Wydarzenia w Polsce
7 stycznia – pod wpływem carycy Katarzyny II, Rada Nieustająca unieważniła Order Virtuti Militari oraz zakazała jego noszenia.
Marzec – na żądanie rosyjskiego ambasadora, Rada Nieustająca poleciła zmniejszenie liczebności armii polskiej o 50%.
1 marca – w Teatrze Narodowym w Warszawie odbyła się premiera opery Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale autorstwa Wojciecha Bogusławskiego i Jana Stefaniego.
6 marca – Filip Nereusz Lichocki objął urząd prezydenta Krakowa.
12 marca – generał Antoni Józef Madaliński zignorował rozkazy dotyczące redukcji oddziałów i wyruszył z Ostrołęki w kierunku Krakowa, co zapoczątkowało powstanie kościuszkowskie.
24 marca – w ramach insurekcji kościuszkowskiej, Tadeusz Kościuszko złożył przysięgę na rynku krakowskim i został naczelnikiem powstania narodowego.
4 kwietnia – insurekcja kościuszkowska: polskie wojska odniosły zwycięstwo nad rosyjskimi w bitwie pod Racławicami.
7 kwietnia – do Krakowa dostarczono 12 rosyjskich armat zdobytych w bitwie pod Racławicami.
8 kwietnia – Tadeusz Kościuszko mianował Bartosza Głowackiego chorążym regimentu grenadierów krakowskich w uznaniu za jego bohaterstwo w bitwie pod Racławicami.
13 kwietnia – kardynał Laurentius Litta został nuncjuszem apostolskim w Polsce.
17 kwietnia – wybuch powstania w Warszawie pod przewodnictwem Jana Kilińskiego w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
22 kwietnia:
- powołano Sąd Kryminalny Księstwa Mazowieckiego.
- rozpoczęła się insurekcja wileńska w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
24 kwietnia:
- wileńska insurekcja: powstała Rada Najwyższa Rządowa Litewska.
- Michał Wohlman został prezydentem Krakowa.
25 kwietnia – w Wilnie, na mocy wyroku wydanego przez Najwyższą Radę Tymczasową Wielkiego Księstwa Litewskiego, powieszono hetmana wielkiego litewskiego Szymona Marcina Kossakowskiego.
26 kwietnia – zadebiutowało pierwsze wydanie Gazety Wolnej Warszawskiej, oficjalnego organu insurekcji kościuszkowskiej.
27 kwietnia – insurekcja kościuszkowska: zwycięstwo wojsk litewskich w bitwie pod Niemenczynem.
5 maja – insurekcja kościuszkowska: rosyjskie siły pod dowództwem generała majora Fiodora Denisowa otoczyły armię powstańczą pod Połańcem, zmierzającą na Warszawę. Oddziały Tadeusza Kościuszki zamknęły się w obozie warownym, gdzie przebywały do 16 maja, kiedy to dywizja generała majora Jana Grochowskiego przyniosła odsiecz, zmuszając Rosjan do wycofania się.
7 maja:
- Tadeusz Kościuszko wydał uniwersał połaniecki, który znosił poddaństwo osobiste chłopów, zakazywał ich usuwania z ziemi oraz ograniczał wymiar pańszczyzny; był to ostatni akt prawny I Rzeczypospolitej.
- insurekcja kościuszkowska: bitwa pod Polanami.
9 maja – w Warszawie, w czasie insurekcji kościuszkowskiej, wykonano wyrok śmierci na przywódcach targowicy: Józefie Ankwiczu, Józefie Kazimierzu Kossakowskim, hetmanie Piotrze Ożarowskim i hetmanie Józefie Zabielle.
10 maja – Tadeusz Kościuszko powołał Radę Najwyższą Narodową, która miała pełnić funkcje cywilnej władzy powstania.
13 maja – wojska powstańcze w obozie pod Połańcem odparły atak rosyjskich oddziałów dowodzonych przez generała majora Fiodora Denisowa.
16 maja – król Prus Fryderyk Wilhelm II ogłosił przystąpienie do walki z powstaniem.
20 maja – w Mikołowie wybuchł pożar, który stał się największym w historii miasta.
27 maja – w bitwie pod Lipniszkami wojska rosyjskie odniosły zwycięstwo.
31 maja – w Krakowie, za zdradę, został ścięty katolicki duchowny Maciej Dziewoński.
Czerwiec – Kurlandia włączyła się do insurekcji.
6 czerwca – klęska wojsk powstańczych pod Szczekocinami.
8 czerwca – oddziały generała Józefa Zajączka, mające utrzymać obronę na linii Bugu, zostały pokonane przez wojska rosyjskie pod Chełmem.
15 czerwca:
- komendant Krakowa Ignacy Wieniawski bez walki poddał miasto Prusom.
- Maciej Bajer ponownie został prezydentem Krakowa (wcześniej był prezydentem w 1792).
17 czerwca – Rada Najwyższa Narodowa powołała Sąd Najwyższy Kryminalny w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
24 czerwca – powstańcy odnieśli zwycięstwo nad wojskami pruskimi w bitwie pod Osowcem.
26 czerwca – klęska wojsk powstańczych w bitwie pod Sołami.
28 czerwca:
- mieszkańcy Warszawy wtargnęli do więzień, skąd wyciągnęli i dokonali samosądów na pozostałych przywódcach konfederacji targowickiej oraz osobach oskarżanych o zdradę, w tym biskupie wileńskim Ignacym Jakubie Massalskim, kasztelanie przemyskim Antonim Czetwertyńskim, pośle do Turcji Karolu Boscamp-Lasopolskim, szambelanie Stefanie Grabowskim, instygatorze koronnym Mateuszu Roguskim, szpiegu rosyjskim Marcelim Piętce, adwokacie Michale Wulfersie i instygatorze sądów kryminalnych Józefie Majewskim.
- w Lipawie ogłoszono akt powstania Księstwa Kurlandzkiego.
Lipiec – rozpoczęło się oblężenie Warszawy przez wojska pruskie i rosyjskie w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
1 lipca – w Warszawie zadebiutował pierwszy polski dziennik informacyjny, Gazeta Rządowa.
9 lipca – rozpoczęła się bitwa pod Gołkowem w kontekście insurekcji kościuszkowskiej.
10 lipca – stoczono bitwy pod Błoniem, Kolnem, Rajgrodem i Raszynem w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
13 lipca – wojska rosyjsko-pruskie rozpoczęły oblężenie Warszawy.
19 lipca – Rosjanie rozpoczęli szturm na Wilno.
29 lipca – powstańcy odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Sałatami.
1 sierpnia – rozpoczęła się bitwa pod Słonimem w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
11 sierpnia – Wilno poddało się.
12 sierpnia – wojska rosyjskie wkroczyły do Wilna.
16 sierpnia – w Warszawie wprowadzono do obiegu pierwsze polskie banknoty podczas insurekcji kościuszkowskiej.
20 sierpnia – wybuchło powstanie wielkopolskie w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
23 sierpnia – powołano Sąd Kryminalny Wojskowy w kontekście insurekcji kościuszkowskiej.
4 września – Rosjanie odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Lubaniem w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
6 września – zakończyło się oblężenie Warszawy. Rano armia pruska Fryderyka Wilhelma II opuściła oboz na Woli i wycofała się na zachód.
17 września – Rosjanie odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Krupczycami w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
18 września – Rada Najwyższa Narodowa postanowiła przekształcić pospolite ruszenie włościan w pobór: 1 rekruta z 10 domów i konia jezdnego z 50 domów.
19 września – klęska dywizji Karola Sierakowskiego w bitwie pod Terespolem w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
25 września – generał Jan Henryk Dąbrowski wkroczył do Gniezna w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
28 września – rozpoczęła się bitwa pod Łabiszynem w kontekście insurekcji kościuszkowskiej.
29 września – Polacy odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Łabiszynem.
2 października – Jan Henryk Dąbrowski pokonał Prusaków w bitwie pod Bydgoszczą w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
10 października – klęska wojsk powstańczych pod Maciejowicami. Tadeusz Kościuszko został wzięty do niewoli.
12 października – Tomasz Wawrzecki został mianowany Naczelnikiem Państwa jako następca Tadeusza Kościuszki.
16 października – Tomasz Wawrzecki został zaprzysiężony jako najwyższy naczelnik insurekcji kościuszkowskiej.
26 października – doszło do bitwy pod Kobyłką podczas ofensywy Suworowa na Warszawę w ramach insurekcji kościuszkowskiej.
4 listopada – wojska Suworowa i Fersena wkroczyły do Warszawy, rozpoczęto szturm na Pragę i dokonano rzezi ludności.
5 listopada – kapitulacja wojsk broniących Warszawę.
9 listopada – wojska rosyjskie wkroczyły do Warszawy.
16 listopada – w Radoszycach skapitulował ostatni oddział powstańczy insurekcji kościuszkowskiej, co zakończyło insurekcję.
6 grudnia – Hugo Kołłątaj został aresztowany przez Austriaków w Radymnie.
Wydarzenia na świecie
21 stycznia – w ramach rewolucji francuskiej zaczęła się brutalna pacyfikacja powstania w departamencie Wandea na zachodzie Francji.
4 lutego – rewolucyjny Konwent Narodowy zlikwidował dekretem niewolnictwo we Francji i jej koloniach.
11 lutego – otwarto pierwszą sesję Senatu Stanów Zjednoczonych dla publiczności.
15 lutego – przyjęto obecny wzór flagi Francji.
26 lutego – zamek Christiansborg w Kopenhadze, siedziba duńskich królów, spłonął.
4 marca – uchwalono 11. poprawkę do Konstytucji Stanów Zjednoczonych, dotyczącą prawa do występowania z powództwem przeciw indywidualnym stanom.
7 marca – w ramach rewolucji francuskiej poeta André de Chénier został aresztowany przez agentów Komitetu Ocalenia Publicznego.
14 marca – Eli Whitney opatentował odziarniarkę.
24 marca – Jacques-René Hébert, dziennikarz i lider hebertystów, został ścięty na gilotynie wraz z jego zwolennikami.
27 marca – Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął uchwałę o budowie sześciu okrętów, które miały stanowić podstawę nowo tworzonej marynarki wojennej.
5 kwietnia – Georges Danton, były lider kordelierów, został zgilotynowany przez jakobiński Trybunał Rewolucyjny. Był autorem powiedzenia: „Rewolucja, jak Saturn, pożera swe dzieci”.
12 kwietnia – w Paryżu zgilotynowano konstytucyjnego arcybiskupa miasta, Jean-Baptiste Gobela.
1 maja – w ramach I koalicji antyfrancuskiej, wojska francuskie odniosły zwycięstwo nad hiszpańsko-portugalskimi w bitwie pod Boulou.
7 maja – we Francji ustanowiono Kult Istoty Najwyższej jako formalną religię państwową.
8 maja – Antoine Lavoisier, francuski fizyk i chemik, został zgilotynowany z powodu pełnienia funkcji poborcy podatkowego.
10 maja – księżniczka Elżbieta Burbon została ścięta na gilotynie.
18 maja – wojska francuskie odniosły zwycięstwo w bitwie pod Tourcoing w ramach I koalicji antyfrancuskiej.
22 maja – wojska austriacko-brytyjsko-hanowerskie pokonały francuskie w bitwie pod Tournay w ramach I koalicji antyfrancuskiej.
1 czerwca – floty brytyjska i francuska stoczyły drugą bitwę pod Ushant w ramach I koalicji antyfrancuskiej.
2 czerwca – armia francuska jako pierwsza wykorzystała aerostat do obserwacji pola walki (bitwa pod Maubeuge).
4 czerwca – wojska brytyjskie zdobyły Port-au-Prince na Haiti.
8 czerwca – w rewolucyjnej Francji odbyły się pierwsze i jedyne obchody Święta Istoty Najwyższej.
10 czerwca – Francuski Konwent Narodowy uchwalił tzw. Prawo prairiala, co rozpoczęło okres wielkiego terroru.
12 czerwca – armia francuskich rewolucjonistów pod dowództwem Jean-Baptiste Jourdana zajęła Charleroi.
16 czerwca – wojska austriackie i holenderskie odniosły zwycięstwo w pierwszej bitwie pod Fleurus w ramach I koalicji antyfrancuskiej.
26 czerwca – wojska rewolucyjnej Francji pokonały Austriaków w drugiej bitwie pod Fleurus w ramach I koalicji antyfrancuskiej.
30 czerwca – w Paryżu zgilotynowano polską księżną Rozalię Lubomirską.
13 lipca – wojska francuskie pokonały siły koalicji pod Tripstadt w ramach I koalicji antyfrancuskiej.
17 lipca – w Paryżu zgilotynowano 16 karmelitanek z Compiègne.
27 lipca – w wyniku przewrotu znanego jako przewrót 9 thermidora, aresztowano Maksymiliana Robespierre’a.
28 lipca – zgilotynowano Robespierre’a oraz jego współpracowników.
20 sierpnia – wojska amerykańskie pokonały Indian Miami w bitwie pod Fallen Timbers.
2 października – armia francuska rozbiła Austriaków w bitwie pod Aldenhoven w ramach rewolucji francuskiej.
10 października – w Paryżu założono Conservatoire National des Arts et Métiers, najstarsze na świecie muzeum techniczne.
19 listopada – USA i Wielka Brytania podpisały tzw. traktat Jaya.
Urodzili się
7 stycznia – Heinrich Wilhelm Schott, austriacki botanik (zm. 1865)
16 stycznia – Antoni Oleszczyński, polski grafik, autor miedziorytów i stalorytów (zm. 1879)
8 lutego – Friedlieb Ferdinand Runge, niemiecki chemik, odkrywca kofeiny
13 lutego – Aleksander Brodowski, polski ziemianin, działacz gospodarczy, polityk (zm. 1865)
14 marca – Józef Bem, polski generał (zm. 1850)
7 kwietnia – Giovanni Battista Rubini, włoski tenor (zm. 1854)
11 kwietnia – Edward Everett, amerykański polityk, pedagog, senator ze stanu Massachusetts (zm. 1865)
13 kwietnia – Karl August Groddeck, niemiecki polityk, nadburmistrz Gdańska (zm. 1877)
19 kwietnia – Leopold August Leo, polski okulista pochodzenia żydowskiego (zm. 1868)
27 maja – Cornelius Vanderbilt, amerykański przedsiębiorca, głowa sławnej rodziny Vanderbiltów (zm. 1877)
25 lipca – Amalie Sieveking, niemiecka filantropka (zm. 1859)
14 sierpnia – Michał Baliński, polski historyk, pisarz, publicysta i działacz oświatowy (zm. 1864)
29 sierpnia – Léon Cogniet, francuski malarz akademicki i pedagog (zm. 1880)
29 września – Ignacy Chodźko, polski powieściopisarz i słynny gawędziarz (zm. 1861)
6 listopada – Konstantin Thon, rosyjski architekt, twórca stylu bizantyjsko-rosyjskiego (zm. 1881)
29 listopada – Feliks Breański, polski i turecki generał (zm. 1884)
data dzienna nieznana:
Marek Chŏng Ŭi-bae, koreański męczennik, święty katolicki (zm. 1866)
Benedykta Hyŏng Kyŏng-nyŏn, koreańska męczennica, święta katolicka (zm. 1839)
Barbara Kwŏn Hŭi, koreańska męczennica, święta katolicka (zm. 1839)
Zmarli
Święta ruchome
Tłusty czwartek: 27 lutego
Ostatki: 4 marca
Popielec: 5 marca
Niedziela Palmowa: 13 kwietnia
Wielki Czwartek: 17 kwietnia
Wielki Piątek: 18 kwietnia
Wielka Sobota: 19 kwietnia
Wielkanoc: 20 kwietnia
Poniedziałek Wielkanocny: 21 kwietnia
Wniebowstąpienie Pańskie: 29 maja
Zesłanie Ducha Świętego: 8 czerwca
Boże Ciało: 19 czerwca