1709

Wydarzenia w Polsce

W Środkowej Europie wystąpiła jedna z najcięższych zim w historii nowożytnej.

W Wielkopolsce miała miejsce epidemia dżumy, która pochłonęła 9 tysięcy ofiar w Poznaniu.

Od lipca do grudnia w Gdańsku trwała epidemia dżumy, która zabiła 1/3 mieszkańców (łącznie 33 453 osoby).

12 kwietnia – w ramach III wojny północnej, w bitwie pod Lachowcami, hetman wielki litewski Kazimierz Jan Sapieha odniósł zwycięstwo nad hetmanem Grzegorzem Ogińskim, który był sprzymierzony z carem Piotrem I.

5 października – August II spotkał się w Toruniu z Piotrem I, który w lipcu odniósł zwycięstwo nad Szwedami pod Połtawą. Podczas tego spotkania podpisano traktat sojuszniczy między oboma władcami.

20 października – król August II oraz car Piotr I zawarli pierwszy traktat w Toruniu.

August II Mocny został ponownie wybrany na króla Polski.

Wydarzenia na świecie

2 lutego – marynarz Alexander Selkirk został odnaleziony na bezludnej wyspie Juan Fernandez, gdzie spędził 5 lat (od 1703 roku). To zdarzenie stało się inspiracją dla powieści Robinson Crusoe, której autorem jest Daniel Defoe, wydanej w 1719 roku.

14 lutego – Alain-René Lesage zaprezentował sztukę „Turcaret”, będącą satyrą na francuskich finansistów. Komedia wzbudziła oburzenie w kręgach rządowych.

17 marca – Pierre Rouillé de Marbeuf został szefem francuskiej Wielkiej Rady Państwowej (Grand Conseil).

12 kwietnia – Richard Steele i Joseph Addison rozpoczęli wydawanie gazety „The Tatler”.

22 kwietnia – pożar zniszczył znaczną część Budziszyna.

Maj – rozpoczęto próby negocjacji pokojowych między Francją a Holandią (Jean-Baptiste Colbert de Torcy i Anthonie Heinsius).

Maj – korsarz René Duguay-Trouin otrzymał tytuł szlachecki.

9 maja – Michel Chamillart stracił uznanie na francuskim dworze.

8 lipca – Piotr Wielki zadał decydującą klęskę Karolowi XII i jego sojusznikowi hetmanowi Iwanowi Mazepie pod Połtawą. 11 lipca resztki armii dowodzone przez Löwenhaupta kapitulowały w Perewłocznej.

9 lipca – zbrojne powstanie protestanckie miało miejsce w Vivarais (Francja).

8 sierpnia – Bartolomeu de Gusmão przeprowadził pierwszą udokumentowaną próbę z balonem wypełnionym gorącym powietrzem.

3 września – duża grupa kolonistów niemieckich i szwajcarskich dotarła do Ameryki (Karolina Północna i Karolina Południowa).

11 września – w czasie wojny o sukcesję hiszpańską, połączone armie Wielkiej Brytanii, Holandii i Austrii pokonały Francję w bitwie pod Malplaquet, w której zginęło 40 000 ludzi.

12 października – założono miasto Chihuahua w Meksyku.

20 października – w wojnie o sukcesję hiszpańską, wojska austriacko-brytyjskie zajęły Mons w Niderlandach.

29 października – „heretyckie” opactwo w Port-Royal zostało rozwiązane na rozkaz Ludwika XIV.

Surowa zima w północnej Europie doprowadziła do głodu.

W latach 1709-1711 Duńczycy bezskutecznie próbowali odzyskać prowincję Skania z rąk szwedzkich.

W Saksonii Johann Friedrich Böttger wynalazł porcelanę.

Francja zmagała się z kryzysem gospodarczym, mrozem i głodem, co doprowadziło do śmierci 24 000 Paryżan. Zamarzło wybrzeże Atlantyku oraz Sekwana.

W Paryżu, reprezentanci Comédie-Française zdemolowali loże teatru Saint-Genaine. Szkody zostały naprawione.

Parlament Flandrii przeniósł się z Tournai do Cambrai.

Wielka Brytania wprowadziła akcyzę na pieprz.

Wprowadzono pierwszy Copyright Act w Wielkiej Brytanii.

Prusy po raz pierwszy zasugerowały Rosji rozbiór Polski, na co Piotr Wielki odpowiedział negatywnie, mówiąc: „Es sei nicht praktikabel.”

Miasta i gminy: Berlin, Cölln, Friedrichswerder, Dorotheenstadt oraz Friedrichstadt zostały połączone w jedno miasto – Berlin.

W Kolonii wynaleziono wodę kolońską przez Johannę Marię Farina.

W Neapolu powstała pierwsza opera buffa.

W Wiedniu założono manufakturę luster.

W Rosji wydrukowano pierwszy kalendarz.

Francuzi zniszczyli brytyjską kolonię Saint John’s.

Urodzili się

17 marca – Aleksy Grigoriewicz Razumowski (ros. Алексе́й Григо́рьевич Разумо́вский), rosyjski hrabia, feldmarszałek, działacz państwowy i polityk, faworyt oraz mąż cesarzowej Elżbiety (zm. 1771).

26 sierpnia – Wilhelm Repin, francuski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1794).

18 września – Samuel Johnson, angielski pisarz i leksykograf (zm. 1784).

2 listopada – Anna Hanowerska, księżniczka angielska, księżna Oranii-Nassau (zm. 1759).

29 grudnia – Elżbieta Romanowa (ros. Елизавета Петровна), cesarzowa Rosji (zm. 1762).

Data dzienna nieznana:

Christoph Schaffrath, niemiecki kompozytor, klawesynista i teoretyk muzyki (zm. 1763).