) / 18 Armijna Brygada Rakiet Operacyjno-Taktycznych (18 ABROT) to jednostka taktyczna Wojsk Rakietowych Sił Zbrojnych PRL.
Historia
Brygada została utworzona w lutym 1962 roku w garnizonie Bolesławiec, nazywając się 18 Brygadą Artylerii, aby ukryć jej rzeczywisty charakter. Wyposażona w zestawy rakietowe R-170, stanowiła główną siłę uderzeniową 2 Armii Ogólnowojskowej, która miała być formowana na wypadek wojny, bazując na Śląskim Okręgu Wojskowym. W 1963 roku brygada uczestniczyła w szkoleniu na poligonie rakietowym w ZSRR, gdzie miała miejsce pierwsza próba odpalenia rakiet klasy ziemia-ziemia. W 1992 roku jednostka została przekształcona w 18 pułk rakiet.
W trakcie wojny brygada mogła zniszczyć cele na przewidywanym pasie natarcia armii za pomocą uderzeń rakietowo-jądrowych oraz chemicznych. Głowice jądrowe i chemiczne miały być dostarczane ze składów Armii Radzieckiej.
Skład organizacyjny i uzbrojenie
- dowództwo i sztab
- dwa dywizjony artylerii (9 i 13 da)
- bateria dowodzenia
- 3 x baterie startowe (po 1 wyrzutni w każdej)
- pluton obsługi technicznej
- sekcja gospodarcza
- sekcja remontu pojazdów
- bateria techniczna
- bateria transportowo-gospodarcza
- kompania maszyn inżynieryjnych
- pluton obrony przeciwchemicznej
- warsztaty remontowe
- kompania saperów
- klucz śmigłowców
W latach 60. uzbrojenie brygady składało się z 6 wyrzutni rakietowych 9K51 (R-170) umieszczonych na podwoziu działa samobieżnego ISU-152, które mogły odpalać rakiety R-11M z głowicą jądrową o mocy 20 lub 40 kT (oznaczenie NATO – Scud). W latach 70. wprowadzono nowe wyrzutnie rakietowe typu 9K72 Elbrus (R-300) na podwoziu ciężarówki MAZ-543P, zdolne do odpalania rakiet R-14 z głowicą jądrową o mocy 20, 40 lub 100 kT (oznaczenie NATO – Scud B).
Dowódcy
Żuralski, Historia 9 dywizjonu 18 Brygady Artylerii, Bolesławiec 1994, s. 44
- mjr Fryderyk Lwowski (p.o. do 14.05.1962)
- płk Antoni Stocki (p.o. do 14.07.1962)
- płk / gen. bryg. Czesław Dęga (do 08.05.1964)
- płk Walenty Romanowski (do 13.10.1972)
- płk Antoni Skibiński (do 20.10.1975)
- płk Józef Grudzień (p.o. 18.08.1976)
- płk Janusz Łuczyk (do 31.08.1979)
- płk Józef Grudzień (do 23.09.1979)
- płk Leon Moszczyński (p.o. do 21.01.1980)
- płk Jan Bieniek (p.o. do 21.09.1980)
- płk Kazimierz Klimek (do 22.12.1984)
- płk Jerzy Wolny (do 18.02.1989)
- płk Tadeusz Żuchowski (do 31.12.1992)
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Kajetanowicz: Polskie Wojska Lądowe w latach 1945-1960, Toruń 2004
Tomasz Leszkowicz: Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej, Warszawa: Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-588-7.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945-1956, Warszawa 2003.
Michał Trubas: 2 Pomorska Brygada Artylerii, Warszawa 2005.
Franciszek Puchała: Budowa potencjału bojowego Wojska Polskiego 1945-1990. Obszary szpiegowskich działań, Warszawa: Fundacja „Historia i Kultura”, 2013. ISBN 978-83-11-12800-2.
Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, 2/2011, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. brak numeru strony