17 Brygada Zmechanizowana

17 Wielkopolska Brygada Zmechanizowana im. gen. broni Józefa Dowbor-Muśnickiego

17 Wielkopolska Brygada Zmechanizowana, znana również jako 17 BZ lub 17 WBZ, to związek taktyczny Wojska Polskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Brygada powstała w 1996 roku na bazie 17 Pułku Zmechanizowanego, będąc częścią 4 Lubuskiej Dywizji Zmechanizowanej. Po rozformowaniu 4 DZ w 2001 roku, brygada weszła w skład 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej.

Bezpośrednio wywodzi się z 17 Pułku Piechoty, który został założony w lipcu 1944 roku i brał udział w walkach w ramach 5 Dywizji Piechoty 2 Armii Wojska Polskiego, m.in. pod Budziszynem oraz podczas operacji praskiej. W listopadzie 1945 roku pułk dotarł do Międzyrzecza. W 1957 roku, w wyniku redukcji w Siłach Zbrojnych, pułk został podporządkowany dowódcy 4 Pomorskiej Dywizji Piechoty, a w 1962 roku został przekształcony w 17 Pułk Zmechanizowany.

28 kwietnia 2011 roku w Krośnie Odrzańskim, dowódca 11 DKPanc, gen. dyw. Mirosław Różański, przekazał, a pełniący obowiązki dowódcy 17 BZ, płk Tomasz Domański, przyjął w podporządkowanie 5 Batalion Saperów.

Brygada jest jedną z najnowocześniejszych jednostek wojsk lądowych, jako pierwsza otrzymała na uzbrojenie KTO Rosomak.

Tradycje brygady i jej pododdziałów

17 BZ dziedziczy tradycje następujących jednostek Wojska Polskiego:

3 Dywizji Strzelców Wielkopolskich – 1919–1939,
17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty – 1919–1939,
68 Pułku Piechoty Wielkopolskiej – 1919–1939,
69 Pułku Piechoty Wielkopolskiej – 1919–1939,
70 Pułku Piechoty Wielkopolskiej – 1919–1939,
17 Pułku Piechoty – 1944–1957,
17 Drezdeńskiego Pułku Zmechanizowanego im. chor. Józefa Ceronika – 1957–1996.

Zgodnie z decyzją nr 27/MON z dnia 20 marca 1996 roku, brygada zyskała nazwę wyróżniającą „Wielkopolska”, a jej patronem został gen. broni Józef Dowbor-Muśnicki.

Po rozformowaniu 15 Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Pancernej, na podstawie decyzji Ministra Obrony Narodowej nr 171/MON z dnia 12 maja 2006 roku, 17 BZ przejęła dodatkowo tradycje następujących jednostek:

Brygady Kawalerii Narodowej Wielkopolskiej 1776–1789,
1 Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej 1789–1794,
2 Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej 1789–1794,
jazdy wielkopolskiej Księstwa Warszawskiego,
jazdy wielkopolskiej z okresu powstania listopadowego i Wiosny Ludów,
Brygady Jazdy gen. Edmunda Taczanowskiego z okresu powstania styczniowego,
I Brygady Jazdy Wielkopolskiej 1919,
VII Brygady Jazdy Wielkopolskiej 1921–1924,
Brygady Kawalerii „Poznań” 1929–1937,
Wielkopolskiej Brygady Kawalerii 1937–1939,
3 (później 14) Wielkopolskiej Brygady Pancernej 1944–1947,
15 Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Pancernej im. gen. broni Władysława Andersa 1996–2006.

Pododdziały 17 Brygady przyjęły barwy i tradycje następujących jednostek:

batalion czołgów przejął barwy i tradycje 15 Pułku Ułanów Poznańskich, przyjmując nazwę 15 batalion Ułanów Poznańskich im. gen. broni Władysława Andersa,
2 Batalion Piechoty Zmotoryzowanej przejął barwy i tradycje 7 Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich, przyjmując nazwę 7 Batalion Strzelców Konnych Wielkopolskich,
dywizjon artylerii samobieżnej przejął barwy i tradycje 7 Dywizjonu Artylerii Konnej Wielkopolskiej, przyjmując nazwę 7 dywizjon Artylerii Konnej Wielkopolskiej.

29 sierpnia 2008 roku 1 Batalion Piechoty Zmotoryzowanej otrzymał imię płk dypl. Beniamina Piotra Kotarby i nazwę wyróżniającą „Ziemi Rzeszowskiej”, a także przyjął dziedzictwo tradycji 17 Pułku Piechoty Ziemi Rzeszowskiej.

24 kwietnia 2010 roku batalion dowodzenia 17 BZ przyjął dziedzictwo tradycji 2 Pułku Strzelców Wielkopolskich oraz 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (1919–1939), zyskując nazwę wyróżniającą „Strzelców Wielkopolskich” i imię por. Jana Rzepy.

14 marca 2013 roku sekretarz stanu Czesław Mroczek, działając z upoważnienia ministra obrony narodowej, nadał kompanii rozpoznawczej nazwę wyróżniającą „Ułanów Wielkopolskich” oraz polecił przejąć i z honorem kultywować dziedzictwo tradycji 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego (1919–1939). Uroczystość przejęcia tradycji miała miejsce 20 czerwca 2013 roku.

Decyzją nr 230/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 20 czerwca 2015 roku, dywizjon artylerii przeciwlotniczej przejął i z honorem kultywuje dziedzictwo tradycji:

7. Samodzielnej Baterii Artylerii Przeciwlotniczej (1924-1926);
7. Samodzielnego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej (1926-1939).

Na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej Antoniego Macierewicza z 13 czerwca 2017 roku, batalion logistyczny otrzymał imię pułkownika Arnolda Szyllinga.

Struktura organizacyjna

dowództwo i sztab – Międzyrzecz

batalion dowodzenia Strzelców Wielkopolskich im. por. Jana Rzepy (kompanie łączności, ochrony i regulacji ruchu, pluton chemiczny) – Międzyrzecz

1 Batalion Piechoty Zmotoryzowanej Ziemi Rzeszowskiej im. płk. dypl. Beniamina Piotra Kotarby – Międzyrzecz

7 Batalion Strzelców Konnych Wielkopolskich (2 batalion piechoty zmotoryzowanej) – Wędrzyn

15 Batalion Ułanów Poznańskich im. gen. broni Władysława Andersa (batalion czołgów, w 2007 r. przeformowany w 3 batalion zmotoryzowany) – Wędrzyn

7 Dywizjon Artylerii Konnej Wielkopolskiej (dywizjon artylerii samobieżnej) – Wędrzyn

5 Kresowy Batalion Saperów w Krośnie Odrzańskim (od 28 IV 2011)

kompania saperów – Wędrzyn

kompania rozpoznawcza „Ułanów Wielkopolskich” – Międzyrzecz

batalion logistyczny im. płk. Arnolda Szyllinga – Międzyrzecz

17 Grupa Zabezpieczenia Medycznego (JW 2711) – Międzyrzecz

wojskowa straż pożarna – Międzyrzecz

7 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej – Wędrzyn

Uzbrojenie i wyposażenie brygady

Brygada była pierwszą jednostką Wojska Polskiego, która została wyposażona w nowo nabyte transportery opancerzone Patria AMV 8×8 „Rosomak”.

1 Batalion Piechoty Zmotoryzowanej dysponuje KTO Rosomak, natomiast 2 i 3 Batalion Piechoty Zmotoryzowanej wykorzystują BWP-1 oraz KTO Rosomak. Kompanie wsparcia są wyposażone w samobieżne moździerze 120 mm Rak, a dywizjon artylerii w samobieżne armatohaubice wz. 1977 „Dana”. Kompania rozpoznawcza korzysta z KTO Rosomak oraz quada ARCTIC CAT, a dywizjon przeciwlotniczy z zestawów Grom, ZU-23-2 Hibneryt oraz SPZR Poprad, a także systemu dowodzenia i kierowania ogniem Łowcza-Rega oraz stacji radiolokacyjnych NUR-22 i ZDPSR Soła.

Dowódcy

mjr Mirosław Waliszewski (1995–1999)

mjr Mirosław Różański (1999–2002)

płk Kazimierz Jaklewicz (2002–2005)

gen. bryg. Mirosław Różański (2005–2008)

gen. bryg. Sławomir Wojciechowski (2008–2012)

gen. bryg. Rajmund Andrzejczak (2012–2014)

gen. bryg. Andrzej Kuśnierek (2014–2015)

płk Piotr Malinowski (2015–2018)

płk/gen. bryg. Robert Kosowski (2018–2020)

płk Wojciech Ziółkowski (2020–2021)

płk/gen. bryg. Dariusz Kosowski (2021–2022)

płk/gen. bryg. Sławomir Kocanowski (od 2022)

Działania poza granicami kraju

Brygada wystawiała batalion (2 Grupę Bojową) do zadań bojowych podczas II zmiany PKW Irak w 2004 roku (stacjonowali w Karbali i Babilonie). W tym czasie kompania rozpoznawcza pod dowództwem kpt. Grzegorza Kaliciaka, stacjonująca w Karbali, wyróżniła się podczas obrony ratusza w trakcie powstania Muqtady al-Sadra. Brygada brała również udział w IV zmianie (stacjonując w Diwaniji pod dowództwem ppłk. Sławomira Rudkowskiego) w 2005 roku.

Podczas VIII zmiany PKW Irak w 2007 roku 17 BZ stanowiła jednostkę ramową, wydzielając znaczną część sił kontyngentu (m.in. dowództwo 1 Brygadowej Grupy Bojowej oraz 1 Grupę Bojową).

W latach 2007–2008 pododdziały tego związku taktycznego tworzyły Polską Grupę Bojową PKW Afganistan.

W 2011 roku brygada stanowiła trzon IX zmiany PKW Afganistan.