17 Lwowski Batalion Strzelców
17 Lwowski Batalion Strzelców to jednostka piechoty wchodząca w skład 6 Lwowskiej Brygady Piechoty Polskich Sił Zbrojnych.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Formowanie batalionu rozpoczęło się 8 września 1941 roku.
W tym dniu do Tockoje dotarło 10 oficerów oraz 2431 podoficerów i szeregowych. Następnego dnia do 3 pułku marszowego przydzielono 47 oficerów. 17 września do pułku dołączyło 687 żołnierzy. W tym samym dniu, drogą losowania, ustalono numerację pułków piechoty 6 Dywizji Piechoty, a 3 pułk marszowy przyjął nazwę 17 pułku piechoty.
W dniach 25 i 26 lutego 1942 roku 17 pp przegrupował się do Yakkabogʻ w wilajecie kaszkadaryjskim w Uzbekistanie. Po przybyciu na nowe miejsce, pułk rozpoczął intensywne szkolenie.
W dniach 18–22 sierpnia, razem z innymi oddziałami 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty, pułk został przetransportowany koleją do Krasnowodska. Następnego dnia, na pokładzie statku „Żdanow”, przeprawił się przez Morze Kaspijskie. 24 sierpnia wyokrętował się w Pahlewi w Iranie. Tam, po przeprowadzeniu dezynsekcji i wydaniu nowych mundurów, żołnierze zostali zakwaterowani w obozie na plaży.
Między 5 a 8 września pułk został przewieziony transportem samochodowym przez Kazwin, Hamadan i Kermanszach do Chanakinu w Iraku.
W Chanakin pułk rozpoczął szkolenie według regulaminów brytyjskich, stopniowo przechodząc od poziomu batalionu do pułku.
W Chanakin miały miejsce dwa ważne wydarzenia związane z historią pułku. Pierwszym z nich było święto 6 Dywizji Piechoty, na które przybył gen. Wilson, dowódca 9 Armii, podlegającej Armii Polskiej. W czasie jego wizyty, po mszy, odbyła się defilada zakończona żołnierskim ogniskiem. Drugim wydarzeniem była wizyta ministra Caseya, który przybył do pułku w związku z inspekcją. Wyniki kontroli były pozytywne dla pułku.
Pod koniec września I batalion 17 pułku piechoty przeszedł do Quizil Rabat, a reszta pododdziałów dołączyła do niego w drugiej połowie października. Przeprowadzono reorganizację pułku, a z dniem 1 listopada 17 pułk piechoty został rozwiązany, a w jego miejsce sformowano 17 batalion strzelców. Po reorganizacji batalion liczył 41 oficerów oraz 884 podoficerów i szeregowych. 11 listopada, po mszy polowej, batalion otrzymał broń. Przeglądu dokonał gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz oraz dowódca brygady ppłk dypl. Klemens Rudnicki.
Otrzymanie broni przyspieszyło szkolenie strzeleckie i taktyczne. Rozpoczęto również szkolenie motorowe, dostarczając samochody i motocykle dla plutonów rozpoznawczego i moździerzy.
2 stycznia 1943 roku kilku żołnierzy odeszło do Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Pod koniec lutego przeprowadzono ćwiczenia dotyczące jazdy i obsługi samochodów w batalionie.
W związku z reorganizacją armii według etatów brytyjskich, 7 marca rozwiązano 6 Dywizję Piechoty Lwów, a 6 Samodzielna Brygada Strzelców, już jako 6 Lwowska Brygada Piechoty, została włączona do 5 Kresowej Dywizji Piechoty.
2 kwietnia batalion wyruszył do nowego miejsca postoju w okolicach Kirkuku, gdzie pełnił służbę wartowniczą przy rurociągu i patrolował rejon przygraniczny. Kontynuowano także intensywne strzelania oraz treningi taktyczne.
4 czerwca 5 Kresową Dywizję Piechoty wizytował Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski, który przeprowadził przegląd wojsk i uczestniczył w ognisku żołnierskim. W dniach 7-8 czerwca obserwował wielkie 48-godzinne manewry.
6 sierpnia 1943 roku dowódca 6 Lwowskiej BP płk dypl. Klemens Rudnicki omówił z oficerami plan przejazdu do Palestyny. 9 sierpnia o godzinie 5:00 kolumna samochodów, prowadzona przez majora Mieczysława Baczkowskiego, wyruszyła do Palestyny. Marsz prowadził przez Kirkuk, Bagdad, Wadi-Muhadi oraz Ar-Rutbę. Po 7 dniach dotarli do obozu Mughazi.
Działania batalionu
Batalion brał udział w kampanii włoskiej, walcząc pod Monte Cassino. W trakcie tej kampanii zginęło 173 oficerów i żołnierzy.
Po wojnie, jako część wojsk okupacyjnych, batalion pełnił między innymi służbę wartowniczą. W lutym 1946 roku ochraniał obiekty wojskowe i komunikacyjne w rejonie Mestre.
Strzelcy lwowscy
Dowódca batalionu
- ppłk dypl. Andrzej Hytroś (do II 1944)
- mjr / ppłk Mieczysław Anzelm Baczkowski (do 10 I 1945 → zastępca dowódcy 4 BP)
- kpt./mjr Ludwik Kordas (24 XII 1944 – VIII 1945)
- p.o. kpt. dypl. Felicjan Pawlak (15 I – 10 II, 14 -19 III, 23 III – 17 IV 1945)
- mjr dypl. Stanisław Orłowski (od VIII 1945)
Zastępcy dowódcy batalionu
- kpt. Wacław Kwiatkowski (do 17 V 1944)
- mjr dypl. Stanisław Tomaszewski (17 V – 4 VII 1944)
- kpt. Kasper Ślepokura (4 – 26 VII 1944)
- kpt. Ksawery Wojciechowski (30 VII 1944 -)
- kpt./mjr dypl. Felicjan Pawlak (15 I – 4 VIII 1945)
Kapelan – ks. kpl. Łucjan Łuszczki
Obsada ważniejszych stanowisk w czasie pobytu w Iraku
- dowódca – ppłk dypl. Andrzej Hytroś
- 1 adiutant – por. Jerzy Pałuski
- 2 adiutant – por. Tadeusz Dyderski
- szef sztabu – mjr Mieczysław Anzelm Baczkowski
- kwatermistrz – mjr Ludwik Henryk Wilczyński
- dowódca 1 kompanii – kpt. Aleksander Matusiewicz
- dowódca 2 kompanii – kpt. Józef Cader
- dowódca 3 kompanii – kpt. Michał Pieślak
- dowódca plutonu sztabowego – por. Jan Malinowski
Symbole batalionu
Sztandar – Batalion otrzymał sztandar 14 maja 1972 roku, wręczony przez gen. Klemensa Rudnickiego.
Odznaka – Odznaka specjalna wykonana z białego oksydowanego metalu o wymiarach 21 × 18 mm. Na ażurowej tarczy lew trzymający koło zębate, z jedną łapą opartą na plakietce z cyfrą „17”. Odznaka była nakładana na patki koloru granatowego z żółtą wypustką. Została zatwierdzona rozkazem dowódcy 2 Korpusu nr 2 z 4 stycznia 1946 roku.
Batalion miał również własny marsz, a święto batalionowe obchodzono 17 maja.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Zbigniew Dunin-Wilczyński: Wojsko Polskie w Iraku: 1942-1943. Warszawa: Muzeum Niepodległości, 1993. ISBN 83-900727-2-6.
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
- Jan Partyka: Odznaki i oznaki PSZ na Zachodzie 1939–1945. Wojska Lądowe. Rzeszów: Wydawnictwo Libri Ressovienses, 1997. ISBN 83-902021-9-0.
- Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
- 5 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1997. ISBN 83-87103-20-9.
- Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939–1945, zeszyt nr 15. Londyn: 1974.
- Tadeusz Panecki (red.): 2 Korpus Polski w bitwie o Monte Cassino z perspektywy półwiecza. Warszawa: 1994. ISBN 83-11-08291-X.
- Andrzej Suchcitz (red.): 5 Kresowa Dywizja Piechoty 1941-1947. Zarys dziejów. Londyn: Fundusz Pomocy Wdowom, Sierotom i Inwalidom 5 Kresowej Dywizji Piechoty, 2012. ISBN 978-0-9559724-0-9.
- Karol Łopatecki (opr.): Z oflagu do Tobruku i w nieznane. Diariusz 1939-1943 Felicjan Pawlak. Zabrze-Tarnowskie Góry: Wydawnictwo Inforteditions, 2019. ISBN 978-83-65982-36-0.