1672

Wydarzenia w Polsce

Od stycznia do marca sejm, który ostatecznie został zerwany, stał się miejscem konfliktu pomiędzy królem a opozycją. Obóz krytyków, z prymasem Mikołajem Prażmowskim na czele, usiłował zmusić Michała Korybuta do abdykacji.

1 lipca – w obronie ojczyzny powstała tajna konfederacja, której liderami byli prymas Prażmowski oraz hetman Jan Sobieski. Celem konfederacji było obalenie króla i wprowadzenie na tron polski księcia Karola Orleańskiego de Longueville, wskazanego przez Ludwika XIV, który zginął w starciach francusko-holenderskich.

18 lipca – w trakcie wojny polsko-tureckiej miała miejsce bitwa pod Ładyżynem, w której Tatarzy oraz Kozacy Doroszenki pokonali polską jazdę.

18 sierpnia – rozpoczęło się oblężenie Kamieńca Podolskiego w ramach wojny polsko-tureckiej.

27 sierpnia – po dziewięciodniowym oblężeniu armia turecka zdobyła Kamieniec Podolski; załoga polska pod dowództwem Mikołaja Potockiego zmuszona była do kapitulacji.

20 września – rozpoczęło się oblężenie Lwowa w kontekście wojny polsko-tureckiej.

5-14 października – hetman Jan Sobieski zorganizował tzw. wyprawę na czambuły podczas wojny polsko-tureckiej.

5 października – miała miejsce bitwa pod Krasnobrodem.

6 października – Turcy zakończyli oblężenie Lwowa w zamian za znaczny okup.

7-8 października – miała miejsce bitwa pod Niemirowem.

9 października – hetman Jan Sobieski odniósł zwycięstwo w bitwie pod Komarnem.

16 października – w obronie króla oraz przeciwko francuskiej koterii powstała konfederacja gołąbska, której marszałkiem został Stefan Stanisław Czarniecki.

18 października – w Buczaczu podpisano traktat pokojowy z Turcją. Polska straciła Podole, Bracławszczyznę oraz część Kijowszczyzny, a także zobowiązała się do płacenia corocznego haraczu w wysokości 22 tysięcy dukatów. Kozaczyzna przeszła pod zwierzchnictwo sułtana.

23 listopada – Jan Sobieski utworzył konfederację szczebrzeszyńską przeciwko królowi Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu.

16 grudnia – w Nevers we Francji zmarł król Polski Jan Kazimierz na skutek ataku apopleksji.

Odnowione zostały traktaty polsko-brandenburskie.

Wydarzenia na świecie

29 kwietnia – w trakcie wojny Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską, król Ludwik XIV najechał na Niderlandy.

7 czerwca – w tej samej wojnie flota holenderska odniosła zwycięstwo nad flotą francusko-angielską w bitwie pod Solebay.

23 grudnia – włoski astronom Giovanni Cassini odkrył Reę, jeden z księżyców Saturna.

Urodzili się

13 lutego – Étienne François Geoffroy, francuski chemik (zm. 1731)

1 maja – Joseph Addison, angielski pisarz i polityk (zm. 1719)

9 czerwca – Piotr I, zwany Wielkim, z dynastii Romanowów, car i cesarz Rosji (zm. 1725)

11 czerwca – Francesco Antonio Bonporti, włoski ksiądz i kompozytor (zm. 1749)

Zmarli

21 stycznia – Adriaen van de Velde, holenderski malarz (ur. 1636)

2 kwietnia:

Diego Luis de San Vitores, hiszpański jezuita, misjonarz, męczennik, błogosławiony katolicki (ur. 1627)
Piotr Calungsod, filipiński katecheta, misjonarz, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1654)

30 kwietnia – Maria Guyart-Martin, francuska urszulanka, misjonarka, święta katolicka (ur. 1599)

3 maja – Giovanni Battista Gisleni, włoski architekt, scenograf i muzyk doby baroku (ur. 1600)

20 sierpnia – Johan de Witt, niderlandzki polityk, pensjonariusz Holandii (ur. 1625)

15 listopada – Franciscus Sylvius, niderlandzki lekarz i anatom (ur. 1614)

16 grudnia – Jan II Kazimierz, król Polski w latach 1648–1668 (ur. 1609)